WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                          over -en in ANTWERPEN

DEEL 28 A : "Hoven en parken + omgeving" :

                     De KRUIDTUIN en het STADSPARK

              In dit deel gaan we op zoek wat er zoal te weten en te zien valt in de hovingen en parken in onze stad.

              Wij verkozen te starten aan de  nr 24, met de

KRUIDTUIN of  "DEN BOTANIEKEN HOF"

Wist U dat ... ?  

               met aan de inkom het standbeeld van

PEETER VAN COUDENBERGHE (1525 - 1594)

Wist U dat ... ?

- hij een Antwerpse apotheker, plantkundige en eigenaar van de tuin was.

- hij een grote collectie van exotische planten onderhield (een 600tal ca 1571).

- hij ook de uitvinder was van de 'orangerie' waar hij de planten liet overwinteren.

- er rechts op de plint van het beeld het volgende staat vermeld : "P.J.DE.CUYPER 1861" naar een ontwerp van architect Werner Moens.

- op de marmeren plaat aan de voorzijde staat vermeld : "PEETER / VAN COUDENBERGHE / BRUSSEL 1517 - ANTWERPEN 1599".

- op de achterzijde : opgericht in 1861 door de / Koninklijke Apothekersvereniging / van Antwerpen / en door haar zorgen in 1996 / gerestaureerd / met medewerking van de stichting Cornelis Floris / en met de steun van / A.C. Namur".

- ten slotte op het perkament staat vermeld : "SCHOL.in/VAL.CORD./DISPENSAT"

- het ingehuldigd werd op 17.8.1861 en vanaf 1869 werd geplaatst in de Kruidtuin.

- het beeld opnieuw werd ingehuldigd op 24.10.1996 in de Kruidtuin.

- het geschonken werd door de Société de Pharmacie d'Anvers voor het 25jarig bestaan.

               In de tuin zijn deze prachtige cactussen te zien 

          ... samen met deze eigenaardige creatie van koppen en bustes die uit het gras komen en de naam dragen van

GREENINGS II


Wist U dat ... ?

- dit een creatie is van beeldhouwster Monique Donckers (3.3.1954) uit Berchem (Antwerpen).

- 'greenings' betekent dat het een proces is voor verandering van bv de ruimte, een leefstijl of een beeldvorming in een meer omgevingsgezinde versie.

- zij ook de beeldhouwster is van de "Zee-Olifant" in de Zoo en van de "Hedonist" in het UFSIA aan de Rodestraat te Antwerpen.

- de Hedonist betekent : "iemand die genot boven alles stelt". 

                 Tevens kunnen we nog dit gebouw  bewonderen              

               ... samen met de ORANGERIE

Wist U dat ... ?

- dit gebouw in 1884 werd gebouwd naar een ontwerp van E. Dieltiens.

- het bij een definitief besluit van 17.1.1950 werd opgenomen in de lijst van beschermde gebouwen, besluit dat op 3.3.1950 verscheen in het Belgisch Staatsblad. 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

               Het tweede park dat we onder de loep gaan nemen is het

STADSPARK

Wist U dat ... ?

- dit park werd ingericht op het oude Fort Herenthals, een later voorwerk van de Spaanse vestinggordel.

- bij de ontmanteling een driehoek werd gepland om een openbaar park aan te leggen naar een ontwerp van E. Keilig.  

- het werd voltooid op 15.8.1869.

               In de omgeving van het Stadspark vooreerst de

KERK O.L.V. van GRATIE aan de Frankrijklei nr 89.       

                  

Wist U dat ... ?

- er voor deze kerk een bouwaanvraag werd ingediend in 1878, met een neogotisch ontwerp van Jules Bilmeyer en J. Van Riel.

- in 1909 de kerk werd vervolledigd met 2 torenspitsen.

- deze kerk in de volksmond de 'Jezuïetenkerk" wordt genoemd.  

               ... met aan de Frankrijklei - Louiza-Marialei, in het plantsoen het standbeeld van

BARON HENDRIK LEYS  

                    

 Wist U dat ...?

- Hendrik Leys geboren werd te Antwerpen op 18.2.1815 en aldaar overleed op 26.8.1969, amper 54 jaar oud, aan een hartziekte.

- hij een Belgisch graficus maar vooral schilder van historieschilderijen, genrestukken en portretten.

- er zich 4 van zijn historische schilderijen in de Leyszaal van het stadhuis bevinden.

- zijn standbeeld gemaakte werd door Jozef Jaak Ducaju (Antwerpen 1823 - 1891), die tevens een getalenteerd schilder was.

- volgens Amand de Lattin het hoofd van het standbeeld van Hendrik Leys is, maar niet zijn lichaam, dat volgens hem toebehoren aan Rik Schaeffels die er voor model stond , gezien Leys een klein en dik ventje was, in tegenstelling tot wat het beeld weergeeft.                

               In het hezelfde plantsoen, maar langs de kant van de Rubenslei het standbeeldje van het

MEISJE met de GEIT

Wist U dat ... ?

- dit idyllisch beeldhouwwerk van de Franse beeldhouwer Marcel Courbier (1899-1976),
gegoten door F. Barbedienne (Parijs), en in 1932 werd geplaatst in het plantsoen van de Louiza Marialei, zijde Rubenslei.

 - Marcel Courbier  de persoonlijke vriend was van de grote weerstandsheld Jean Moulin, die,
voor hij prefect en begenadigd tekenaar was, zelf in 1943 door de Gestapo gemarteld en vermoord werd. Courbier wijdde een reeks memorialbeelden aan zijn vriend.   Marcel Courbier overleed in 1976.                 

 - het beeldje in 1930, op de wereldtentoonstelling, tentoongesteld werd in het Frans paviljoen.
  
-  het 17jarige model, Marcelle Battu, later op 30.8.1944, bij de bevrijding van Nimes, schuldig geacht werd wegens het aanpappen met de Nazi's, en publiekelijk werd gekastijd en geschoren.

- op 3.10.1944, zij, na een twijfelachtig proces wordt terechtgesteld.

           Marcel Courbier was de persoonlijke vriend van de grote weerstandsheld Jean Moulin, die,
voor hij prefect en begenadigd tekenaar was, zelf in 1943 door de Gestapo gemarteld en vermoord.
Courbier wijdde een reeks memorialbeelden aan zijn vriend.   Marcel Courbier overleed in 1976.

           Men ziet maar hoe wereldoorlog II,in al zijn gruwel gelinkt wordt aan een idyllisch beeldje,
symbool voor schoonheid, jeug, natuur en vreedzaamheid. 

- dit idyllisch beeldhouwwerk van Marcel Courbier (Nimes, 1899 - Parijs 1976) is, opgericht in 1932.               

               We zijn op het punt om het Stadspark te betreden met vooraan de obelisk van de

NAASTING van CONGO
                     

Wist U dat ... ?  

- in 1885 koning Leopold II er op de conferentie van Berlijn in slaagde de Onafhankelijke Staat Kongo te doen herkennen.  

- Kongo op 30.6.1960 onafhankelijk werd verklaard en sedert 1971 officiëel République Démocrartique de Zaïre genoemd werd.

- deze obelisk ingewijd werd op 7.10.1911 in het bijzijn van koning Leopold II.

- het ontwerp van de hand van stadsbouwmeester Emiel L.J. Van Averbeke ( Berchem 10.7.1876 - + Deurne 1.2.1946) is.

- de bronzen medaillon op de obelisk van Leopold II gemaakt werd door Jules Baetens (° Antwerpen 6.10.1981 - 7.10.1937).

- het monument werd bekroond door een verguld beeld van Mercurius, de Romeinse god van handel en winst.

- op de zuil de volgende tekst is te lezen : "in bijzijn van Zijne Majesteit koning Leopold II viert de Handelskamer van Antwerpen, de naasting van Congo aan België 6.6.1909 - J.Van Averbeke - bouwmeester". 

               Zodat we nu op zoek gaan wat hier allemaal over te weten en te zien is, zoals het standbeeld van

MOEDER en KIND 

Wist U dat ... ?

- dit een beeld is van de hand van Baron Geroge Minne (° 30.8.1866 - + 18.2.1941).

- het opgericht werd ter herinnering aan koningin Astrid (° Stockholm 1905 - + Küssnacht 1935).

- het beeld oorspronkelijk tot 5.9.1935 op het Koningin Astridplein aan de kant van het Centraal Station stond.

- het onthuld werd op 26.5.1936 in aanwezigheid van Paul Henri Spaak, burgemeester Camille Huysmans en 800 schoolkinderen.

- er de volgende tekst is op te lezen op het voetstuk : "Ter herinnering aan koningin Astrid, vrouw en moeder 25.2.1949 College Burgemeester en Schepenen"

- het nu te vinden is in het stadspark, waar het ingehuldigd werd op 7.5.1949.

                Een weinig verder het gedenkteken ter ere van de

GESNEUVELDEN van het 5DE LINIEREGIMENT 

Wist U dat ... ?

- dit gedenkteken oorspronkelijk op de koer van de Sint-Joriskazerne, na de WO I  "Baron Generaal Drubbelkazerne'"aan de Begijnenvest nr 35.

-  deze kazerne gebouwd werd naar een ontwerp van Pieter Bruno Bourla.

- het in 1960 verhuisde naar de Luchtbalkazerne.

- het tenslotte op 8.10.1974 verhuisde naar zijn huidige plaats in het stadspark.

- het een werk is van de Merksemse beeldhouwer Raoul Lambau.

                Niet ver daar vandaan, verscholen in het groen het monument van

THEODOOR VERSTRAETE 
                   

Wist U dat ... ?

- het beeld is van de hand van de Brusselse beeldhouwer Guillaume Charlier (Elsene 2.8.1854 - Sint-Joost-ten-Node 15.2.1925), die het beitelde en aan de stad schonk.

- het in het stadspark onthuld werd op 16.5.1909. 

- Theodoor Verstraete geboren werd te Gent op 5.1.1850 en wegens een verzwakking van zijn geestelijke vermogens, krankzinnig stief te Antwerpen op 8.1.1907.

- hij succes oogste als impressionistisch schilder van landschappen.

- hij zelfs een pleintje dat naar hem genoemd werd, kreeg op de wijk Zurenborg, nl Door Verstraeteplaats.

               Langs de wandelweg naast de Rubenslei, zagen we op de huisjes van de

GROENVOORZIENING van de STAD ANTWERPEN deze 2 beschilderde deuren.

    

               Zodat we respectievelijk aan de

SKATEPARK en de SPEELTUIN komen

    

              Even verder vescholen onder de bomen de

BUNKER UIT WERELDOORLOG II

Wist U dat ... ?

- deze bunker stamt uit de WO II.

- het een herdenkingsmonument en project is van Beate Passous en Andreas van Weizsäcker met "Wunden der Erinnerung".

- er op de glazen plaat van 100 x 100 te lezen valt : "WONDEN / VAN DE / HERINNERING".

- er op een 2de plaat een rood kruis en een Belgisch vlag prijkt, met : "1944-454 / Hier verbleven tijdens de V-bommen op Antwerpen / vrijwilligers van : het "Baby Corps" de groep jonge brancardiers / van het rode kruis van Belgiër : Afdeling Antwerpen".

               In het midden van het stadspark, langs de stadsvijver het beeld van

JAN VAN BEERS

Wist U dat ... ?

- dit een werk is van beeldhouwer Alfred Egide Crick (Antwerpen, 2.10.1858 - Zaventem 17.5.1931).

- Jan Van Beers geboren werd op het Zand te Antwerpen op 22.2.1821 en overleed op 14.11.1888

- op 30.11.1888, 2 weken na zijn overlijden, het college van burgemeester en schepenen besloot de toenmalige Belgenstraat, tussen Troonplaats en Bolivarplaats om te dopen in Van Beersstraat, die ondertussen nu Jan Van Beersstraat heet.

- de inwijding van het monument gebeurde tijdens de Benoit-feesten op 15.8.1892.

- hij dichtbij het stadspark woonde in de Quinten Matsijslei nr 19.

- er op het beeld de volgende tekst te lezen valt : " Aan Jan Van Beers / 1821 - 1888 / Zijne vereerders uit Noord en Zuid";  voorts worden in vergulde letters zijn dichtbundels vermeld : Jongelingsdromen, Levensbeelden, Gevoel en Leven, Rijzende Bladeren.

              De weg volgend naar omhoog komen we aan de 

HANGBRUG

W ist U dat ... ?

- deze brug beschermd wordt door een definitief besluit van 30.9.1974, besluit dat op 10.4.1975 verscheen in het Belgisch Staatsblad.

- het ontwerp in mei 1868 getekend werd door tuinarchitect Eduard Keilig.

- zij een spanwijdte heeft van 27,50 meter en 7,15 meter boven het wateroppervlak zweeft.

                 En... er juist onder 

DE ROTSEN

Wist U dat ... ?

- deze rotsen ook een ontwerp zijn van de tuinarchitect Eduard Kielig.

                Langs de zijde van de Van Eycklei vonden wij nog het standbeeld van

EVARIST ALLEWAERT

Wist U dat ... ?

- Evarist Allewaet (Ieper 1835 - Messelbroek 1889) een jurist, vrijzinnig en liberaal politicus, schepen van onderwijs, grondlegger en promotor van het stedelijk onderwijs was.

- er rechts in de schouderafsnede : F. JORIS 1890 wordt vermeld.

- er op de schacht van de piëdestal de volgende tekst werd aangebracht : "AAN / E. ALLEWAERT / SCHEPEN / VAN / ONDERWIJS / 1835 - 1889."

- het monument een jaar na het overlijden van E. Allewaert in het stadspark werd geplaatst. -  

                En.... dit van 

DE JACHT langs de zijde van de Rubenslei

                       

Wist U dat ... ?

- dit beeld in 1860 het stadspark kwam sieren.

- het naar aanleiding van een wedstrijd uitgeschreven door het stadsbestuur naar C.A. Palinck ging, akademieleerling van het schooljaar 1860/61, als eerste prijs voor "De Jacht".

               Op het punt van Stadspark, Quinten Matsijslei -Loosplaats en Van Eycklei staat in een afgebakend graspleintje het standbeeld van 

LOUIS MAJOR

Wist U dat ... ?

- het standbeeld van Louis Major, in het plantsoen staat van het stadspark ter hoogte van de Loosplaats.

- hij geboren werd te Oostende 1902 en + te Antwerpen 1985).

- hij een socialistisch voorman en minister van Tewerkstelling en Arbeid was in 1968 en minister van Staat in 1973.

- op het voetstuk in losse letters vermeld staat : " LOUIS MAJOR / 1902 1985 / SOCIALISTISCH VOORMAN".

- op het voetstuk rechts onder de tekst : " Kunstenaar Willem Bierwerts / Beeld ingehuldigd op / 26.9.1987".

                Bijna aan de Hangbrug aan de omhooglopende berm van de Van Eycklei het beeldje van de 

FONTEINFIGUUR 

Wist U dat ... ?

- dit standbeeld hier op de berm van de Van Eycklei werd geplaatst bij een beslissing van het college van 17.10.1958.

- het tijdens het evenement "Het Beeld in de Stad" juni-augustus 1958, aangekocht  werd bij de kunstenaar in 1958.

- het een naakte vrouwenfiguur voorstelt waarbij haar houding doet denken dat zij onder een spuitende fontein staat en het neervallende water probeert op te vangen..

- het beeld van de hand is van Ratimir Stojadinovic (Belgrado 1913).

                En tenslotte het

MONUMENT VOOR DE GESNEUVELDEN IN DE TWEE WERELDOORLOGEN

op de hoek van de Rubens -en de Van Eycklei

            

Wist U dat ... ?

- hier Koning Albert op zijn paard wordt uitgebeeld naar een ontwerp van Edward Deckers ( Antwerpen 1873 - 1956).

- de naam van Edward Deckers wordt vermeld op de plint, rechts achter van het ruiterstandbeeld.

- links op de plint, op de linkse groep : EDW. DECKERS / COMPAGNIES DES BRONZES BRUXELLES.  - op plint op de rechtse groep :  EDW. DECKERS.

- op de voorzijde in bronzen letters 1914 - 1918 / 1940 - 1945.

- het beeld werd ingehuldigd op 21 april 1930 in een voormalig plantsoen voor de Nationale Bank op de Frankrijklei, in aanwezigheid van koning Albert en koningin Elisabeth.

- op 27.4.1957 de gemeenteraad besloot het monument te verplaatsen naar zijn huidige locatie.

                Hier zijn we ten einde van deel 28 A over de wetens -en bezienswaardigheden over de Kruidtuin en het Stadspark.

                Gezien de omvang van teksten en foto's zijn we verplicht een deel 28 B te maken met als onderwerpen : - het Harmoniepark - het Albertpark - Domein Hertoghe - Hof van Leysen en Kielpark.

                Veel lees -en kijkgenot.

                                                                  -o-o-o-O-o-o-o-