WETENS -en BEZIENSWAARDIGHEDEN

                                                           over -en in ANTWERPEN

DEEL 34  A :

                                                       " KERKEN en SYNAGOGEN"

                Om dit deel te kunnen weergeven heeft het ons veel inspanning en onderzoek gevraagd en konden wij toch 39 kerken, waaronder 3 synagogen, 3 zeemanshuizen en 1 kerkschip, terugvinden. Gezien de uitgebreidheid van dit deel hebben we het moeten splitsen in twee delen, nl 34 A en 34 B.  

               Wij begonnen ons onderzoek op het Zuid, waar we op de hoek van de Van Schoonbekestraat en de Markgravelei de

SINT-LAURENTIUSKERK konden bekijken 

Wist U dat ... ?

- de Parochie gesticht werd in 1659, en de kerk aan huidige Fransenplaats opgericht werd in 1660-61.

- zij vergroot werd in 1683 en 1701.

- ze zwaar geteisterd werd in 1746-47 en herbouwd in 1770-77 naar het ontwerp van Ing. Majoor C.F. Detraux.  de kerk in 1814 op bevel van generaal Carnot gesloopt werd om strategische redenen.

 - de Nieuwe kerk in 1824-26 werd opgericht op de huidige plaats naar ontwerp van P. Bourla; vergroot met westelijk transept en westgevel met torens in 1892-94 naar ontwerp van J.A. Van der Gucht.

- de werken aangevat werden in augustus 1932, de kerkwijding op 9 augustus 1934 en de voorlopige aanvaarding op 3 april 1935.

- ze beschadigd werd tijdens de Tweede Wereldoorlog,en  hersteld in 1947.

- de voltooiingswerken (binnenbepleistering, koperen dakbedekking) onder leiding van J. Smolderen werden uitgevoerd in 1948-49.

- dit een beschermd monument is bij KB van 24.12.1988. 

               Op het Zuid, meer bepaald in de Lange Elzenstraat bevindt zich de kerk van

SINT-JAN-de-DOPER

Wist U dat ... ?

 - in 1962  het oude bisdom Antwerpen herverdeeld werd en de decanaten geherstructureerd.

- het doel was dat in stadsparochies maximum 10.000 inwoners zouden wonen.

- op 5 september 1968 door Mgr. Raes, de vicaris van Mgr. Daem aan E.H. Jan Bourguignon de opdracht werd gegeven uit te kijken naar een plaats voor een nieuwe kapel.

- in afwachting van een geschikte locatie gebruik mocht gemaakt worden van de eetzaal van het Koninklijk Instituut in de Jonghelinckxstraat.

- de eerste eucharistieviering door ging op 28 / 29 november 1969. 

 - het huidige kerkgebouw van garage omgevormd werd tot bidplaats.

- de plechtige inzegening door monseigneur Eykens plaats vond op 1 mei 1971 en de heer Jan Bourguignon op 15 juni officieel werd benoemd tot kapelaan van de kerkelijke kapelanie Sint- Jan-de-Doper.

- op 1 mei 1976  hij vervolgens werd aangesteld tot eerste pastoor van de parochie 
Sint- Jan-de-Doper.

- hij  toegewijd pastoor bleef tot op 21 april 1999, dag van zijn plotseling overlijden.

               Aan de Amerikalei bevindt zich de

SINT-MICHIEL en SINT-PETRUSKERK      

Wist U dat ... ?

- het terrein waar deze kerk zich bevindt in 1882 of begin 1884-84 aan het bisdom geschonken werd door de "Société Anonyme du Sud d'Anvers".

- de eerstesteenlegging plaats vond op 1 augustus 1893 en de machtiging tot opbouw verleend werd bij KB van 26.10.1893.

- de inwijding gebeurde op 4 mei 1897 wat kan vastgesteld worden door een gedenkplaat in het interieur.

- deze parochiekerk gebouwd werd in de periode 1893-97. 

- zij ontworpen werd door Frans Van Dijk

- het een beschermd monument bij KB van 18.9.1984

               Verder op het Zuid, in de Bouwmeesterstraat aan het nr 7 de

SYNAGOOG SHOMRE HADASS

Wist U dat ... ?

- de bouw van de synagoge Shomre Hadass in Antwerpen in 1893, ligt in de lijn van een evolutie die tussen 1865 en 1914 plaatsvindt.

- in deze periode  in België zeven synagogen worden opgetrokken.

- het  gepaard gaat met een emancipatieproces van de Joodse gemeenschap, die na de wet op de Wereldlijke Status der Godsdiensten uit 1870 wordt aangemoedigd haar identiteit te bevestigen door synagogen op te richten.  

-sinds 1880 de bevolkingsgroei binnen de Joodse gemeenschap in Antwerpen drastisch toeneemt.  

- architect Jean Van Gastel in 1870 de eerste van ontwerpen voor een synagoge klaar had.

- het Antwerpse stadsbestuur  in 1884 een terrein ter beschikking stelt in het Zuidkwartier.

- de opdracht toegewezen wordt aan de jonge architect Ernest Storidau (1855-1937), die ondanks zijn weinige ervaring in 1884 er in een monumentale synagoge en aanliggend rabijnshuis in oriëntaalse stijl te ontwerpen.

- in 1890 besloten wordt dat het toegewezen terrein uit 1884 te ruilen voor een perceel tussen de Bouwmeestersstraat en Schildersstraat, wat leidt tot een derde ontwerp dat totaal afwijkt van de vorige versies.

- de fakkel wordt doorgegeven aan collega Joseph Hertogs (1861-1930), die het ontwerp van Stordiau in grote lijnen overneemt.

- 2 jaar later na de eerstesteenlegging op 22 december 1891 de bouw van de synagoge is voltooid en  ze aan de vooravond van het Joodse nieuwjaar, Rosj Hashana, op 7 september 1893 wordt ingehuldigd.

- tijdens WO II de synogoog zwaar beschadigd werd en in 1958 gerestaureerd werd door architect Mirkine.

- op 17.9.1976 een beschermd monument wordt.

- de fakkel wordt doorgegeven aan collega Joseph Hrtogs (1861-1930), die het ontwerp van Stordiau in grote lijnen overneemt..

- 2 jaar later na de eerstesteenlegging op 22 december 1891 de bouw van de synagoge is voltooid en  ze aan de vooravond van het Joodse nieuwjaar, Rosj Hashana, op 7 september 1893 wordt ingehuldigd. .

- tijdens WO II de synogoog zwaar beschadigd werd en in 1958 gerestaureerd werd door architect Mirkine.

- op 17.9.1976 een beschermd monument wordt.

               Meer naar het centrum van de stad toe, nl in de Volkstraat aan het nr 41 bevindt zich de

SINT-WALBURGISKERK die doorloopt tot aan de Karel Rogiersstraat nr 12   

Wist U dat ... ?

- op 23 april 1900  beslist werd om op het Zuid een nieuwe parochie op te richten, gewijd aan Sint Walburgis.

- Architect J. Bilmeyer  de eerste voorlopige kapel ontwierp, gelegen op de grond tussen Volkstraat 41 en Karel Rogierstraat 12.

- deze parochiekerk voltooid werd in 1936 naar een ontwerp van architect F. Van Reeth.

- dit een beschermd monument is bij KB van 8.6.1995.

               Van de Volkstraat naar het Sint-Andrieskwartier vinden we aan de Waaistraat de

SINT-ANDRIESKERK

Wist U dat ... ?

- op het open grasplein het beeld van "Netje", de figuur uit een roman van L. Zielens gemaakt door W. Van Esbroeck staat.

- Sint-Andries de patroonheilige is van het huis van Bourgondië.

- de oudste restauratieplannen dateren van 1937.

- het daaropvolgende jaar de kerk als monument werd beschermd (K.B. van 25 maart 1938).

- er ernstige beschadigingen werden aangericht door het inslaan van enkele bommen in de onmiddellijke omgeving (1944-45).

- in 1961de toren wegens bouwvalligheid werd gesloopt. 

               Aan het Mechelseplein bevindt zich de

SINT-JORISKERK         

           

Wist U dat ... ?

- er in XIII op deze plaats reeds sprake was van een St.-Joriskapel, vergroot tot kerk in XIV b, ca. 1500 grotendeels herbouwd en in 1799-1800 gesloopt.

- er met de bouw van de nieuwe kerk werd begonnen eind 1847 n.o.v. Leo Pieter Suys, en dat de inwijding plaats greep op 5 september 1853.  

- de kerk als monument beschermd wordt bij K.B. van 29 februari 1976.

            Niet ver daar vandaag, nl in de Kammenstraat bevindt zich de

SINT-AUGUSTINUSKERK

Wist U dat ... ?

- deze voormalige kloosterkerk van de augustijnen-observanten; sedert 1803 hulpkerk van Onze-Lieve-Vrouw, later parochiekerk en thans voorbestemd tot museum van kerkelijke kunst is.

- de kerk, voornamelijk gebouwd tussen 1615 en 1618, de noordhoek beslaat van het vroegere kloostercomplex.

- de ontwerper en leider van de werken was Wenzel Cobergher (1561-1634) was.

- de bouw van de Onze-Lieve-Vrouwekapel naar ontwerp van architect J. De Ro in 1857 werd uitgevoerd.

- bij KB van 31.3.1939 de kerk en bijgebouwen beschermd werden als monument.

- de restauratiewerken in uitvoering werden geleid door architect J. Frickel.

               Aan de Handschoenmarkt lift de

ONZE-LIEVE-VROUW KATHEDRAAL

Wist U dat ... ?

- de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal een gotische kruiskerk is die gebouwd werd tussen 1352 en 1521.

- bij de bouw van de kathedraal onder meer bouwmeester Rombout II Keldermans betrokken was.  de kathedraal bekend is geworden door zijn indrukwekkende westgevel met zijn timpaan dat het Laatste Oordeel weergeeft.

- de noordelijke toren 123 meter hoog is en is sinds de sloop van de Sint-Lambertuskathedraal te Luik in 1794 de hoogste kerktoren van de Nederlanden is.

- aan de toren  jaren werd gebouwd en hij in 1518 voltooid werd .

- er 515 treden in deze toren zijn, maar daarboven zijn nog trappen die alleen voor personeel toegankelijk zijn. 

               Aan het Hendrik Conscienceplein staat dan de

SINT-CAROLUS BORROMEUSKERK

Wist U dat ... ?

- de kerk werd ontworpen werd door leden van de jezuïetenorde zoals François d'Aguillon en Pieter Huyssens.

- ze gebouwd werd tussen 1615 en 1621bovenop de toenmalige Ankerrui (niet te verwarren met de huidige) voor die aansloot met de Minderbroedersrui.

- ze oorspronkelijk gewijd was aan Ignatius van Loyola, stichter van de jezuïetenorde.

- na het opheffen van de orde in 1773 de kerk opnieuw werd gewijd, ditmaal aan Carolus Borromeus.

               Aan de Veemarkt is de

SINT-PAULUSKERK gelegen

Wist U dat ...?

- de Antwerpse Sint-Pauluskerk in het oude stadscentrum ligt, op een steenworp van de rivier de Schelde..

- de kerk oorspronkelijk een dominicaner kloosterkerk is uit de 16e eeuw.

- de kerk vanaf 1517 een gebouw verving dat in 1276 was ingewijd en grotendeels gebouwd is  in laat-gotische stijl.

-  Domien de Waghemakere en Rombout de Drijvere de vermoedelijke architecten zijn van de kerk.

- tussen 1699 en 1747 naast de Sint-Pauluskerk een Calvarieberg werd opgericht als "levend theater", in een tuin versierd met talrijke beelden op sokkels langs een pad dat tot de heuvel leidt waar het kruis is geplaatst.

- na de sluiting van het klooster door de Fransen in 1796 de kerk door de stad werd aangekocht en bestemd als parochiekerk.

- in 1968 de kerk door brand zwaar werd beschadigd; en omwonenden, voor een groot deel parochianen, een groot deel van de kunstwerken in de nacht uit het interieurwisten te redden. 

               Bezijden de Lange Nieuwstraat bevindt zich de

SINT-JACOBSKERK met een uitgang in de Sint-Jacobsstraat. 

Wist U dat ... ?

- ze ontworpen is door architecten Herman de Waghemakere , zijn zonen Domien de Waghemakere en Herman de Waghemaeker en Herman de Waghemakere de jonge, en Rombout Keldermans, lid van het Mechelse architectengeslacht Keldermans.

- er aan de zij-ingang van de kerk zich een herdenkingspaneel bevindt dat verwijst naar het verblijf van Ignatius van Loyola in de stad Antwerpen tijdens zijn opleiding.

-  in tal van andere Europese steden bedevaarders op weg naar het graf van Jacobus in Santiago de Compostella een onderkomen vonden in Antwerpen. 

               Aan de Paardenmarkt vlak tegenover de Rodestraat bevindt zich de

SINT-ANTONIUSKERK 

Wist U dat ...?

- deze kerk opgericht werd in 1910 door J.P.Bilmeyer  (1850-1920)naar een ontwerp van F.Baeckelmans, op de plaats van de in 1908 afgebroken Kapucijnenkerk.

- de ongewone rijkdom aan aanwezige kunstwerken zijn oorsprong  vindt in de oude Kapucijnenkerk uit 1613.

- de kunstwerken die ingebracht werden na de bouw van de kerk (schilderijen, beelden, altaren, preekstoel) samen met de architectuur een organisch geheel vormen.

              Aan de Mechelsesteenweg tegenover de Gounodstraat bevindt zich de

HEILIGE GEESTKERK

Wist U dat ... ?

- dit een georiënteerde neoromaanse kruisbasiliek van 1927-1931 iw naar ontwerp van de architect Jos. Evrard.

- de parochie erkend werd bij Koninklijk Besluit van 6 december 1909.

                 Aan de Tabaksvest aan het nr 59 de

EVANGELISCHE LUTHERSE KERK

Wist U dat ... ?

- de kerk een kerkgenootschap is dat in verscheidene westerse landenactief is.

- de oorsprong ervan wordt gevonden in het werk van de 16de eeuwse Duitse kerkhervormer Maarten Luther.

              Bezijden de Frankrijklei even voorbij de Louiza Marialei bevindt zich de kerk van

ONZE LIEVE VROUW VAN GRATIE KERK 

Wist U dat ... ?

- kort na de opening van de gronden op de geslechte Spaanse vesten, de jezuïeten een klooster en een school bouwen naar een ontwerp van Héliodore Leclef van 1871.  

- een paar jaar later besloten werd  een kerk naast het college te bouwen, toegewijd aan Onze Lieve Vrouw van Gratie.

- in 1878 de bouwaanvraag met een neogotische ontwerp door J. Bilmeyer en J. Van Riel werd ingediend.

- in 1909 de kerk vervolledigd werd met twee torenspitsen, een bouwdossier dat door Bilmeyer werdopgemaakt.             

               Aan de Loosplaats ligt de

SINT-JOZEFKERK

Wist U dat ... ?  

- de kerk een oorspronkelijkrooms-katholieke kerk is.

- ze werd ingewijd in 1868 en opgetrokken in neoromaanse stijl naar een ontwerp van Eugeen Giffe.

- ze sinds 2000 wordt  gehuurd door deRussisch-orthodoxe Christus' Geboorte parochie (Russisch :: Приход Рождества Христова).

- het gebouw ernstig beschadigd werd tijdens de 2° WO, waardoor herstellingen werden uitgevoerd in 1948 en 1950

               Het vervolg van de "Kerken en Synagogen" kunt U terugvinden in het DEEL 34 B.

                                                              -o-o-o-O-o-o-o-