Wat extreme kou met een lichaam doet

In Noord-Amerika vriest het momenteel de pannen van het dak. Sneeuw- en ijsstormen zorgen er samen met een krachtige kille wind, voor temperaturen tot -57°C. Aangezien de mens niet gemaakt is om in extreme kou te leven, zijn de gevolgen voor het lichaam niet te onderschatten.

De meerderheid van de wereldbevolking is een middelmatig tot tropisch klimaat gewoon. In tegenstelling tot de Inuit in Arctisch Canada of de Nenets in het Noorden van Rusland, zijn de meeste mensen niet aangepast aan temperaturen ver onder het vriespunt.

Los van de snugger ontworpen thermische kledij die we vandaag ter beschikking hebben, beschikt ook ons lichaam over een aantal afweermechanismen om de kerntemperatuur op te krikken wanneer we het koud hebben. Spieren trillen, tanden klapperen en onze huid en haartjes zorgen voor kippenvel, een soort evolutionaire echo van toen de mens nog veel hariger was. Al deze reacties worden gestimuleerd door de hypothalamus, de inwendige thermostaat in je brein, met als enig doel je vitale organen te verwarmen tot er een schuilplaats of warmtebron gevonden kan worden.

Tot de bijwerkingen van deze missie behoren tintelingen en pijnprikkels in de uiteinden van je lichaam, dat er ondertussen alles aan doet om zoveel mogelijk warm bloed in het centrum te bewaren. Wanneer de blote huid in contact komt met extreme koude, kan de beperkte bloedtoevoer lijden tot vrieswonden. Dit fenomeen, ook wel 'frostbite' genoemd, ontstaat door fijn weefsel dat bevriest en scheurt. Omdat we helaas niet beschikken over een dikke wintervacht of een aangepaste vetlaag, leggen we best zoveel mogelijk kledij over elkaar om de warme lucht te vangen.

Los van het puur fysieke, moet de mens het bij extreme weersomstandigheden vaak stellen zonder een aantal basisbehoeften. Denk maar aan elektriciteitspannes, gebarsten leidingen en auto's die dienst weigeren. In sommige delen van de VS, zoals in Indiana, werden alle voertuigen verbannen van de weg, op de hulpdiensten na. (br.hln)