Guido Haazen en de Missa Luba ~ vervolg op tekst nr 716 van vorig blog

Jammer dat ik agnost ben, anders zou ik dit wel willen op mijn uitvaart : het Sanctus van de Missa Luba. 
Vocaal + sober Afrikaans slagwerk = indrukwekkend. Voor mij toch, indrukwekkend. 
Op 01min10 gaat het ritme van ingetogen en bijna hypnotiserendnaar uitbundig, opgewonden, gehaast bijna.
Om ter eerst bij de hemelpoort. Een Hosanna.

klank aanzetten
https://www.youtube.com/watch?v=jIxEPYkXkU8 
01min33

 
“De Missa Luba is ontstaan uit de samenwerking van een schoolkoor, hun dirigent, en een aantal leraren.  
In 1953 werd Guido Haazen als katholiek missionaris naar Kamina gestuurd, (Kamina ligt in Katanga, binnenland)
waar hij verantwoordelijk werd voor het algemeen beleid van een school, met name ook voor de liturgie,
en voor de muziek. Tot dan toe werd er in de liturgie van die school alleen westerse muziek gezongen.
Maar Haazen, die al snel de schoonheid van de plaatselijke muziek leerde kennen en appreciëren,
vond dat die Afrikaanse muziek ook in de liturgische beleving van de kinderen en de leraren thuishoorde. 

In die tijd was dat voor een missionaris een zeer ongewoon idee, want die muziek werd vaak als heidens beschouwd.
Haazen moest zelfs bij zijn eigen koorleden behoorlijk wat weerstand overwinnen
eer ze voor hem hun muziek wilden zingen. Toen ze dat deden, leerde hij hen
een aantal principes van de westerse esthetiek (zoals gelijk beginnen en eindigen, zingen in plaats van roepen).

‘En geleidelijk begonnen ze te voelen dat zij niet moesten onderdoen voor de Westerse liederen.
Toen we een zangavond gaven voor de Blanken van Kamina werden ze zo spontaan toegejuicht
dat het duidelijk was hoe die Blanken verrast waren door de schoonheid van hun liederen.
Dat gaf hen een sterk gevoel van eigenwaarde’.  Maar een mis met Afrikaanse muziek, dat was een brug te ver.
Tot in 1957 Haazens koor, dat zich ondertussen De Troubadours van Koning Boudewijn mocht noemen,
uitgenodigd werd te zingen op Expo 58.
Met de toestemming van een progressieve overste greep Haazen die uitnodiging aan om zijn idee toch te realiseren:
een mis met authentieke Afrikaanse muziek, waarop de Latijnse tekst geïmproviseerd werd. 

Behalve het Kyrie dan, want dat is Grieks, geen Latijn zegt google.
En Hosanna is een Hebreeuws of een Aramees woord.

De première vond plaats in de kerk van Sint-Bavo in Kamina, op 23 maart 1958, met Ngooyi als tenor solo en Haazen als dirigent.
De dag daarna reisden De Troubadours van Koning Boudewijn af naar België,
5 jongens (van 9 tot 14 jaar) en de 17 volwassenen (leraren) waar ze zes maanden bleven
en de Missa Luba ± 130 keer uitvoerden, het vaakst in het Paviljoen van de Katholieke Missies op Expo 58,
waar ze voor Philips ook de opname van het werk maakten die een wereldsucces zou worden. 

oorspronkelijke platenhoes  

Er waren ook enkele optredens in Nederland en in Duitsland.
Een hoogtepunt was een optreden in het Koninklijk Paleis van Brussel samen met de Wiener Sängerknaben,
tijdens hetwelk de Troubadours een speciaal voor de gelegenheid gecomponeerd Tantum Ergo zongen. (= loflied)

Het succes van de Missa Luba was eerst voornamelijk Afrikaans, maar is het nu wereldwijd.
Ze wordt overal uitgevoerd zowel in concerten als tijdens de mis,
in Nederland bv. jaarlijks in de kapel van de Sociëteit voor Afrikaanse Missiën sinds 2005.

Wereldwijde verspreiding was alleen mogelijk omdat Guido Haazen in 1964
een transcriptie maakte in moderne notatie. Hij had lang geweigerd dat te doen,
omdat de Missa Luba zoals De Troubadours van Koning Boudewijn ze uitvoerden,
voor een flink deel op improvisatie berustte – iedere uitvoering door de Troubadours was verschillend. 

Maar uiteindelijk transcribeerde hij de Missa Luba toch, onder druk van Philips,
en van allerlei koren die het werk ook wilden uitvoeren en daarbij soms gebruikmaakten van
eigen transcripties van de plaatopname. Transcripties die vaak een resultaat van bedenkelijke kwaliteit opleverden.
Haazens transcriptie is niet alleen gebaseerd op de opname uit 1958,
maar ook op zijn herinneringen aan vele van die andere, telkens verschillende uitvoeringen.” 

De kooruitvoeringen zijn zo gepolijst dat ze haast pover zijn, bijna een aanfluiting voor het origineel.
Ze staan op You Tube, maar ik plaats de linken hier liever niet. 

m – HiH-03/2016, bijgewerkt - https://nl.wikipedia.org/wiki/Missa_Luba , https://nl.wikipedia.org/wiki/Guido_Haazen , https://nl.wikipedia.org/wiki/Kamina