de uitspraak moest vlekkeloos zijn

Wij hadden een tante die sopraan was bij het koor van nir/brt/brtn.
Zij heeft talloze anekdotes verteld, moppen, grappen en misverstanden
die iets met de muziek zelf te maken hadden, of met de repetities of met de uitvoering.  

Op een keer moesten ze een werk instuderen van Leos Janacek, een Tsjechisch componist.
Een aantal eigenaardige kinderrijmpjes. In het Tsjechisch. Het werk heet Rikadla, gecomponeerd in 1925.

         "Voor de vertoning van de rijmpjes liet Janáček zich inspireren door enkele tekeningen van 
         Josef Lada en Ondřej Sekora in de kinderbijlage van het tijdschrift Lidové Noviny.
         Janáček zou erop aangedrongen hebben om deze afbeeldingen af te drukken bij de partituur,
         en om ze te projecteren bij concertvoorstellingen, maar zover is het niet gekomen."

               originele illustratie  werd in 1975 gebruikt voor de LP-hoes 

Er kwam een Tsjechische taalcoach, kwestie van hun uitspraak in het Tsjechisch
zo wat aanvaardbaar te houden. Of liefst foutloos, want de gastdirigent zou ook een Tsjech zijn.
En er waren opnames gepland. Foutloos dus. Liefst vlekkeloos.

De coach legde zijn ziel in de vertaling : 
Een vertaling bestuderen was eigenlijk niet echt nodig, want voor de koorleden was vooral
de uitspraak van belang, niet zozeer de subtiliteiten en de tournures in de tekst. 
De vertaling was ook niet eenvoudig aangezien het over een soortement nonsens rijmsels gaat,
als ik goed begrepen heb in de boemsilila-sfeer, maar dan een lichtelijk grimmige variant. 
Na verloop van tijd bleek dat de man geen dictieleraar Tsjechisch was, maar een vertaler. Tja.

Hoeveel sessies er geweest zijn met die meneer
en hoeveel tijd er aan de 'uitspraakoefeningen' besteed werd weet ik niet
maar toen het koor een eerste repetitie had met de gastdirigent hemzelve
tikte die direct af : heel het koor had vlot en professioneel
de uitspraak van de vertaler overgenomen in de overtuiging dat die man standaard-Tsjechisch sprak.
Maar!
Die man had niet alleen een accent, hij had ook een spraakgebrek.
Heel het koor zong een soort comedy/parodie Tsjechisch.
Voor de opnames totaal onbruikbaar.
To-taal on-bruik-baar. Hoe dat opgelost werd weet ik niet. 

Een vertaler, begot. Hadden ze nu nog een tolk gestuurd …

m – EZW-06/2012, HiH-03/2015, 04/2016 –
Leos Janacek : https://nl.wikipedia.org/wiki/Leo%C5%A1_Jan%C3%A1%C4%8Dek  
Josef Lada : http://greatwritersfranzkafka2.blogspot.com/2012/02/the-genius-of-josef-lada.html 

Voor wie het uithoudt (ik niet): RIKADLA. Engelse vertaling telkens onder het schermpje, de uitvoerders staan er niet bij vermeld, of ik heb er over gekeken.
http://www.youtube.com/watch?v=C4uEigfuTRs (08min19 - deel 1/2) , http://www.youtube.com/watch?v=BLNDsvGehTU (08min18 – deel 2/2)