Filipijns stadje belegerd door IS-strijders, president roept staat van beleg uit
Het Filipijnse stadje Marawi is niet meer wat het is geweest. Een kerk is platgebrand en op een ziekenhuis wappert de vlag van terreurgroep Islamitische Staat (IS). Gisteren trokken islamitische strijders de stad binnen alsof die van hen was, en toen politie en leger ze probeerden tegen te houden, schoten zij een politieman en twee soldaten dood. Vanavond werd er nog steeds gevochten, het leger had versterking laten aanrukken en president Duterte riep de staat van beleg uit, niet alleen voor Marawi, maar voor het hele eiland Mindanao.
De Filipijnen zijn in oorlog, ditmaal met de moslimrebellen en vooral met IS, en Duterte beloofde vandaag dat die oorlog keihard gevoerd zal worden. De staat van beleg geeft leger en politie absolute bevoegdheden. Alle burgerwetten zijn opgeschort, het leger kan uitgaansverboden uitvaardigen en mensen zonder proces oppakken.
De staat van beleg die vandaag is aangekondigd, geldt alleen voor Mindanao, en zal 60 dagen duren. Dat is het maximum dat in de Grondwet is vastgelegd. Duterte heeft echter al gezegd dat hij zich, als dat nodig is, niets van de Grondwet zal aantrekken. De staat van beleg wordt wat hem betreft gehandhaafd tot "alle kwalen van dat eiland zullen zijn verholpen".
IS-leider
De gevechten in Marawi begonnen toen Filipijnse militairen een huis bestormden waarin zich een leider van de islamitische rebellen, Isnilon Hapilon, zou bevinden. Hapilon is de vermeend leider van de strijders van IS in de Filipijnen, en een kopstuk van de beruchte Abu Sayyaf groep. Toen het leger zijn actie begon, doken plotseling zo'n 100 zwaarbewapende strijders op en verspreidden zich over het stadje.
Zij bezetten een ziekenhuis en de gevangenis, richtten wegblokkades op en staken enkele scholen en een kerk in brand. In die kerk ontvoerden zij een priester en enkele parochianen. Het leger zwermde uit over de stad, maar stuitte overal op sluipschutters van de rebellen, die zich hardnekkig verzetten, en volgens de laatste, schaarse, berichten nog steeds een deel van de stad en enkele bruggen bezet houden. Onduidelijk is of de strijders de stad, met zo'n 200.000 inwoners, daadwerkelijk hadden willen veroveren.
Abu Sayyaf heeft sinds begin jaren 90 honderden Filipino's en buitenlanders ontvoerd
Volgens het leger zijn de strijders leden van de 'Maute-groep', een strijdgroep die nauw verwant is aan de beruchte Abu Sayyaf groep. De Maute-groep en Abu Sayyaf hebben allebei trouw gezworen aan de Islamitische Staat in Syrië. Isnilon Hapilon zou de 'emir', oftewel hoogste leider van alle Filipijnse IS-strijders zijn, en de naam 'Abu Abdullah Al Filipini' hebben aangenomen. Beide groepen vechten voor een islamitische staat, en zijn bovendien berucht om ontvoeringen die zij plegen voor geld. Abu Sayyaf heeft sinds begin jaren 90 honderden Filipino's en buitenlanders ontvoerd voor losgeld. Onder de ontvoerden bevindt zich één Nederlander, Ewold Horn, die al meer dan vijf jaar wordt vastgehouden. De Maute-groep wordt verantwoordelijk gehouden voor recente aanslagen op Mindanao, en voor een reeks brutale aanvallen op legerposten en op dorpen en stadjes. Beide groepen hebben hun basis in het westen van Mindanao en op de talrijke eilandjes tussen de Filipijnen en Borneo.
Geen pardon
President Duterte is vervroegd teruggekeerd van een reis naar Rusland om persoonlijk leiding te geven aan de strijd in Marawi. Net als in de omstreden 'oorlog tegen drugs' belooft hij ook nu keiharde maatregelen. "De staat van beleg zal zijn zoals onder Marcos", zei hij gisteren voor zijn vertrek uit Rusland, waar hij een ontmoeting had met president Poetin. De verwijzing naar Ferdinand Marcos ligt erg gevoelig in de Filipijnen. De overleden ex-dictator gebruikte de staat van beleg in de jaren 70 en 80 om zijn eigen macht te versterken en politieke tegenstanders genadeloos uit te schakelen.
Mindanao is het grootste zuidelijke eiland van de Filipijnen en beslaat ongeveer eenderde van het land. Op Mindanao wonen 20 miljoen mensen, van wie het merendeel moslim is. Al sinds de jaren 60 woeden er kleinere en grotere oorlogjes met islamitische afscheidingsbewegingen als het Moro National Liberation Front en het Moro Islam Liberation Front.
Vredesverdragen hebben grotendeels een eind gemaakt aan de gevechten, maar radicale splinters vechten door. De Maute-groep en Abu Sayyaf zijn afplitsingen van het MILF. Abu Sayyaf had banden met Al Qaida, maar het lijkt erop dat het zich van die terreurbeweging heeft losgemaakt en heeft gekozen voor aansluiting bij het radicalere IS.