"Niets is wat het lijkt" - Jonas Muylaert

Die begon eergisteravond, toen Wouter Beke na een felle discussie met Gwendolyn Rutten kwaad naar buiten stoof. Op het eerste gezicht leek dat een emotionele hartenkreet van een voorzitter die het al zo hard te verduren had. Die al maandenlang alleen zit aan een door rechts en liberaal gedomineerde tafel. Een voorzitter die het niet alleen aan die tafel, maar ook ernaast moeilijk heeft. En die na een harde en onmenselijke discussie met een liberale collega eventjes de handdoek in de ring gooit. Maar niets is wat het lijkt.

Het zou inderdaad cynisch zijn om te insinueren dat het CD&V was dat die ochtend het ARCO-plan van Koen Geens had laten lekken in De Tijd en L’Echo. Feit was wel dat het ARCO-plan die dag alle nieuwsbulletins domineerde, dat daar nogal wat reactie op kwam, én dat het dus ongetwijfeld de volgende ochtend voorpaginanieuws ging zijn in alle andere kranten. In plaats daarvan openden de kranten die ochtend met de ruzie en het opstappen van de machteloze CD&V-voorzitter. De timing van Beke zat perfect.

Volgens de Vlaamse liberalen is het een beproefde tactiek van CD&V. ’s Ochtends iets lossen in een krant. Vervolgens peilen hoe het plan wordt ontvangen bij de achterban en de partners. En daarna vakkundig bijstellen. Nog eens, het zou al te cynisch zijn om te geloven dat de onderhandelingen zo vuil gespeeld worden. Maar het is wel een feit dat het ARCO-plan gedurende de hele dag bijgesteld werd. In het middagjournaal werd er nog gesproken over een compensatie van 400 tot 500 miljoen voor de coöperanten. ’s Avonds moesten we in Terzake volgens het kabinet van Koen Geens al spreken van 450 tot 750 miljoen. Wellicht omdat de achterban had laten weten het eerste bedrag toch wat magertjes te vinden. Het hoeft niet gezegd dat die tactiek van CD&V weinig geapprecieerd werd aan de onderhandelingstafel, en dat sommigen al redelijk gespannen waren. En toen moest het kruisverhoor van Gwendolyn Rutten nog komen.

“Eerlijk gezegd, het was misschien niet zo’n goed idee om het die dag nog eens aan tafel over ARCO te hebben”, zei een onderhandelaar ons gisteren. “Beke had het al moeilijk.” En toen tegen een uur of zes het hoofdstuk sociale vooruitgang afgerond was, en er begonnen werd aan het hoofdstuk fiscaliteit, gingen de rode lampjes bij Wouter Beke allicht branden.

Fiscaliteit: naar eigen zeggen het dada van Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten. Die was nog niet goed bekomen van de pensioendiscussie eerder van de week. Toen had Beke een hele “armada” meegetroond naar de onderhandelingstafel om de liberalen het vuur aan de schenen te leggen. Toen dus het hoofdstuk fiscaliteit geopend werd, ging Rutten eens goed zitten en begon er een kruisverhoor richting Beke. Hoe wil CD&V de fiscaliteit precies hervormen? Hebben ze daar cijfers over? Wat willen ze doen met het pensioensparen? En hoe willen ze de uitgaven precies terugdringen? Toen daar volgens de liberalen geen of onvoldoende antwoord op kwam, werd het huwelijksquotiënt op tafel gelegd. En toen liep het fout.

Het huwelijksquotiënt is een fiscale maatregel die de belastingdruk verlaagt voor koppels die gehuwd zijn en waarvan een van de twee - meestal de vrouw - weinig verdient. CD&V wilde die maatregel versterken. En toen brak de klomp van Rutten. “Een liberale pasionaria”, zo werd ze onlangs nog door collega Johny Vansevenant genoemd op de radio. Wat daar toen precies gezegd is, en hoe luid, valt moeilijk te reconstrueren. Maar feit is dat Wouter Beke toen de stoel naar achteren schoof en de Wetstraat verliet.

Of Beke zich nu werkelijk geschandaliseerd voelde die avond of de emotionele uitbarsting feilloos had gepland, zullen we wellicht nooit weten. CD&V laat vandaag weten nog steeds zwaar te tillen aan de felle discussie van dinsdagavond. “De attitude van de Vlaamse liberalen moet echt anders”, staat er in De Standaard. We horen ook dat Beke Michel zou gevraagd hebben om in te praten op Rutten. Met andere woorden, haar wat korter aan de leiband te houden.

We zouden kunnen geloven dat er een fundamentele breuk is geslagen tussen de twee voorzitters. Dat het opnieuw dagen of weken zal duren voor er weer toenadering kan komen. En dat de krappe deadline ook dit keer niet gehaald zal worden. Maar iets zegt ons dat niets is wat het lijkt.

(De auteur is Wetstraatjournalist bij "Terzake)