Direct naar artikelinhoud
Opinie

'Niet alle mensen in de vluchtgarage zijn uitgeprocedeerd'

Een deel van de bewoners van vluchtgebouwen zijn niet uitgeprocedeerd, maar hebben alleen geen recht meer op opvang van het Rijk, schrijven Geesje Werkman van Kerk in Actie en John van Tilborg van stichting INLIA Groningen. 'Terwijl Nederland volgens de preambule van de EU-terugkeerrichtlijn allang in opvang had moeten voorzien.'

en
Asielzoekers in de vluchtkerk in Amsterdam.Beeld anp

'Mensen in de vluchtkerk kunnen terug naar land van herkomst, maar willen niet', luidde de kop boven een opiniestuk in de Volkskrant. Het stuk was geschreven door Rhodia Maas en Joost van Lammeren, de algemeen directeur en een specialistisch adviseur van de Dienst Terugkeer en Vertrek van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Je zou denken dat deze mensen van de hoed en de rand weten. Maar hun visie op de situatie lezende, moeten wij helaas concluderen dat het een verhaal is dat binnen de lijnen van de wenselijkheid lijkt te passen, maar niet de harde feiten weerspiegelt.

Een deel van de mensen die in de vluchtgarage (of vluchtkerk, vluchtflat, vluchtschans) verblijven, is helemaal nog niet uitgeprocedeerd en hoeft dus helemaal nog niet terug. Dit had wel vermeld mogen worden. Deze mensen hebben alleen geen wettelijke mogelijkheid meer om opvang van het Rijk af te dwingen en staan daarom op straat. Men kan ook op straat staan omdat bijvoorbeeld een procedure is ingediend bij het Europese Hof, waardoor ze geen recht hebben op opvang van het Rijk. Dit terwijl Nederland volgens de preambule van de EU-terugkeerrichtlijn allang in opvang had moeten voorzien van asielzoekers die (nog) niet uitgezet kunnen worden. 

Niets mee gedaan
Kijk eens naar onze oosterburen. Duitsland heeft altijd al voorzien in de opvang van asielzoekers die (nog) niet door de Rijksoverheid uitgezet kunnen worden. Zij doen dit onder de preambule van de terugkeerrichtlijn, die geen harde juridische status heeft. Daarom heeft de Nederlandse Rijksoverheid hier niets mee gedaan. Ook het Europese Comité dat toezicht houdt op de naleving van de Europese Sociale Rechten, het ECSR, geeft in een zogeheten 'immediate measure' (25 oktober 2013) aan dat de Rijksoverheid in overleg met lokale overheden moet voorzien in opvang van kwetsbare dakloze asielzoekers. Ook hier heeft de staatssecretaris niets mee gedaan.

Duitsland heeft altijd al voorzien in de opvang van asielzoekers die (nog) niet door de Rijksoverheid uitgezet kunnen worden

Overigens mogen Nederlandse rechters de feiten in asielzaken niet volledig toetsen, maar slechts marginaal. Men moet uitgaan van de juistheid van de feiten zoals deze door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) worden aangeleverd. Ondanks dat Nederland vanwege de EU-procedurerichtlijn over een dik jaar al een volledige rechterlijke toets dient in te voeren, houdt de staatssecretaris dit tot op heden tegen. In de praktijk betekent dit dat de rechter het werk van de IND dus nauwelijks kan controleren.  

Leefregels van de Al-Shabaab
Bij de mensen die in de vluchtgarage verblijven, gaat het deels om mensen die zich volgens het Somalië-beleid van het ministerie wel zouden kunnen aanpassen aan de leefregels van de Al-Shabaab bij terugkeer naar Somalië. De Nederlandse overheid verlangt dus van deze mensen dat zij zich bij terugkeer naar Somalië maar moeten aanpassen aan de leefregels van een door iedereen aangemerkte internationale terroristische organisatie. Nog los van het feit dat de handelswijze van de Al Shabaab gekenmerkt wordt door willekeurige machtsuitoefening, waarbij onder andere moord en marteling niet wordt geschuwd .

Het is ongehoord dat wordt verlangd dat zij zich hieraan dienen aan te passen. Neem daarbij het laatste ambtsbericht - van ons eigen ministerie van Buitenlandse Zaken - over de veiligheidssituatie in Somalië en het wordt duidelijk waarom de betrokkenen niet terug willen keren. Maar over dit ambtsbericht wordt in het stuk van Maas en Van Lammeren van de Dienst Terugkeer en Vertrek helaas niet gerept.

Geesje Werkman is projectmanager asiel bij Kerk in Actie. John van Tilborg is directeur van stichting INLIA (International Network of Local Initiatives with Asylumseekers) Groningen.

De Nederlandse overheid verlangt van deze mensen dat zij zich bij terugkeer naar Somalië maar moeten aanpassen aan de leefregels van een door iedereen aangemerkte internationale terroristische organisatie