Luister naar

De onderhandelaars juichen pas op de finish

Nieuws
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie gaan optimistisch de vakantie in, maar gejuicht wordt er nog niet. Of er op Prinsjesdag een nieuw kabinet op het bordes staat, is nog maar de vraag.
Sjoerd Mouissie Eduard Sloot
woensdag 19 juli 2017 om 21:30
Informateur Gerrit Zalm staat woensdag de pers te woord over de onderhandelingen tussen de partijleiders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.
Informateur Gerrit Zalm staat woensdag de pers te woord over de onderhandelingen tussen de partijleiders van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie. anp / Bart Maat

Den Haag

‘Ik was hoopvol toen we begonnen. Die hoop is niet afgenomen, maar zelfs een klein beetje toegenomen.’ In de zomerzon staat premier Mark Rutte op de trap van het statige Johan de Witthuis – de mouwen van zijn witte overhemd hoog opgestroopt, een appeltje in de hand.

Voorlopig zitten de gesprekken erop, en hoeven journalisten niet meer rijendik voor de deur te staan. De onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie gaan drie weken met vakantie, tot woensdag 9 augustus.

De toon tijdens de laatste ‘uitloop’ is voorzichtig optimistisch. Ruttes hoop is toegenomen, volgens D66’er Alexander Pechtold hebben de partijen ‘constructief gewerkt’. Sybrand Buma (CDA) verwacht dat de gesprekken na de vakantie ‘met dezelfde kracht weer doorgaan’. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers spreekt over ‘gegroeid vertrouwen’. Ja, ook tussen Pechtold en hem. ‘In de onderhandelingen merk je dat hij, net als alle vier de partijen, erg zijn best doet om eruit te komen. Dat is belangrijk.’

Tegelijk betekent dit niet dat er al een nieuw kabinet aanstaande is. Er liggen nog belangrijke onderwerpen op tafel waarover nog geen knoop is doorgehakt. Soms komen onderwerpen voor de tweede of derde keer voorbij, zegt Pechtold. ‘Dan zit er nog geen schot in. Maar dat hoort er nu eenmaal gewoon bij.’ Volgens Segers ‘is er altijd een weg terug, tot er een akkoord ligt’. Wat de prangende onderwerpen zijn, wil niemand zeggen. Pechtold was woensdagochtend nog het duidelijkst: ‘Die kunt u zelf wel bedenken.’ Zo was van tevoren al duidelijk dat de partijen bijvoorbeeld op medisch-ethische onderwerpen ver uit elkaar liggen.

Er is in ieder geval geen sprake van een strijd tussen de christelijke partijen CDA, ChristenUnie en de seculiere partijen VVD en D66, bezweren de onderhandelaars. Pechtold weigert te antwoorden op de vraag of hij het regeren met de ChristenUnie, ondanks zijn eerdere reserves, nu wél ziet zitten. ‘Ik ga daar helemaal niks over zeggen. We gaan gewoon naar het algemene plaatje kijken, en dat gaat om vier partijen en niet twee in het bijzonder.’

Want waar partijen op sommige onderwerpen tegenover elkaar staan – ChristenUnie en D66 over medisch-ethische thema’s, bijvoorbeeld – zijn ze bij andere onderwerpen elkaars bondgenoot. Zo kunnen deze partijen elkaar uitstekend vinden op het gebied van asiel en klimaat. ‘Daar merk ik dat de partijen heel vaak op één lijn zitten’, aldus Pechtold. ‘Soms is het twee tegen twee, soms drie tegen een, al naar gelang het onderwerp en in een combinatie die je niet verwacht’, stelt Segers. Als Rutte wordt gevraagd de formatie in één woord samen te vatten, is zijn reactie: ‘lang’. De formatie is inderdaad al een tijdje gaande: woensdag stond de teller op 126 dagen. De twee langste formaties in de Nederlandse geschiedenis duurden 163 dagen (kabinet-Den Uyl, 1972-1973) en 208 dagen (Van Agt, 1977). Maar volgens CDA-leider Buma draait de formatie niet om snelheid, maar om zorgvuldigheid. ‘Het doel is niet het halen van een datum, maar het halen van een goed regeerakkoord.’

Prinsjesdag

Overigens is de ChristenUnie pas drie weken geleden aangeschoven, nadat de onderhandelingen met GroenLinks voor de tweede keer waren mislukt. En de serieuze onderhandelingen zijn net twee weken bezig. ­Segers: ‘Wij hadden niet verder kunnen zijn dan nu.’ De kans is klein dat de partijen – áls ze er samen uitkomen – invloed kunnen uitoefenen op de plannen voor Prinsjesdag. Daaraan kan slechts tot half augustus gesleuteld worden. Wat wel kan, is dat de coalitiepartijen vlak daarna voorstellen voor aanpassing indienen. Zo deden VVD en PvdA dat ook, na de verkiezingen van 2012, toen ze geen volledige begroting konden maken. Informateur Gerrit Zalm zal de onderhandelaars de komende weken ‘niet lastigvallen’ met stukken en telefoontjes, belooft hij. ‘Er drukt een zware last op hen, het is goed als zij er even tussenuit gaan.’ Zalm is niet bang dat partijleiders, eenmaal op het strand, spijt krijgen en terugkomen op hun eerdere toezeggingen. ‘Ik hoop dat de vakantie de blik verbreedt, en niet vernauwt.’ <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Premier Mark Rutte: 'Iemand uitschelden om zijn of haar Joodse achtergrond, dat doe je niet.'

Antisemitisme moeten we samen de kop indrukken, vindt Rutte. 'Het gaat echt de verkeerde kant op'

Het kabinet zal alle middelen inzetten om antisemitisme te bestrijden, maar het is te gemakkelijk om alles van de overheid te verwachten. 'Ieder van ons heeft een verantwoordelijkheid anderen aan te spreken.'

NSC-leider Pieter Omtzigt, donderdag voor aanvang van de formatiegesprekken. Zijn partij gaat het volgens de opiniepeiling van Ipsos I&O niet goed doen bij de Europese verkiezingen op 6 juni.

Pieter Omtzigts NSC op nul zetels in peiling voor de Europese verkiezingen, net als de ChristenUnie

Nieuw Sociaal Contract staat op nul zetels in de nieuwste peiling voor de Europese verkiezingen. Van de NSC-kiezers bij de Kamerverkiezingen in november zegt op dit moment slechts 16 procent opnieuw NSC te gaan stemmen.

‘Je zou denken dat ik sta te springen om landbouwminister te worden, maar het lijkt me een hondenbaan’, zegt BBB-Kamerlid Cor Pierik

Cor Pierik kreeg kanker, nu is hij BBB-Kamerlid. 'Ik zie Gods creatie in de natuur'

Als voormalig hobbyboer Cor Pierik door zijn keukenraam in Genemuiden kijkt, geniet hij al mediterend van de natuur. Twee jaar geleden hoorde hij zijn eigen doodvonnis, nu komt hij namens BBB op voor de boeren.

Afbeelding

Bosma: Baudet betuigt spijt maar kwam niet opdagen

FVD-leider Thierry Baudet heeft in een telefoongesprek met Kamervoorzitter Martin Bosma spijt betuigd voor wat hij woensdag na een debat heeft gezegd tegen Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA).

Voorzitter Martin Bosma wil dat Thierry Baudet zich donderdagochtend bij hem meldt voor een gesprek.

Bosma meldt bedreiging Klaver door Baudet na debat, wil gesprek

FVD-leider Thierry Baudet heeft Tweede Kamerlid Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) woensdag na een debat tot twee keer toe bedreigd. Dat schrijft Kamervoorzitter Martin Bosma in een brief aan Baudet.

Deskundigen (v.r.n.l.) Jacquelien Bulterman-Bos, Els Stronks, Gerdineke van Silfhout, Martin Bootsma en Henk Wilbers na afloop van het rondetafelgesprek over lees- en taalvaardigheid woensdag in de Tweede Kamer.

De boodschap aan de Tweede Kamer klinkt luid en breed gedragen: 'Het leesplezier moet terug in de klas'

Wat gaat er mis met het Nederlandse leesonderwijs? Een stoet deskundigen trok woensdag aan de Tweede Kamer voorbij in de zoektocht naar antwoorden. ‘De verwachtingen moeten omhoog, de lat ligt echt te laag.’