Net bij de start van de grote vakantie ontploft het bij de vakbonden van De Lijn. Die hebben zich dinsdagochtend beraad over een gezamenlijke staking. De socialistische vakbond ACOD was er maandagavond al uit: “Wij gaan sowieso staken. We hebben lang genoeg gewacht op een oplossing”, zegt Rita Coeck, algemeen secretaris van ACOD-TBM.

De andere vakbonden sluiten zich daar dinsdagochtend bij aan. ACV, ACOD en ACLVB willen dus vier dagen staken vanaf vrijdagochtend tot en met maandagavond. Eerder was er nog sprake van een staking op vrijdag, zaterdag en maandag. De bonden vragen de bus- en tramchauffeurs om minstens één dag het werk neer te leggen, zo meldt het ACV. "We hebben beslist dat de actie in gemeenschappelijk front gevoerd zal worden", legt nationaal secretaris Jan Coolbrandt van ACV Openbare Diensten uit.

"We roepen de medewerkers van De Lijn op om van vrijdagochtend tot en met maandagavond aan de actie deel te nemen. We vragen niet om de vier dagen het werk neer te leggen", klinkt het. "We proberen zoveel mogelijk mensen te bereiken om samen met ons minstens één dag het werk neer te leggen."

Volgens Coolbrandt laten de bonden de werknemers ook vrij of ze al dan niet deelnemen. "Iedereen die wil werken, kan werken."

Loonsverhoging

Het personeel wacht op een loonsverhoging, maar alles wijst erop dat die er niet zal komen. “Bij een laatste overleg, afgelopen vrijdag, is de directie met een voorstel gekomen. Maar dat komt niet in de buurt van wat wij vragen”, klinkt het.

ACOD verwijst naar de afspraken in het interprofessioneel akkoord van januari. De Groep van Tien is toen overeenge­komen dat voor de komende twee jaar de lonen maximaal 1,1 procent mogen ­stijgen, bovenop de automatische indexering. “Maar we stellen vast dat de directie en de bevoegde minister het loonakkoord niet willen uitvoeren”, zegt Coeck.

Waarom staakt het personeel net nu, bij de start van de zomervakantie? “We hebben onze eerste actie al uitgesteld. Het plan was om op 15 juni te staken, maar dat was midden in de examenperiode. De studenten hebben we willen ontzien. Nu kunnen we niet anders”, zegt Coeck.

Voor festivalgangers is de staking slecht nieuws. Er staan dit weekend grote festivals als Rock Werchter, Couleur Café en Summerfestival op het programma, net als een heel aantal ‘after school’-fuiven. De bussen die voor festivals worden ingelegd komen voor een deel uit de gewone dienstregeling.

Minimale dienstverlening

Bij De Lijn betreuren ze wat directeur-generaal Roger Kesteloot “een kortzichtige reactie van de vakbonden” noemt. “In budgettair moeilijke tijden hebben we een voorstel gedaan om de koopkracht van het personeel te verhogen. Ik hoop dat we de gesprekken dus binnenkort weer kunnen aanknopen om een akkoord te bereiken. De vakbonden blijven alleszins welkom.”

In principe kan De Lijn zich bij deze staking al beroepen op de minimale dienstverlening. Die staat in de beheersovereenkomst ingeschreven. Chauffeurs opvorderen kan De Lijn niet, maar wie wél wil werken, wordt dan op de belangrijkste buslijnen ingezet.

Tweede dag staking in Limburg

Het busverkeer van De Lijn in Limburg is naast maandag ook dinsdag nog verstoord door een vakbondsactie in de stelplaats van Beverlo. Volgens ACV-vakbondssecretaris Geert Witters staken de chauffeurs omdat de rij- en rusttijden "niet meer menselijk zijn". Dinsdagvoormiddag komen directie, vakbonden en personeel opnieuw samen voor een overleg.

Op de stelplaats van De Lijn in Beverlo wordt er al de tweede dag spontaan gestaakt. "We geraken er maar niet uit", zegt ACV-secretaris Geert Witters. "Uit het vorige overleg is helemaal niets gekomen. Er zijn door De Lijn nog geen inspanningen gebeurd." De 70-tal chauffeurs die werken op de stelplaats van Beverlo staken onder meer omdat ze volgens Witters "zo'n zes à zeven uur aan één stuk door moeten rijden, zonder dat ze naar het toilet kunnen."

De Christelijke vakbond heeft volgens Witters al voldoende campagnes, flyers en acties georganiseerd om de rij- en rusttijden van de chauffeurs aan te kaarten. "Als de rij- en rusttijden niet meer gerespecteerd worden, dan rijden die bussen niet uit", zegt Witters. "Het moet menselijk blijven. Tijdens de warme dagen afgelopen week hebben veel chauffeurs zonder airco moeten rijden. Bovendien durfden de meesten zelfs geen water drinken, omdat ze niet naar het toilet kunnen."

Dinsdagvoormiddag staat er opnieuw een overleg gepland met directie, vakbonden en personeel. "We moeten een oplossing vinden, want ik merk dat andere stelplaatsen ook niet gelukkig zijn."

Rock Werchter

Jaarlijks komen vele tienduizenden festivalgangers met de bus naar Rock Werchter en na vier dagen plezier ook weer naar huis. Dat wordt dit jaar iets moeilijker, want de vakbonden bij De Lijn hebben beslist dat ze vanaf vrijdag 30 juni tot en met maandag 3 juli zullen staken, maar volgens De Lijn zullen er geen problemen zijn.

“De bediening van Rock Werchter lijkt buiten schot te blijven”, laat de vervoersmaatschappij weten in een persbericht. “Omdat woensdag en donderdag buiten de actieaanzegging van de vakbonden vallen, zullen de bussen naar The Hive, de campings en het festivalterrein van Rock Werchter beide dagen normaal rijden. De Lijn probeert al het nodige te doen om de Werchterbussen ook op vrijdag, zaterdag, zondag en maandag te laten rijden. De chauffeurs van die bussen zijn vrijwilligers, de vakbonden beloven werkwilligen niets in de weg te leggen. De vervoermaatschappij volgt de situatie van de Werchterbussen op de voet en stuurt bij waar nodig.”