Te weinig diversiteit in de rechtbank: "We kunnen er niet omheen: magistratuur is nagenoeg blank"

Iman Kastit is rechter in de Antwerpse strafuitvoeringsrechtbank (SURB). Zij werkte eerder als gevangenisdirecteur en zetelt sinds ongeveer een jaar als assessor in de SURB. Haar origine is van ondergeschikt of zelfs helemaal géén belang.

Hoewel het voor haar meer dan evident is om als rechter te werken, is dat voor heel veel allochtonen niet zo. "De gemiddelde rechter is ook van een iets oudere leeftijd. Als ik kijk naar mensen met een migratieachtergrond - tweede, derde generatie – denk ik: "Je zal ze nog wat tijd moeten geven om hier te geraken"."

Diversiteit binnen de magistratuur ziet Kastit als een enorme rijkdom. "Een maatschappij moet de mogelijkheid hebben zich ten allen tijde aan te passen aan haar publiek en samenstelling. Dan evolueer je als maatschappij, ga je vooruit. Als je als maatschappij niet uitgedaagd wordt door die nieuwe invloeden, blijf je stilstaan."

Toch twijfelt ze of een geforceerde personeelssamenstelling dé oplossing is. "Ik ben er alleen niet zo zeker van of we per se moeten forceren om in elke personeelssamenstelling de juiste kleurtjes te zetten. Ik ben ervan overtuigd dat een rechtszoekende veel meer gediend is met iemand die een basishouding van respect en openheid heeft. Dat is het allerbelangrijkste, veel meer dan de huidskleur die voor je zit."

Een allochtone rechter kan volgens haar een meerwaarde bieden omdat hij of zij, gegeven die migratie achtergrond, soms kleine elementen in een verhaal van een allochtone burger beter kan begrijpen. "Maar de wet, de procedures zijn de belangrijkste leidraad, niet wie waar vandaan komt of welke kleur iemand heeft." Ofwel: wet is en blijft wet.

Hafida Talhaoui is van Marokkaanse origine: "Als plaatsvervangend rechter geef ik kleur aan de magistratuur." Hoewel de toepassing van de wet ook voor haar dé essentiële taak blijft voor een rechter, vindt ze het toch belangrijk dat - in een diverse samenleving als de onze – mensen zich kunnen identificeren met de magistratuur.

"Ze zien dan een vorm van kleur, kunnen zich beter identificeren met de mensen die over hen gaan rechtspreken. Dat kan dan gepaard gaan met een gevoel van: “Ik ga begrepen worden door die rechtbank, een rechtbank die diversiteit erkent en omarmt."

Een concreet voorbeeld? "Als ik kijk naar cartoonisten die de islam viseren denk ik dat het een meerwaarde kan zijn voor een rechtbank om iemand in het korps te hebben die kan uitleggen waarom een bepaalde groep diep gekwetst wordt door een cartoon of een uitspraak. Als men niet vertrouwd is met een bepaalde religieuze of culturele context, denk ik niet dat men als rechter voldoende geëquipeerd is om daar op een billijke manier een uitspraak over te doen."

Voor Talhaoui is duidelijk: "We kunnen er niet buiten, we zitten met een magistratuur die nagenoeg blank is en waar die diversiteit niet zichtbaar aanwezig is. De vraag die we moeten stellen is: is die magistratuur nog representatief?"

Bekijk vanavond in "Terzake" de reportage over diversiteit in de magistratuur om 20 uur op Canvas. 

De vijftien voorstellen die dinsdag gelanceerd werden om een betere justitie te bewerkstelligen, kan u hier lezen.