Juist de kritiek op de internationale actie van de SGP tegen euthanasie is nogal bekrompen

SGP-leider Kees van der Staaij schreef een opiniestuk in de Amerikaanse conservatieve krant Wall Street Journal. Hij uit daarin zijn zorg over de steeds ruimere euthanasiepraktijk in Nederland. De kop luidde: ‘In the Netherlands, the Doctor Will Kill You Now’.

Sommige reacties in de Nederland waren voorspelbaar. Cabaretier Youp van ’t Hek wijdde er zijn zaterdagcolumn in NRC Handelsblad aan onder de kop ‘Klaar met Kees’. Met zinnen waar hij het patent op heeft, zoals: ‘Als je zulke onzin gaat uitkramen als Kees nu doet dan is je leven gewoon voltooid en is het voor alle partijen beter dat je geruimd wordt.’

In het tv-programma Jinek zei Van der Staaij maandag dat de kop boven het verhaal ongelukkig was, maar de inhoud niet. Sterker, dit artikel is, zo zei hij, het begin van een internationale actie tegen de huidige euthanasiepraktijk. Een boze Eva Jinek: ‘U heeft Nederland te kakken gezet!’ Zijn argument om hulp ‘van buitenaf’ in te roepen was dat de Nederlandse regering zich ook vaak uitspreekt als elders in de wereld fundamentele mensenrechten worden geschonden. ‘Nu het fundamentele recht op leven wordt bedreigd in Nederland, is het tijd voor anderen om zich uit te spreken over de Nederlandse euthanasiecultuur.’

doodsbedreiging

Terwijl verbale doodsbedreigingen aan het adres van politici via Facebook intussen door de rechter worden bestraft, laat het Openbaar Ministerie Youp van ’t Hek ongemoeid. Bang voor een nieuwe zaak-Wilders? Artikel 1 van de Grondwet – ‘Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld’ – lijkt niet meer van toepassing.

En gelijkheid is een van de kernen van het antwoord op deze vraag: is de SGP-actie een zwaktebod omdat de binnenlandse strijdmethoden niet succesvol genoeg zijn? Of is deze internationalisering juist slim? Het juiste antwoord: het is niet dom of slim; het is in de geschiedenis altijd praktijk geweest om wereldwijd te denken en te handelen als het gaat om religie, ideologie of gerechtigheid. De reactie van Eva Jinek is opmerkelijk naïef. Waarom?

Ten eerste omdat zij als Amerikaanse van geboorte blijkbaar is vergeten dat de Amerikaanse revolutionaire frase uit 1776 – ‘Alle mensen zijn gelijk geschapen’ – nog altijd als ‘onsterfelijke verklaring’ wordt gezien. En dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de Burger die het revolutionaire Frankrijk in 1789 aannam, niet voor niets met het woord ‘universeel’ begint. Zoals ook de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties uit 1948 met dat woord begint. De Duitse grondwet die een jaar later werd aangenomen, begint met dezelfde universele claim: ‘De menselijke waardigheid is onschendbaar’.

te kakken

Ten tweede is Jineks reactie naïef omdat haar verwijt – ‘U heeft Nederland te kakken gezet!’ – ronduit populistisch is. Goed beschouwd zegt ze immers dat Nederland géén pluriforme democratie is, maar een ondeelbaar, unaniem hetzelfde denkend volk is met één volkskarakter dat beledigd kan worden. We kunnen deze reacties afdoen als de obligate uitingen van de progressieve ‘mainstream media’ als het gaat om euthanasie. Obligaat omdat we al sinds een kwarteeuw steeds meer zijn gaan leven in een ‘doodscultuur’, met de ‘slachtoffercultuur’ als groeisector.

Deze tendens zien we in veel delen van het Westen. Succesvolle ideeën en acties zijn echter bijna per definitie internationaal.

En dat laatste is wat zo stoort: de onwetendheid inzake deze SGP-actie. Immers, vrijwel álle religies en daarna alle grote ideologieën hadden en hebben mondiale pretenties: het christendom, de islam, het kapitalisme, het communisme. Ook het nationaalsocialisme wilde morgen die ganze Welt. En de huidige populistische partijen in Europa kwamen begin dit jaar in Koblenz bijeen, om daar te roepen: ‘Nationalisten aller landen verenigt u!’ Lachwekkender kan overigens bijna niet.

verderfelijke praktijken

Ook vrijwel alle sociale bewegingen voor meer gelijkheid en gerechtigheid waren internationaal van aard. Denk aan ‘de afschaffers’ van verderfelijk geachte praktijken zoals slavernij, militarisme, censuskiesrecht (alleen mogen stemmen als je belasting betaalt, red.), alcoholisme, vivisectie, roken, seksisme, ja wat niet.

Rond 1970 spoten overal in het Westen tegelijkertijd acties uit de grond ‘tegen Vietnam’, voor ‘het milieu’, voor abortus, enzovoorts. ‘Women on Waves’ – die met de ‘abortusboot’ vrouwen in landen als Ierland en Polen wilden ‘helpen’ – was een Nederlandse organisatie. Nederland beschouwde zich als ‘gidsland’ voor een betere wereld.

De verontwaardiging over Van der Staaij is dus een kras voorbeeld van de Bijbelse balk en de splinter. Vreedzame internationale strijd is de kern van de wordingsgeschiedenis van onze westerse democratische rechtsstaat, en van welk succesvol gerealiseerd ethisch ideaal dan ook. <