China zit gevangen in zijn eigen steenkoolverslaving

Wie naar buiten gaat, krijgt het advies om zich zo weinig mogelijk in te spannen: de zwaar vervuilde lucht kan ademhalingsproblemen veroorzaken. Veel mensen blijven daarom binnen.

Luchtfilter

Ook correspondent Marije Vlaskamp, woonachtig in Peking, zit thuis - met haar luchtfilter aan. "Als je naar buiten gaat, kun je maar moeilijk ademen." Hoe ernstig ook, het is voor haar en de andere inwoners van Peking niets nieuws, legt ze uit: "We zijn het gewend. We hebben dit om de zoveel weken. Peking heeft begin vorig jaar dit coderingssysteem ingevoerd, waarbij de code wordt aangepast naarmate er meer smog is. Maar dat betekent niet dat de smog daarvoor minder erg was. Mensen worden nu alleen duidelijker voorgelicht over wat je beter wel en niet kunt doen."

Momenteel geldt code oranje, de op een na hoogste alarmfase. "Mensen krijgen dan allerlei waarschuwingen: ga niet naar buiten, zet een masker op en zet je luchtfilter aan. Bij code oranje weet je dat bepaalde wegen zullen worden afgesloten, trucks de stad niet meer in mogen en fabrieken gevraagd worden te stoppen met walmen."

De komende dagen zal de situatie waarschijnlijk niet veranderen. Vlaskamp: "Het weerbericht is bar en boos. Hoewel er morgenavond ook wel een kans is op storm. Zodra het gaat waaien, ben je gered."

Vicieuze cirkel

Het is maar zeer de vraag in hoeverre code oranje zijn vruchten afwerpt, aldus Vlaskamp. "Er zijn duidelijk veel minder voetgangers en fietsers, maar er stappen juist meer mensen in de auto. Daar is de lucht al een beetje gefilterd. Je stoot dan zelf wel CO2 uit, maar je ademt het niet in. En waar dacht je dat al die luchtfilters op draaien? De energie in China komt voor meer dan 60 procent uit energiecentrales die op steenkool draaien. Het wordt daardoor alleen maar erger. Het is een vicieuze cirkel. Je raakt van de regen in de drup, en dat is een vrij machteloos gevoel."

De grote vraag is dan ook wat ervoor nodig is om code rood te krijgen. "Code oranje betekent niets meer dan dat de luchtvervuiling boven de 300 AQI (Air Quality Index, red.) komt. Dat is al krankzinnig hoog: volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is maximaal 50 AQI veilig voor je gezondheid. Dat halen we hier bijna nooit: als het 100 is hebben we een prima dagje. 300 is dus al behoorlijk smerig, maar het ligt nu nog veel hoger. Toen ik de laatste keer naar buiten ging stond hij op 620."

Toch wordt code rood bijna nooit afgegeven. Daarvoor moet je eerst een week lang code oranje hebben gehad. Bij code rood wordt het autoverkeer ingeperkt en mogen ook de ambtenaren niet meer rijden. "Dat zijn er heel veel, en ze hebben bijna allemaal enorme dienstauto's waarin ze worden rondgereden."

Chagrijnig

China wil graag veranderen, aldus Vlaskamp. "Chinezen worden hier regelrecht chagrijnig van, want je voelt het gewoon zodra je buiten komt: je kunt dan meteen niet goed ademen en hebt een mondkapje nodig. Als de Chinese regering daar niets aan doet, raakt ze haar geloofwaardigheid kwijt. Daarom is China deze keer wel heel actief op de klimaattop."

"Het probleem is alleen dat Peking gevangen zit in zijn eigen steenkoolverslaving. Het is heel erg moeilijk om in een keer over te schakelen op een groene economie, terwijl je gewend bent aan goedkope en gemakkelijke energie uit steenkolen."

"China heeft niet heel veel andere energiebronnen, maar steenkool is er in overvloed. Je kunt er de weg naar Rome mee plaveien. China durft dat niet zomaar opzij te zetten. Men is wel op zoek naar methoden om steenkool schoner in te kunnen zetten, maar het is en het blijft emissie. Daarnaast spelen er ook nog eens allerlei industriële belangen. Het is een enorm ingewikkeld probleem."

De vooruitzichten voor de langere termijn zijn ook niet best. "Pas rond 2030 gaan we pieken met onze emissie. We zijn dus alleen nog maar naar het hoogtepunt toe aan het werken. Dit probleem is voorlopig niet opgelost."