Werkgevers willen geen ontslagvergoeding, maar omscholing bij reorganisatie
De werkgevers willen af van ontslagvergoedingen bij reorganisaties. In plaats daarvan willen ze dat werknemers en flexwerkers meer tijd besteden aan bij- en omscholingen. Dat zou moeten worden gefinancierd uit geld dat nu voor die ontslagvergoedingen is gereserveerd en geld dat beschikbaar is in keuzemenu's voor vrije dagen, fiscaal vriendelijke fietsen of bijvoorbeeld de sportschool.
Dat is de kern van de arbeidsvoorwaardennota die de werkgeversorganisaties AWVN, VNO/NCW en MKB-Nederland woensdag hebben uitgebracht. Met dit stuk begint, wat de werkgevers betreft, het cao-seizoen 2017.
De grootste vakbond FNV reageert fel. 'De FNV stemt niet in met dit soort visieloze individualisering, waarbij steeds meer werkgeversverantwoordelijkheid verdwijnt', stelt FNV-bestuurder Mariëtte Patijn. Volgens haar wil de AWVN 'meer risico leggen bij de werknemers'.
En wat betreft die aandacht voor bijscholingen: 'Dat is leuk voor hoog opgeleiden, die dan weer voor drieduizend euro naar een conferentie mogen, maar de lager opgeleiden mogen blij zijn als ze voor 150 euro ergens een cursusje mogen doen.' De financiering van het hele opleidingsplan, uit de budgetten voor sociale plannen noemt ze 'een sigaar uit eigen doos'.
Individuele scholing
Maurice Limmen, voorzitter van de CNV, is milder. 'Wij zijn voor individuele scholing', net als de AWVN dus. Maar dat scholing een handvat zou zijn om het verschil tussen flex en vast te verkleinen, vindt ook hij een illusie.
Voor de AWVN heeft Nederland 'te weinig een cultuur van doorontwikkeling', en wordt de verantwoordelijkheid voor die opleidingen te veel bij de werkgevers gelegd. Terwijl het toch in het belang is van de werknemers dat ze aantrekkelijk blijven op de arbeidsmarkt. 'Kijk nou naar het bankwezen', zegt woordvoerder Jannes van der Velde. 'Je ziet dat daar heel veel werk verdwenen is en nog meer verdwijnt. Als je in die sector werkt, moet je in actie komen en met om- of bijscholing zorgen dat je ergens anders aan het werk kunt.' Als werknemer of als zzp'er, dat is om het even. Scholingsfondsen, die meestal sectoraal zijn georganiseerd en zich ook tot de sector beperken, zullen er dus aan moeten wennen dat ze niet alleen projecten steunen waar de sector iets aan heeft, maar ook projecten die werknemers klaarstomen voor buiten de sector.
Ook zzp'ers moeten er aan geloven. 'Zzp'ers doen veel te weinig aan hun opleiding', zegt Van der Velde van de AWVN. En dat levert een groeiend probleem op voor de bedrijven. 'Bedrijven hebben baat bij goed opgeleide zzp'ers.' Probleem is dat het moeilijk is om afspraken te maken met zzp'ers over hun bijscholing, omdat zij geen lid zijn van vakbonden en bij cao's per definitie niet aan tafel zitten.
Zzp'ers doen veel te weinig aan hun opleiding
Bedrijven hebben baat bij goed opgeleide zzp'ers
Geen verplichting
Maurice Limmen van de CNV vindt die nadruk op scholing prachtig. 'Maar we moeten het natuurlijk niet gaan verplichten, zoals de AWVN wil. Zie je het al voor je? Mensen in een zaaltje die tegen elkaar zeggen dat ze moeten van de baas.' En de financiering halen uit sociaal plannen vindt Limmen al helemaal geen goed idee. 'Dat zijn plannen die de werkgevers zelf willen, dus wat is daar mis mee?'
Dat zzp'ers zich zouden moeten scholen maar dat niet doen, dat klopt wel, zegt Limmen. 'Dat komt door de lage tarieven. Die mensen hebben geen geld voor verzekeringen, laat staan voor nog eens een paar dagen scholen. Dáár moeten afspraken over komen.'
Zie je het al voor je? Mensen in een zaaltje die tegen elkaar zeggen dat ze moeten van de baas
Die mensen hebben geen geld voor verzekeringen, laat staan voor nog eens een paar dagen scholen
Hard nodig
Joost Schippers, hoogleraar arbeidseconomie aan de Universiteit Utrecht, vindt de inzet van de werkgevers op scholing heel sterk. Maar dat is geen wonder: 'Ik heb het ze zelf een jaar geleden al eens voorgesteld. Het is hard nodig. Als je ziet wat er allemaal nog aan veranderingen aan komen: robotisering, banken met ontslagrondes, zorgrobots. Een groot deel van de beroepsbevolking moet in de toekomst anders gaan werken.'
Schippers vindt niet dat scholing een onderwerp is dat werkgevers en werknemers met elkaar maar moeten oplossen. 'Ook de overheid moet meedoen. Daar lag in 2002 al een plan voor klaar, maar dat is nooit uitgevoerd.' Alleen met de overheid als deelnemer, kunnen ook de zzp'ers erbij worden betrokken, zegt hij. 'Je zou van bedrijven een heffing kunnen vragen als ze een zzp'er inhuren, een heffing die in een opleidingsfonds voor zzp'ers wordt gestopt.'
De AWVN wil ook af van de plicht om voor zieke werknemers nog twee jaar lang het loon door te betalen. Daar zijn de vakbonden niet op voorhand tegen. Patijn van de FNV: 'We willen best praten over het collectiviseren van die kosten. Maar dan willen we wel afspraken dat die zieken hun inkomen behouden en, als ze beter worden, weer terug in dienst kunnen komen.'
Een groot deel van de beroepsbevolking moet in de toekomst anders gaan werken