Patiënt wordt gestraft voor antibioticagebruik
Het coördinatieorgaan voor het antibioticabeleid (Bapcoc) wil de strijd tegen misbruik opvoeren. Het Riziv onderzoekt of het de terugbetaling van enkele dure en zware antibiotica kan verlagen als ze niet voorgeschreven worden waarvoor ze dienen. Met andere woorden: de patiënt wordt gestraft.
Het is een doemscenario dat we absoluut moeten vermijden: wanneer nog meer bacteriën resistent worden, dan gaan we naar een wereld waar routineoperaties of banale infecties opnieuw levensgevaarlijk zijn. In Europa sterven nu al elk jaar 25.000 mensen aan een bacteriële infectie waar geen antibiotica tegen opgewassen zijn.
Er wordt in ons land al sinds begin 2000 opgeroepen om minder antibiotica te gebruiken. Toch daalde dat gebruik de afgelopen tien jaar niet meer. En dat is een spijtige zaak, stelt professor Herman Goossens. Hij is een internationale autoriteit op vlak van resistente bacteriën en voorzitter van Bapcoc. “Het is duidelijk dat campagnes niet meer helpen.”
Nevenwerkingen en duur
En dus wordt een tandje bijgestoken. Professor Goossens: “We starten komende winter met een webbased trainingspakket voor artsen. Dat pakket is bedoeld om artsen te leren hoe ze het best antibiotica voorschrijven en vooral welk middel efficiënt is bij welke infectie.” Let wel: het gaat om een hulpmiddel, het gebruik is niet verplicht.
Bovendien vraagt Bapcoc ook een aangepaste terugbetaling van antibiotica. Dat wil zeggen dat de terugbetaling verlaagd kan worden als het middel niet efficiënt voorgeschreven wordt. “We merken dat onze artsen nogal vaak breedspectrumantibiotica – middelen die veel verschillende bacteriën kunnen aanpakken – voorschrijven zonder dat het nodig is”, legt professor Goossens uit.
Breedspectumantibiotica kunnen veel verschillende bacteriën aanpakken, maar ze voorschrijven bij gewone infecties is als met een bazooka schieten op een mug
Deze vorm van antibiotica hoort volgens de richtlijnen van Bapcoc vooral ingezet te worden bij resistente bacteriën. Ze voorschrijven bij gewone infecties is als met een bazooka schieten op een mug en verhoogt bovendien ook het risico op nog meer resistentie. “Daarnaast hebben ze heel wat nevenwerkingen en zijn ze vrij duur. Redenen genoeg dus om op te treden.”
Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) vroeg aan het Riziv om die piste te onderzoeken. Dat bekijkt nu op welke manier er kan worden ingegrepen.
‘Ideaal is het niet, maar we hopen via de patiënt de arts te sensibiliseren’
Complex in de praktijk
Bij de Belgische Vereniging van Artsensyndicaten (BVAS) juichen ze toe dat er een hulpmiddel komt voor het efficiënter voorschrijven van antibiotica. Maar voorzitter Marc Moens heeft wel vragen bij de plannen om aan de terugbetaling te sleutelen. “Het klopt dat er vaak gegrepen wordt naar de breedspectrumantibiotica. Maar de realiteit in een artsenpraktijk is vaak complex. De arts krijgt een zieke patiënt voor zich die vaak aangeeft dat hij zo snel mogelijk weer beter wil zijn. Je moet als arts heel snel inschatten welk middel nodig is. Fouten maken kan niet, anders riskeer je dat je carrière voorbij is. Het voordeel van dit type antibiotica is dat het zowat elke bacterie aanpakt.”
Als er effectief aan de terugbetaling gesleuteld wordt, zoals professor Goossens en Bapcoc vragen, dan zal het in de eerste plaats de patiënt zijn die wordt gestraft. Want die zal dan de volle pot moeten betalen voor de duurdere antibiotica die de arts hem voorschreef. “Klopt”, geeft professor Goossens toe. “Ideaal is dat niet, maar we hopen om via de patiënt de arts te sensibiliseren. Als die weet dat de patiënt zal klagen, dan zal hij ze misschien niet meer voorschrijven.”