Waarom Clinton/Trump gaat winnen

Waarom Hillary Rodham Clinton (69) de 45ste president wordt:

Zelfs top-Democraten gaven het afgelopen jaar ruiterlijk toe dat Clinton te verslaan was geweest als een gematigde Republikein de kandidatuur had gewonnen. Want welke kandidaat kan nog president worden als de belangrijkste politieman van het land, FBI-baas James Comey, het stempel 'buitengewoon roekeloos' op diens voorhoofd heeft gedrukt?

Hillary belandt in het Witte Huis omdat Trump haar vele schandalen, van die nare privémail tot 'Wikileaks', niet effectief uitbuitte. Ook zijn onvermogen om zijn sterkste punt tegen haar uit te spelen, de staat van de economie na acht jaar president Obama, is fnuikend. Hij kan gewoon niet 'on messsage' blijven, klagen Trumps aanhangers die hun kandidaat te weinig horen praten over het scheppen van banen, de concurrentie met China en de stijgende kosten van het verfoeide Obamacare-gezondheidsplan.

Niet onbelangrijk: Trumps schandalen blijken nog een tikkeltje erger dan die van Clinton. Amerika durft het uiteindelijk niet aan om een niet-politicus met een grote mond de codes te geven van 's lands atoomarsenaal. Vooral blanke vrouwen met een hogere opeiding in de buitenwijken van de grote steden, een cruciale kiezersgroep, geven Clinton in het stemhokje het voordeel van de twijfel. Maar ook een deel van de blanke mannen, op wie Trump altijd kon bogen, loopt op verkiezingsdag over naar de Democraat.

Superieure organisatie

Dankzij Barack en Michelle Obama, die actief campagne voeren voor Clinton, wordt het aanvankelijk lauwe enthousiasme voor de Democratische ticket onder de zwarte kiezers op het laatste moment vergroot. 'We willen niet alleen winnen', verwoordde vicepresident Joe Biden dinsdag het doel van de Clinton-campagne. 'We willen beslissend winnen.'

Clintons superieure organisatie en ruime financiën blijken ook een cruciale factor van betekenis. Terwijl Trumps campagne zwaar onderbezet is in veel belangrijke staten, weten de Democraten met hun omvangrijke netwerk kiezers tot in alle belangrijke uithoeken op te sporen en aan het stemmen te krijgen. Trump was op dit punt gewaarschuwd. Want tijdens de voorverkiezingen versloeg rivaal Ted Cruz hem op soortgelijke manier in een aantal staten, zoals Iowa.

Maar Clinton weet vooral te winnen omdat zij en haar adviseurs erin slagen om deze verkiezing tot een referendum te maken over Trump. Bij tijd en wijle verdwijnt ze gewoon uit beeld, zoals voor de debatten, om Trump zich verder in de nesten te laten werken na alweer een schandaal. Want waarom zou je je mond opendoen als de tegenstander zichzelf constant in de voet schiet? Uiteindelijk, twee weken voor de verkiezingsdag, is het pleit beslecht en heeft bij veel kiezers het beeld post gevat dat de kandidatuur van Trump gewoon niet meer te redden is.

Veel aanhangers van de Republikein blijven daarom weg op 8 november, waardoor cruciale staten in de schoot van Clinton belanden. Als op de verkiezingsavond Florida rond 02.30 uur Nederlandse tijd als eerste 'swing state' in handen valt van Clinton, is ze president. Florida had Trump moeten winnen om nog uitzicht te hebben op het presidentschap.

Waarom Donald J. Trump (70) de 45ste president wordt:

De signalen waren er aldoor al, variërend van de massabijeenkomsten tot het enthousiasme van zijn aanhangers. Terwijl de Republikein overal waar hij verschijnt gerust 15 duizend aanhangers trekt, van Ohio tot Florida, moet Clinton het doen met gemiddeld een paar duizend bezoekers.

Belangrijker is echter wie Trumps aanhangers zijn. De miljardair is erin geslaagd om het electoraat te veranderen. Amerikanen die behoren tot de ruim 40 procent van de kiezers dat al jaren niet stemt, boos als ze zijn op politiek Washington, komen nu wél naar de stembus.

Om te stemmen op een kandidaat die eindelijk durft te zeggen wat zij al jaren denken maar niet hardop durven te zeggen. Dat bijvoorbeeld de stroom illegalen uit Mexico moet worden ingedamd. Illegaal de grens oversteken, geen belastingen betalen, kinderen krijgen en vervolgens moord en brand schreeuwen als geroepen wordt dat ze terugmoeten naar hun land? Trump heeft op dit punt een gevoelige snaar geraakt onder deze kiezers met zijn harde aanpak en een pleidooi voor een muur aan de grens met Mexico.

Haat

Maar zijn belangrijkste kracht, wat ook blijkt uit iedere peiling, is de staat van de economie. Met zijn gefoeter op al die grote handelsverdragen, zoals Nafta, drijft hij hordes kiezers in het industriële mid-Westen naar de stembus. Het levert Trump Ohio op en, tot verbazing van het Clinton-kamp, ook het belangrijke Pennsylvania. Dankzij Republikeinse bastions in Noord-Florida, weet de Republikein ook Florida in de wacht te slepen. Het nauwe pad dat hij had richting het Witte Huis, blijkt toch begaanbaar voor Trump. Met dank ook aan de ophef over de forse verhoging van de Obamacare-ziektekostenpremies die kiezers, met name zwevende kiezers, op het laatste moment op andere gedachten brengt.

Het dreigende verlies van dieprode Republikeinse staten, zoals Arizona, weet Trump op tijd te voorkomen. Mede vanwege een dringende oproep van running mate Mike Pence, een conservatief die goed ligt in deze staten. 'Het is tijd om terug te komen', zo riep Pence dinsdag de Republikeinen op die Trump tot nu toe niet zien zitten. In het stemhokje blijkt hun haat voor Clinton toch groter te zijn dan de aversie tegen Trump.

Met een klein verschil, slechts 271 van de 270 benodigde kiesmannen, slaagt de miljardair toch erin de race te keren. Het Clinton-kamp heeft zich, twee weken voor de verkiezingen, te vroeg rijk gerekend. De peilingen gaven een mogelijke 'landslide' aan voor Clinton maar in de laatste week van de campagne werd het onverwacht spannend. Trump bewijst opnieuw, net als in de voorverkiezingen, zijn kracht: dat hij ondanks alle aanvallen, schandalen en bizarre uitspraken nog altijd recht overeind weet te staan. En weet te winnen. Eén minpuntje: hij verliest de 'popular vote'.

Clinton wint een meerderheid van de kiezers, net als die andere Democratische verliezer uit 2000: Al Gore. De winnaar toen, George W. Bush, wist uiteindelijk acht jaar president van de VS te blijven. Reden waarom veel Democraten na 8 november oproepen tot afschaffing van het Electoral College, het systeem van kiesmannen dat de basis vormt voor de presidentsverkiezingen.