Ik ben een gescheiden vrouw van 41. Kleding en uiterlijk zijn dingen die me nooit zoveel hebben beziggehouden, maar ik merk dat het in mijn liefdesleven toch een grote rol speelt. Zo vond mijn ex dat ik veel te weinig moeite deed om mooi te zijn voor hem. Soms kocht hij me hoge hakken of lingerie, maar ik vond dat vernederend. Ik hou van praktisch en comfortabel, jeans, een trui en sneakers, een beetje stoer ook. Maar toen onlangs twee keer kort na elkaar een lesbische vrouw interesse in me had, begon het te dagen dat ik niet de juiste boodschappen uitzend. Ik zou dat graag veranderen, maar heb een hekel aan jurken en juwelen. Ik vind het belangrijk dat een man in mij is geïnteresseerd als persoon, en niet omdat ik er sexy uitzie.

Het lijkt erg oppervlakkig als boodschap, maar kleding speelt meer dan we vermoeden een rol in ons relationele leven. Wat we dragen, vertelt veel over de manier waarop we naar onszelf kijken, hoe we ons voelen en de boodschappen die we daarover, vaak onbewust, uitzenden. Zo vertelde me onlangs een cliënte hoe ze als jonge vrouw erg zwaar was. Ze voelde zich daar slecht bij en ging de hele tijd in allesverhullende tenten gekleed. Ze wou het liefst dat niemand in haar een vrouw of potentieel lief zag. Als dik kind werd ze gepest, waardoor ze als jongvolwassene als de dood was voor afwijzing. Ze koos voor een gastric-bypassoperatie, werd een slanke vrouw die plots enorm veel positieve aandacht kreeg. Ze vond het verwarrend, want plots kon ze dingen aan waarvan ze voorheen alleen maar droomde. Ze ging een tijdje voor heel uitdagend en sexy en kreeg vooral avances in die richting. Ze wou niet beschouwd worden als een stoeipoes, maar had door dat dit de boodschap was die ze uitzond en ze veranderde drastisch van stijl. Van zichzelf verschuilen uit angst voor afwijzing over uitdaging en verleiden om dat kleine gevoel te compenseren naar een lichaamsbeeld en -taal die nu in overeenstemming is met hoe ze zich voelt: de moeite waard.

In jouw verhaal herken ik veel van het hare. Zo geef je aan dat kleding je nooit geboeid heeft en je altijd voor comfortabel gaat, unisex bijna. Onder zo’n kleding- en stijlkeuze herken ik vaak een terughoudendheid om zich ten volle als vrouw te profileren. Vrouwelijk wordt dan geassocieerd met pleasen, met verleiden en bijgevolg ook met kwetsbaarheid, met de mogelijkheid om afgewezen te worden. Liever dan zich in dit spanningsveld te plaatsen, het risico te lopen dat de ander je toch niet aantrekkelijk vindt, wordt gekozen voor een ‘veilig’, niet-vrouwelijk voorkomen. Dat zorgt er alleszins voor dat er in een man-vrouwcontact moeilijker verbinding tot stand komt. Dat is ook wat je ervaren hebt in je huwelijk, waar je zijn vraag om voor hem uitgesproken vrouwelijk te zijn (zodat hij zich mannelijk kon voelen) als een vernedering zag.

Mij lijkt het belangrijk bij jezelf na te gaan waar je angst voor afwijzing en dus ook voor verbinding vandaan komt. Misschien heeft het te maken met de manier waarop er in jouw omgeving over vrouwen en vrouwelijk gedrag gepraat of geoordeeld werd. Of met de eisen die er in het algemeen aan vrouwen werden gesteld. Dat kan veel faalangst met zich meebrengen en een manier om met die verwachtingen om te gaan, is je er aan onttrekken door het omgekeerde te doen. Die copingstrategie zal vroeger gewerkt hebben, maar is nu in je leven als volwassen vrouw minder functioneel. Je bewust zijn van het feit dat je keuze voor ‘makkelijk en onopvallend’ een diepere betekenis heeft, lijkt me al een belangrijke stap vooruit. Probeer verder zelf te experimenteren met ‘andere’ keuzes. Ze kunnen je laten voelen wat de impact ervan is in je contact met anderen en hoe dit ook reflecteert op je zelfbeeld. Ondersteuning door een goede styliste kan je helpen om je zelfvertrouwen op dit vlak te doen groeien.

Seksuologe Rika Ponnet runt het relatiebureau Duet. www.duetrelatiebemiddeling.be