Universiteit wil begrip 'ouderdom' herdefiniëren: 70 is het nieuwe 60
Leeftijd is maar een getal, wil het cliché. Nu wil de Stony Brook University uit New York dat getal anders berekenen? Niet je aantal levensjaren zegt of je oud bent of niet, wel hoeveel jaar je nog te gaan hebt. Een frisse blik op de vergrijzing.
Je bent 65, het leven gaat een nieuwe, kalmere fase in. Genieten van je oude dag, aan verminderd tarief het land door met het openbaar vervoer. Met wat geluk staat de jeugd van tegenwoordig zijn of haar zitplaats aan je af. Ook een museumbezoek en het lidgeld van de badmintonclub worden goedkoper. Met wat geluk mag je op pensioen. En voor de actiefste der senioren: onbeperkt bijverdienen mag nu ook van de regering. Je leven neemt, met andere woorden, een grote ommekeer. Want je bent een 65-plusser. En de maatschappij heeft beslist dat je nu oud bent.
Dat moet anders, vindt de Stony Brook University uit New York. In een nieuwe studie wil ze ons denken over ouderdom omkeren. “Leeftijd is niet de juiste parameter om iemand oud te noemen. We hebben nood aan een nieuw meetinstrument voor wat oud is. We leven steeds langer en blijven veel langer gezond. Het begrip 'oud' baseren we beter op het aantal jaar dat je gemiddeld nog zal leven. Dat hangt af van land tot land. Zo krijg je een juistere en meeromvattende visie op vergrijzing.”, klinkt het.
Niet het aantal levensjaren maakt je oud, wel hoe lang je nog te gaan hebt.
Stony Brook koppelt de theorie meteen ook aan enkele cases, die een andere blik werpen op de vergrijzing. Ze bestudeerde de demografie in China, Duitsland, Iran en de Verenigde Staten. In dat nieuwe rekenstelsel, zou de vergrijzing minder uitzichtloos zijn dan nu soms lijkt. In Duitsland zou die dan in 2040 pieken, in China is dat 2070. In de VS zou er de komende eeuw dan weer amper vergrijzing zijn. Enkel Iran, waar de laatste 20 jaar veel minder kinderen worden geboren, is er meer onzekerheid. Daar durven de onderzoekers zich er niet over uitspreken. Vergrijzend België nam de universiteit niet onder de loep.
Ouder oud, langer werken?
Het begrip ouderdom moet dus worden heruitgevonden, al worden 65-plussers al lang niet meer als bejaarden gezien. “Kijk naar deze generatie zeventigers: dat zijn vaak actieve mensen met brede interesses. Wij organiseren een avondprogramma filosofie. Daar komen ook kwieke tachtigers op af”, zegt bio-ethicus Willem Lemmens (Universiteit Antwerpen). Ouderenpsycholoog Lucas Van de Ven, verbonden aan het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven sluit zich daarbij aan. “Ik ken briljante professoren die op hun 65e op pensioen moéten. En er zijn genoeg jobs die je tot voorbije je 65e kan doen. Ik denk dat veel mensen dat ook willen. We mogen de term ‘oud’ in vraag stellen.”
Pensioen. Het hoge woord is gevallen. Want als we steeds later oud worden, dan zullen ook onze loopbanen volgen. In ons land stijgt de pensioenleeftijd tot 67 jaar, vanaf 2030. Dat besliste de federale regering twee jaar geleden, niet zonder slag of stoot. Weinig dat de mensen meer doet steigeren dan een langere loopbaan. En toch lijkt het onvermijdbaar: het geherdefinieerde begrip ouderdom én de verhoogde pensioenleeftijd.
“Het staat in de sterren geschreven: ooit komt het ervan. Maar we moeten goed nadenken wat we ermee willen”, zegt Marc De Vos, vergrijzingsexpert van denktank Itinera. “Wat wordt de positie van werk in ons leven? Hoe zorgen we voor werkbaar werk. De carrière moet langer, maar ook flexibeler worden. Een pensioen, dat wordt een proces, meer dan een punt aan het einde van de lijn.”
'We mogen de term ‘oud’ in vraag stellen'
“We mogen het debat vooral niet uitsluitend economisch voeren. Het gaat ook over wat mensen willen en kunnen”, vindt Van de Ven, die toch een slag onder de arm houdt. “Als je lijf of verstand plots niet meer mee wil, wat doe je dan? In het leven moet je ook chance hebben om mee te kunnen.”