Veel muziek en staande ovatie op begrafenis Toots Thielemans

Thielemans overleed maandag op 94-jarige leeftijd in zijn slaap. En hoewel hij de laatste jaren niet zo vaak meer in het openbaar verscheen, nam hij duidelijk nog een prominente rol in in het hart van velen. Onder de aanwezigen in de kerk waren talloze Belgische en buitenlandse muzikanten, onder hen Lou De Prijck, Liliane Saint-Pierre, Lange Jojo, Philip Catherine en Will Tura. Die laatste zei dat hij zich Toots zal herinneren als "een simpel en vriendelijk mens". Tura loofde de man omdat hij met zijn bescheiden muziekinstrument de hele wereld kon veroveren. "Hij zette ons land zo op de wereldkaart."

Premier Charles Michel zei bij het binnengaan van de kerk dat "we Toots moeten bedanken voor alles wat hij gedaan heeft, voor zijn muziek, maar ook voor de bekendheid van ons land". Andere opmerkelijke aanwezigen waren prins Laurent, prinses Lea - de weduwe van de overleden zoon van Leopold III en Liliane Baels, prins Alexander - en de Amerikaanse ambassadeur Denise Bauer. Toots werd enkele jaren geleden in de adelstand verheven en was ook Amerikaans staatsburger. Hij woonde gedurende verschillende periodes in zijn leven in New York.

In de kerk zelf was maar plaats voor zo'n 600 genodigden, met een pasje. De naar schatting 1.500 tot 2.000 andere aanwezigen moesten de plechtigheid buiten volgen op groot scherm. Aan de kerk stonden vanmorgen vroeg al honderden mensen te kijken en te wachten op de start van de afscheidsplechtigheid.

De kist van de overleden muzikant werd de kerk binnengedragen op de tonen van "Bluesette", het nummer van Thielemans uit 1962 dat uitgroeide tot een standard. De hele plechtigheid lang lag de mondharmonica van Toots prominent op de kist.

De misviering verliep in drie talen. "Muziek liet hem toe uit te drukken wat hem na aan het hart lag", zei de priester. "De muziek maakte het hem mogelijk meer dan zijn gedachten uit te drukken en leven door te geven."

Jean "Toots" Thielemans woonde al meer dan 25 jaar in Terhulpen en was er zelfs al tot ereburger benoemd wegens zijn lange muzikale carrière. Christophe Dister, de burgemeester van Terhulpen, was dan ook een van de eersten die het woord nam. Hij haalde herinneringen op aan zijn bekendste inwoner, die hij prees voor zijn bescheidenheid en hij dankte hem duizendmaal voor zijn generositeit en vriendschap, en voor wat hij in zijn leven had gepresteerd.

Toots en zijn vrouw Huguette hadden zelf geen kinderen, maar hadden wel een warme relatie met hun neefje en nichtjes. De drie kinderen van Mariette, de 87-jarige zus van de overleden muzikant, namen dan ook geëmotioneerd afscheid van hun "tonton".

Zijn nicht vertelde dat haar peter haar als kind altijd vroeg om haar een kus te geven, niet de grootste, niet de langste, of de hardste, maar wel de kleinste kus ter wereld, op haar duim. Ze nodigde de aanwezigen uit om hetzelfde te doen en blies haar oom zelf een laatste keer een kus toe.

De jonge Vlaamse collega-muzikant Bart De Nolf beschreef hoe hij de grote Toots had leren kennen en overdonderd was dat hij met zo'n vedette mocht optreden, maar Toots zag dat zo niet, hij bleef zijn hele leven simpel en bescheiden. "Ne gewone mens" die ook gewoon behandeld wilde worden, aldus De Nolf die vertelde hoe Toots zelfs tot op hoge leeftijd nieuwsgierig bleef naar nieuwe artiesten en genres.

De Amerikaanse jazzpianist en componist Kenny Werner (foto onder), een intieme vriend van Toots Thielemans, las een brief voor van de Amerikaanse president Barack Obama aan de weduwe van Toots Thielemans. "Beste Huguette, moge de muziek van Toots je leiden en troost bieden. Ik ben zeker dat ze dat voor ieder van ons zal doen", aldus Obama in zijn brief.

Daarvoor had Kenny Werner eigen herinneringen opgehaald aan de joviale Brusselaar die met zijn mondharmonica België op de wereldkaart van de muziek had gezet. "Toots genoot van elk optreden, hoe klein en bescheiden het ook was. Hij was zelfs zenuwachtig daarvoor, wat eigenlijk belachelijk was, want iedereen hield van Toots en er was dus niets om zenuwachtig over te zijn", aldus Werner.

"Het toont aan hoe hij zich zijn hele leven inspande om het beste van zichzelf te geven. Hij blikte nooit terug op wat hij al had gepresteerd. Nee, hij keek altijd vooruit met de vraag "welke noten kan ik nog uit mijn instrument toveren die nog nooit gehoord werden?""

De toespraken en de verschillende onderdelen van de eredienst werden onderbroken door live gespeelde composities van Toots - gebracht door het gelegenheidscombo Kenny Werner aan de piano, Bart De Nolf aan de cello en Philip Catherine aan de gitaar- of door opnames van Toots zelf.

De laatste woorden van dank waren voor zijn manager Veerle Van de Poel. Zij vertelde dat Toots vaak (onterecht) twijfelde aan zichzelf en ze vroeg de aanwezigen om de muzikant een laatste keer datgene te geven waar hij het meeste van genoot, een staande ovatie. De aanwezigen aarzelden geen moment.

Enkele minuten galmde een daverend applaus door de kerk, een erg ontroerend moment. Het kippenvelmoment werd gevolgd door Toots' eigen versie van de Amerikaanse hymne die overging in een orkestrale opname van het volkslied van zijn geadopteerde tweede vaderland. Opnieuw volgde er applaus.

Daarna werd de kist de kerk uitgedragen. Een laatste keer klonk de mondharmonica van Toots op de tonen van "What a wonderful world". En een allerlaatste applaus weerklonk op het kerkplein van Terhulpen, toen de kist - met bovenop de onafscheidelijke mondharmonica - in de ceremoniewagen werd geschoven om de laatste reis naar het kerkhof aan te vatten. Vele honderden mensen, onder hen veel inwoners van Terhulpen, bleven minutenlang applaudisseren voor hun Toots. Toots Thielemans wordt later vandaag in intieme kring begraven op het ereperk van het kerkhof van Terhulpen.