Van een levende jukebox tot fietsen om kapot te gooien: de ultieme vrijmarktvondsten

18:24 donderdag 27 april 2017

Je kunt proberen ze uit concentratie te brengen, maar het zal je niet lukken. Isa (12) en Madelief (12) blijven stokstijf staan. Anders ben je natuurlijk ook niet overtuigend als levend standbeeld. Het duo – de een als engel, de ander als duivel – staat op een krat langs het wandelpad in het Amsterdamse Vondelpark. Al sinds een uur of tien vanochtend, doodstil.

Moeilijk? Best wel, vindt Isa. ‘Vooral als het lang duurt voor iemand weer geld in ons bekertje gooit. Als ik dan net verkeerd sta, krijg ik spierpijn.’ Want die afspraak heeft ze met haar vriendin gemaakt: van pose wisselen mag alleen wanneer iemand hen beloont.

Het idee om dit jaar als levend standbeeld in het Vondelpark te gaan staan, keek het duo af bij een schoolvriendin. Zij deed de act vorig jaar, en dat leverde toen veel bekijks en geld op. ‘Dus wilden wij het ook proberen’, zegt Isa. Zo graag, dat ze vannacht bijna geen oog dicht konden doen.

De kunst is om nét over het publiek heen te kijken. Niet te veel, anders lijkt het of je wegkijkt, maar ook niet te weinig, want dan zou je wel eens oogcontact kunnen maken. ‘Dan schiet ik zomaar in de lach, zeker omdat hier ook veel bekenden langslopen’, zegt Madelief.

18:10 donderdag 27 april 2017

Geconcentreerd laat Emily van Baaren (9) de laatste noten uit haar viool klinken. Ze voelde al een paar regendruppels vallen, maar nu begint het harder te regenen. Haar zus snelt haar toe om de bladmuziek van haar pupiter te redden. Emily zelf bekommert zich om haar viool.

‘Ik heb al vijf jaar les’, zegt ze. Dit is de tweede keer dat ze op Koningsdag speelt. De vorige keer trok ze van plek naar plek. ‘Dit jaar blijf ik voor de winkel van papa en mama spelen.’ Een slimme keuze, want de kraampjes op de smalle stoep van de Beethovenstraat in Amsterdam-Zuid trekken nogal wat publiek. Passeren ze Emily, dan halen ze de telefoon tevoorschijn, maken een foto van haar en gooien geld in haar koffer. ‘Dat voelt wel speciaal’, lacht ze. En terecht, want Emily deinst niet terug voor het werk van klassieke zwaargewichten als Haydn en Bach. ‘Maar zojuist speelde ik de Hungarian Dance, ook mooi.’

‘Nu eerst even pauze, Emily’, zegt haar vader terwijl ze de vioolkoffer inpakt. ‘Ze staat hier al sinds negen uur. Even opwarmen kan geen kwaad.’

18:08 donderdag 27 april 2017

Pling, daar valt weer een munt in het bakje van de jukebox. Het moment voor Milo Koene (12) om zijn gitaar om te doen, zijn stem te schrapen en de juiste liedtekst aan het klembord voor hem te hangen. Want de muziek uit de jukebox, die maakt hij.

Voor volwassenen mag Koningsdag dé dag zijn om oude meuk of overbodig speelgoed voor een spotprijsje kwijt te raken, voor kinderen is het een kans om hun talent voor een groot publiek te tonen. Op een willekeurige straathoek of naast een eetkraampje goocheltruc, een act als levend standbeeld of een liedje op viool vragen niet veel ruimte. In het oranje gekleurde Vondelpark in Amsterdam staan de talenten vaak niet meer dan drie meter van elkaar verwijderd. Je mag het gerust gezonde concurrentie noemen. Wie hier de aandacht van het publiek wilt krijgen (en vasthouden), moet daarom inventief zijn.

Maar hoe doe je dat? Milo en zijn vader stonden vanochtend om negen uur aan de poort van het Vondelpark om een goed plekje langs het pad uit te kiezen. Ze namen een bestaand concept, maar voegden daar iets aan toe. ‘We dachten: alleen een liedje is leuk, maar het publiek zelf iets laten doen, is dubbel zo leuk.’ Dus bouwden de twee een jukebox, of liever een djoekboks (‘zo spreken Amsterdammers het uit’).

Het werkt simpel, en net als een echte jukebox: door een muntje naar binnen te gooien gaat de jukebox ‘aan’ en kan de luisteraar kiezen uit een van de ongeveer twaalf nummers. Een druk op de knop onder de nummertitel doet muziek klinken. Milo’s gloednieuwe gitaar, gevolgd door zijn stem.

De menigte die in een halve cirkel om zijn bescheiden plekje blijft plakken, is afgehaakt bij de levende standbeelden en turnsters even verderop. Van de overige muzikale concurrentie heeft Milo weinig te vrezen, zeker wanneer zijn vriend Rikki in de middag aansluit om een nootje mee te blazen op tuba. Een troefkaart die voor nieuw enthousiasme zorgt.

De meerderheid van zijn publiek is veertigplusser, knikt en wiegt mee op het tempo van de muziek en applaudisseert niet bescheiden als hun djoekboks weer een nummer heeft gespeeld. Milo - door zijn grote oranjezonnebril kijkend - begrijpt wel waarom zijn act juist bij hen in de smaak valt: ‘Ik speel vooral oude muziek, geen top-40. The Cure, The Beatles, Bob Dylan. Dat zijn klassiekers die iedereen van een bepaalde leeftijd wel kent.’ Zijn vader: ‘En die heeft-ie zelf uitgekozen hoor.’

Wanneer hij het laatste akkoord van The Beatles’ Norwegian Wood slaat, kijkt een mevrouw met felgekleurd sjaaltje op. ‘Is het al afgelopen? Maar ik wil dit nummer ook nog horen.’ Ze knielt en werpt een muntje in de djoekboks. Vooruit, nog eentje dan. Milo zet in: ‘Dans le port d’Amsterdam…’

15:58 donderdag 27 april 2017

Wie: Lian Kroes (23), Aline Gerards (24), Manon Jeuken (22), Eva Oyevaar (21)
Wat: zelfgebakken keramiek
Omzet: 30 euro aan kopjes

Studenten van de design en kunstacademie met een goed idee. Dat is wat we verwachten van Koningsdag in Eindhoven. Lian Kroes, Aline Gerards, Manon Jeuken en Eva Oyevaar – of samen: LAME, naar hun voorletters – staan naast elkaar achter een tafeltje met eigengebakken kopjes. De kopjes kosten twee tot zeven euro. De dames studeren aan de plaatselijke ontwerp en kunstacademie en kunnen zo wat bijverdienen.

Het waren Lian en Eva die met het idee kwamen: ze moesten keramieken voor hun opleiding, waarom niet zelf wat extra’s maken voor Koningsdag? Leuk als zakcentje, maar ook een mooie kans om te experimenteren met glazuur. Alles bij elkaar waren de vier anderhalve week bezig met het bakken van de kopjes, al zat daar ook veel wachten bij: mallen maken, gieten, afbakken, glazuren en nogmaals afbakken.

De verkoop zelf gaat aardig, de kostprijs is ruimschoots gehaald. Belangrijkste les: potentiële klanten willen geen individuele kopjes, maar complete sets.

15:07 donderdag 27 april 2017

Wie: Rosalie (10), Isabelle (9) en Jolie (6) van ’t Wout
Wat: nagellakken, cupcakes verkopen
Omzet: midden op de dag zeventig euro

De spekjes zijn gratis, dat is de truc van Rosalie (10, opblaaskroon), Isabelle (9, oranje pet) en Jolie (6, oranje bloemenkrans) van ‘t Wout. De drie jonge ondernemers hebben uitgedacht hoe ze het Eindhovense publiek voor hun kraampje kunnen krijgen. Isabelle mengt zich met een bak gratis spekjes tussen het passendere publiek. Accepteren voorbijgangers die, dan vertellen de meisjes enthousiast wat ze verkopen. Nagellakken kost een euro, de zelfgebakken cupcakes kosten dertig cent per stuk.

Rosalie is de grote kracht achter het nagellakken. Vroeger oefende ze op nepnagels, en het is niet voor niets geweest: de zaken in het Eindhovense Stadswandelpark gaan goed. In de pot van de meiden zit bijna zeventig euro.

Vooral de rood-wit-blauwe nagels lopen als een tierelier.

Eigenlijk kent het businessmodel maar één probleem: de spekjes zijn bijna op.

15:05 donderdag 27 april 2017

Wie: Julia (10), Lux (12), Meike (13), Dieke (11)
Wat: tomaten kapotslaan met een hamer
Omzet: veertig euro midden op de dag

Kinderen hebben de meest originele ideeën, dat blijkt maar weer. Zusjes Julia (10) en Meike (13) met vriendinnetjes Lux (12) en Dieke (11) staan op de vrijmarkt met een rubberhamer, een stuk regenpijp met een knik erin en een lading tomaten. Meer hebben ze niet nodig om een fortuin te verdienen.

Dat werkt zo: een voorbijganger betalen vijftig cent. De meiden stoppen dan een tomaat bovenin de regenpijp. De voorbijganger timet het moment waarop de tomaat aan de onderkant van de regenpijp weer verschijnt, en haalt met de hamer met volle kracht uit. Slaat hij of zij de tomaat stuk, dan krijgt hij of zij een euro. Julia doet het een keer voor: twee keer mist ze de tomaat op een haartje.

Toch is het een risicovolle onderneming. ‘Aan het begin van de dag stonden we op verlies’, zegt Julia, die de boekhouding bijhoudt. Te veel mensen sloeg raak. Tel daar de kosten voor de regenpijp en de tomaten bij op en een serieus probleem doemde op voor de jonge onderneming. Gelukkig trok de markt aan en nam de kwaliteit aan hameraars af. Nu staan ze weer dik in de plus.

14:59 donderdag 27 april 2017

Wie: Bas Vermeulen (27)
Wat: verkoopt geluksstenen vanaf 50 cent
Omzet: tot nu toe 20 euro aan stenen

‘Deze roze kwarts brengt liefde voor jezelf’. ICT’er Bas Vermeulen uit Alphen aan de Rijn heeft een van zijn geluksstenen in zijn hand. De stenenverkoper spaart vanaf zijn zesde al stenen. Hij vindt ze, ruilt ze, koopt ze in stenenwinkels. Het is een hobby, maar ze brengen ook geluk, gelooft hij. Al was het maar doordat zijn ‘mindset’ erdoor verandert.

Op een grasveldje verkoopt hij zijn verzameling. Vermeulen prijst een van zijn geelzwarte stenen aan als een ware marktkoopman. ‘Neem deze, een kattenoog. Er zit veel reliëf in.’ Hij draait de steen zo dat in gele schicht op de steen op – inderdaad – een kattenoog lijkt.

Waarom hij van zijn geluksbron afwil? ‘Ik heb thuis een vitrinekast met stenen, die is nog redelijk gevuld.’

14:57 donderdag 27 april 2017

Wie: Maria uit Geldrop
Wat: planten uit eigen tuin
Omzet: 150 euro aan het einde van de dag

Even is er twijfel over de achtergrond van Maria, plantenverkoopster aan de rand van het Eindhovense park. Ondernemers op Koningsdag zijn amateurs, maar dit ziet er zo professioneel uit. Haar planten staan netjes per krat verdeeld, dertig in totaal. De naambordjes erboven zijn zelfs geplastificeerd. Beginnende braamstruiken, paarse lage iris, de Malva is al helemaal op.

Maria zelf – reisportemonnee voorgebonden – aanschouwt de klandizie. ‘Tuinieren is een uit de hand gelopen hobby’, zegt Maria. Haar tuin in Geldrop staat vol met planten die alleen maar groeien. Om de potgrond te kunnen betalen verkoopt ze al vijftien jaar stekjes van te grote planten.

Of Maria werkelijk een goeie ondernemer is weet ze niet zo zeker. ‘Zand ophalen, verpotten, stickers schrijven, labels plakken. Mijn man zegt altijd dat ik er geen cent aan verdien. En dat hij werkt als chauffeur.’

12:26 donderdag 27 april 2017

Wat: schilderij huilende zigeunerjongen
Kopers: Vader Hans (41) en zoon Thijs Boetes (9)
Bedrag: 8 euro

Hans: ‘Ik zei het nog van te voren, toch Thijs? Als ik er een tegenkom dan nemen we ‘m gelijk mee.’ ‘Een’, is een schilderij van een huilende zigeunerjongen. Niet omdat mooi is, maar omdat het perfect past in de originele zigeunerwagen uit 1938 die het gezin net gekocht heeft bij wijze van vakantiehuisje. ‘Gaan we helemaal inrichten als tiny house. Superleuk.’

En kijk aan, binnen een half uur hebben ze het perfecte schilderij gevonden. Hans: ‘Dit past te gek in onze pipowagen.’ Alhoewel. Waar gaan ze ‘m eigenlijk ophangen? Thijs: ‘Het is wel krap hoor pap. En we hebben heel veel ramen.’ Hans: ‘Ach, hij kan altijd nog boven het bed.’ Superleuk.

12:24 donderdag 27 april 2017

Wat: gele kinderfiets ‘om uit het raam te smijten’
Kopers: Jonas (14) & (Job) 14
Bedrag: 2 euro

Absolute winnaar in de categorie nutteloze puberaankopen: de gele kinderfiets die Jonas en Job zojuist hebben aangeschaft. De 14-jarige jongens staan er nog wat beduusd bij. Waarom kopen twee tieners in godsnaam een piepkleine gele kinderfiets? Jonas: ‘Ja, weten we eigenlijk ook niet.’ Job: ‘We zeiden tegen elkaar: zullen we die voor 2 euro kopen?’

De verkoper ging onmiddellijk akkoord en nu staan ze dus met dat ding, dat ook nog mee terug naar Hilversum moet. Wat gaan ze met hun nieuwe fiets doen? Jonas, schouderophalend: ‘Uit het raam smijten ofzo, daar hebben we nu wel de leeftijd voor.’ Job: ‘Of we geven ‘m cadeau aan een vriend als grap.’

07:42 donderdag 27 april 2017

Wat: vooroorlogse buitenboordmotor
Verkoper: Han van Beek (73)
Bedrag: 175 euro

Zelf omschrijft hij het als ‘allemaal rotzooi’, maar veel van wat Han van Beek heeft uitgestald op zijn kraam is bijzonder getuige de vele voorbijgangers die blijven plakken. Ze kijken bijvoorbeeld naar de mechanische buitenspiegel, ‘die krijg je nergens meer’, maar vooral ook naar de enorme Seagull buitenboordmotor die de Utrechter naast zijn kraam heeft geparkeerd. ‘Dat is een heel apart motortje nog van voor de oorlog. Bijzonder, want er zit een achteruitstand op.’ Normaal gaat zo’n motor voor 400-500 euro, aldus Van Beek, die vroeger een oldtimergarage runde, ‘maar ik doe ik ‘m weg voor 175.’

08:20 donderdag 27 april 2017

Wat: kunstwerk (kubus in kubus)
Kopers Marita en Henk Druppers (62, 63) Verkoper: Edith Cohen (63)
Bedrag: 10 euro

‘Superleuk en geweldig’, zo classificeren Marita en Henk Druppers uit Boekelo (Overijssel) het kunstwerk dat ze zojuist hebben aangeschaft op de vrijmarkt in Utrecht. Ja, ze zijn kunstverzamelaars. ‘Thuis hebben we een gang vol kunstwerken die noemen we onze galerij.’ Maar dit pareltje komt in de woonkamer. Marita: ‘Heel bijzonder werk en het kostte maar een tientje.’

Verkoopster Edith Cohen en zelfbenoemd hobby kunstenares had het ook voor minder gedaan. ‘Als mensen geen geld hebben maar mijn werk mooi vinden krijgen ze het voor een euro mee.’ De 63-jarige is begonnen kunst te maken na haar pensioen als geestelijk verzorger bij de marine. Voor haar werk ging ze onder meer mee op missie naar de Perzische golf. ‘Ik heb mijn leven lang vragen gesteld, nu geef ik antwoorden in de vorm van kunst.’

08:47 donderdag 27 april 2017

Wat: roze mannentorso ‘Arthur’
Koper Lideke (43), Verkoper: Jochem (39)
Bedrag: 2 euro

‘Eigenlijk is dit een vorm van prostitutie.’ Lideke kijkt gespeeld bedenkelijk naar haar vriendin. De 43-jarige heeft zojuist op de vrijmarkt van Utrecht voor 2 euro ‘Arthur’ aangeschaft. Arthur is een mannentorso van roze gips. ‘Deze ga ik aan mijn man geven als voorbeeld: dit is het streven.’ Het is de eerste ‘en meteen de beste’ aankoop van Lideke, die zichzelf omschrijft als een impulsieve koper.

Verkoper Jochem is minstens even gelukkig. Hij zat al jaren met Arthur in zijn maag. ‘Ik heb dat ding ooit gewonnen bij het winkelcentrum in de buurt.’ De 39-jarige Utrechter had genoeg aankopen gedaan om mee te kunnen dingen naar prijzen als een fiets, of een waardebon voor een van de winkels die meededen. In plaats daarvan kreeg hij een roze torso in zijn maag gesplitst. ‘Ik ben wel vaker teleurgesteld geweest in mijn leven, maar dit was een dieptepunt.’ Op de vrijmarkt blijkt de torso, inmiddels omgedoopt tot Arthur, een van de snelst verkochte items van zijn kraam.