Zonder spullen geen klanten

'Een Nederlandse muziekdistributeur heeft een bestelling al opgeschort. We kunnen hem niet betalen, dus blijven de cd's en dvd's voorlopig in Nederland staan.' Mismoedig vertelt Petros Bourtzikos, manager van Music Corner in de anarchistische wijk Exarhia in Athene, over de gevolgen van de sluiting van de Griekse banken en het stopzetten van internationaal betalingsverkeer. 'Zonder spullen komen er geen klanten, en die zijn er in onze branche toch al steeds minder.'

Het besluit van maandag om het bankverkeer aan banden te leggen heeft direct effect op de handel in Griekenland, vooral van geïmporteerde goederen. Buitenlandse leveranciers stelden sinds het uitbreken van de crisis al steeds strengere betalingsvoorwaarden aan hun Griekse afnemers, waardoor ze nu geen speelruimte meer hebben. 'Sinds een jaar of drie leveren ze alleen nog maar als we 100 procent vooraf betalen', zegt Bourtzikos aan de toonbank van zijn lege muziekzaak.

Bourtzikos is een van de vele duizenden ondernemers in Griekenland bij wie het water tot aan de lippen staat. Dagelijks gaan 95 kleine en middelgrote bedrijven failliet, verliezen ruim 600 mensen hun baan en verdwijnt 22 miljoen euro aan nationaal inkomen, zo blijkt uit recente cijfers van de Griekse Vereniging van Handel en Ondernemerschap. 'De desastreuze spiraal moet worden gekeerd', zegt voorzitter Vassillis Korkidis, die kantoor houdt bij het ministerie van Economische Zaken in het centrum van Athene.

Na vijf jaar van bezuinigen is de Griekse economie praktisch om zeep geholpen en het bedrijfsleven vindt dat het tijd is voor een structurele oplossing. 'Premier Alexis Tsipras moet terugkeren naar de onderhandelingstafel', zo is de unanieme mening van belangenvertegenwoordigers voor alle ondernemers in het toerisme, de industrie en de handel. 'Europa is geen uitstapje waarvan je elk moment kan weglopen', zegt Korkidis. 'Als je in Brussel aan de onderhandelingstafel zit, dan blijf je daar zitten totdat je naar huis kan komen met een oplossing.'

Brandbrief

In een brandbrief roepen de ondernemers Tsipras op een 'einde te maken aan de terreurgreep waarin de Griekse economie verkeert en die elk perspectief op toekomstige groei ondermijnt'. Ze hebben zich unaniem gekeerd tegen het zogenoemde 'drachmekamp' van de regering. 'Zonder akkoord - en dus zonder investeerders - zullen de werklozen geen werk vinden, blijven jongeren het land verlaten, kunnen ondernemingen niet groeien en blijft de overheid inkomsten verliezen, waardoor ze niet meer in staat is salarissen en pensioenen te betalen', staat in de brandbrief.

De Griekse bedrijven kunnen het volgens Korkidis nog wel uitzingen tot het referendum van zondag. De klap komt pas volgende week wanneer voorraden opraken en klanten wegblijven, omdat ze uitgehamsterd zijn en geen cash meer hebben. De verwachting is dat consumenten deze week 350 miljoen euro minder uitgeven op een maandelijks gemiddelde van 2,9 miljard euro. De cijfers zijn nog geflatteerd, omdat burgers extra voedsel en benzine inslaan, ten koste van andere sectoren zoals kleding of luxe artikelen.

In de lege winkel in koffers en lederwaren van Theodoros Zourdakis in het drukke centrum komt deze voorspelling al uit. 'Aan ons hoef je niet te vragen hoe het gaat, hoor', zegt Zourdakis, die onderuitgezakt met een ijskoffie op zijn stoepje voor de winkel zit. 'Wij zijn verdoemd.'

Bij zijn belangrijkste leverancier Samsonite hoeft hij nu niet aan te komen voor een bestelling. 'De locomotief is tot stilstand gebracht. Nu de banken dicht zijn, kan ik niet bij mijn geld komen. Dat heb ik te danken aan Draghi, Dijsselbloem, Juncker en consorten die Griekenland ten gronde willen richten.' Of hij zondag ja of nee zal stemmen in het referendum, weet Zourdakis nog niet. 'Met het mes op de keel kun je geen goede beslissingen nemen.'

Referendum

Welke vraag er wordt voorgelegd in het referendum is bovendien voor veel Grieken steeds onduidelijker. Het laatste officiële bezuinigingsvoorstel uit Brussel dateert van zondag, sindsdien gonst het in Athene van de geruchten dat beide partijen elkaar alsnog tegemoet proberen te komen. 'Naar mijn weten verloopt het voorstel dinsdagnacht bij het verstrijken van de deadline', zegt mkb-voorzitter Korkidis, 'dus waar stemmen we nog over? Volgens mij gaat het alleen nog over een stem voor of tegen Europa.'  

Het uitschrijven van het referendum is volgens Korkidis 'de slechtst denkbare beslissing op het slechtst denkbare moment' geweest. 'Het is een teken van politieke zwakte om terug te keren voor een volksraadpleging als je vijf maanden geleden met een meerderheid bent verkozen.' Tspiras heeft bovendien veel Grieken tegen zich in het harnas gejaagd met de opmerking op de Griekse televisie maandagavond dat hij geen 'premier van alle weertypen' is. Hij zei dat op de vraag wat hij gaat doen als de uitslag tegen zijn zin in toch 'ja' wordt. 'Dat betekent nieuwe verkiezingen; nieuwe kosten en nog meer tijdverlies', concludeert Korkides. 'Daar zit niemand op te wachten.'

Taxichauffeur Vassilis Stamatis heeft er geen zin in om mee te doen met het referendum. 'Vijf jaar geleden had ik me nog willen uitspreken, maar nu maakt het me niets meer uit', zegt hij. 'Ik ben meer dan de helft van mijn omzet kwijt geraakt, mijn vrouw is haar baan kwijt en we hebben al ons spaargeld opgegeten. Stemmen kost geld omdat ik naar mijn geboortedorp moet afreizen.'