Trump haalt oogst in Brussel nu al binnen

"Ik verwacht dat alle bondgenoten hiermee instemmen'', aldus NAVO-topman Jens Stoltenberg vanmorgen. De eerste plannen moeten eind dit jaar al worden ingediend. Trump rekent erop dat de jaarlijkse plannen - waarvan ook de uitvoering jaarlijks wordt gecontroleerd - tot een eerlijker lastenverdeling en groei van het defensiebudget leiden. 

Trump vindt dat Amerika nu al decennia onevenredig veel betaalt en Europa in vrede leeft op de zak van de Amerikaanse belastingbetaler. De bedoeling is dat elke bondgenoot uiterlijk in 2024 zeker 2 procent van zijn BNP aan defensie besteedt.

Wel houdt hij vast aan de lijn dat de NAVO niet alleen moet kijken naar de feitelijke defensie-uitgaven, maar ook naar missies en operaties die landen voor hun rekening nemen, zowel in als buiten NAVO-verband (EU, VN, OVSE of anderszins), en naar de bedragen die landen aan (conflictvoorkomende) ontwikkelingshulp besteden. Het overleg over die precieze criteria wordt wellicht gedelegeerd aan de NAVO-buitenlandministers. (lees hieronder verder)

Sterk signaal van eenheid

Nog onduidelijk is of de NAVO als organisatie zal toetreden tot de anti-IS-coalitie. Daarover wordt nog steeds gesproken, zei Stoltenberg vandaag, voor de start van de 'speciale vergadering' van staats- en regeringsleiders bij de NAVO morgen.

Veel NAVO-landen zijn daar nu al lid van en de coalitie vergaderde ook al enkele malen op het NAVO-hoofdkwartier, maar volgens Stoltenberg zou een NAVO-toetreding wel degelijk nog toegevoegde waarde hebben. "In de eerste plaats geven we er een sterk signaal van eenheid mee af, wat na de barbaarse terreuraanslag deze week in Manchester nog belangrijker is. In de tweede plaats krijgen we zo een beter platform om de activiteiten van de coalitie, van NAVO -landen daarin en van partnerlanden, te stroomlijnen.'' 

"Maar er is geen vraag of oproep geweest voor een gevechtsrol van de NAVO, er is ook geen discussie daarover om de NAVO in die hoedanigheid in te zetten", beklemtoonde hij nog. Volgens Stoltenberg ligt de focus van de NAVO in het opleiden, assisteren en adviseren van de lokale troepen.

Stoltenberg verwacht wel dat de Awacs-verkenningsvluchten boven Turkije worden verlengd - de radarvliegtuigen 'kijken' tot diep in Syrië en delen hun informatie met de anti-IS-coalitie - en de tankcapaciteit, ook voor vliegtuigen van de IS-coalitie zelf, wordt uitgebreid. Ook dit past in het straatje van Trump. Een modern bondgenootschap, vindt hij, richt zich in deze tijd vooral op antiterreur.

Speciale top

Op een speciale top morgenavond op het nieuwe hoofdkwartier praten de 28 leiders ook over nieuwe troepenzendingen naar Afghanistan. Volgens Stoltenberg hebben de militaire commandanten gevraagd om "enkele duizenden" troepen extra voor training en capaciteitsopbouw van het Afghaanse leger en versterking van zijn luchtmacht. Volgens Stoltenberg zijn de Afghaanse strijdkrachten al zeer succesvol in hun strijd tegen Taliban en terreur. Afghanistan dreigt voor IS steeds meer een uitvalsbasis te worden.

NAVO-debuut

De 28 NAVO-leiders en die van hun nieuwe lidstaat Montenegro, dat volgende maand toetreedt, nemen morgenmiddag hun splinternieuwe hoofdkwartier in gebruik en hebben daarna een drie uur durend werkdiner. Voor drie belangrijke leiders - behalve Trump ook voor Theresa May (Groot-Brittannië) en Emmanuel Macron (Frankrijk) - wordt het hun NAVO-debuut. Met spanning wordt verder uitgekeken naar de houding van de Turkse president Erdogan. Hij beschuldigde twee leiders met wie hij morgenavond dineert - Rutte en Merkel - nog maar enkele weken geleden van nazipraktijken.