'Je moet je lichaam voor de gek houden'

De werkdagen van Pelle Rietveld (31) en Pieter Braun (23) staan in het teken van rennen, springen en werpen, in allerlei varianten. Ze stellen hun lichaam en geest in dienst van een mythische doch onbegrepen tak van de atletiek: de tienkamp. Op de Nederlandse ranglijst aller tijden staan ze zevende en achtste.

Tienkampers gaan door voor 'de beste atleten ter wereld' sinds een befaamde felicitatie van de Zweedse koning Gustav, in 1912, aan olympisch kampioen Jim Thorpe. Anderen zeggen: jullie zijn niet goed genoeg uit te blinken op één onderdeel.

Braun: 'Alles net niet. Tsja. Ik zeg liever dat we alles net goed genoeg kunnen om de meest complete atleten te zijn. Je lichaam drijft je een richting op. Ik had misschien aardig kunnen verspringen, behoorlijk kunnen hordenlopen, maar dat is het dan. De tienkamp is perfect voor mij.'

Rietveld: 'Ik zeg altijd: tienkamp is een verschrikkelijk mooie sport, met de nadruk op verschrikkelijk. Ik ben veroordeeld tot de tienkamp. Dit is wat ik kan. Als ik de keus had, was ik niet gaan meerkampen. Het is gewoon niet de makkelijkste route om je brood te verdienen. Ik doe wel tienkamp, maar ik ben niet in die tien onderdelen goed. Voor een aantal onderdelen heb ik heel weinig gevoel.'

Braun: 'De sprint zou gemakkelijker zijn, wat dat betreft. Mijn vader hoort weleens op zijn werk: je zoon doet het prima hè, maar eigenlijk kan hij niks echt goed. Ik kan me goed voorstellen dat het onduidelijk is. Werpen, springen, rennen, twee dagen lang, die puntentelling: het is iets waarin je je moet verdiepen.'

Rietveld: 'Decatlon of triatlon, dat vinden mensen al erg op elkaar lijken. Dus beginnen ze over fietsen en zwemmen. Binnen de atletiek worden we geplaagd. Wat jij doet, is gestoord! Maar uiteindelijk is er niemand die zegt: ik heb nul respect voor wat je doet. Diep van binnen vindt niemand dat. We staan in aanzien. Het is voor fijnproevers.'

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Wereldrecordhouder Ashton Eaton omschrijft de tienkamp zo: met minimale inspanning zo goed mogelijke resultaten behalen.

Rietveld: 'De tienkamp op 80 procent trainen is het allerbeste dat je kunt doen om een leven lang gezond te blijven. Maar op 100 procent verg je het uiterste van een menselijk lichaam.'

Braun: 'De tienkamp is eigenlijk een grote speeltuin, allemaal leuke onderdelen. Maar als je alles volle bak gaat, binnen twee dagen, wordt het zwaar. Heb je na het verspringen last van je knie, dan moet je nog acht onderdelen.'

Rietveld: 'Ik train acht tot tien keer per week. Ik kan niet elke week alle onderdelen doen.'

Braun: 'Ik train twaalf keer. Je hebt altijd te weinig tijd. Je hebt eigenlijk twintig jaar nodig om alles goed te leren, maar je hebt er hooguit tien.'

Rietveld: 'Wij doen een keer per week hoogspringen, de andere week verspringen. Dat kan niet anders, want ik wil elke week polsstokhoogspringen. En ik kan niet drie keer in de week springen. Elke keer afzetten met hetzelfde been is te belastend.'

Braun: 'Ik heb het voordeel dat ik bij ver en hoog afzet met rechts, bij polsstok met links. Dan kun je alles in een week. Net aan. Want je loopt wel het risico geblesseerd te raken. Wij kiezen ervoor om het wel te doen.'

Rietveld: 'Je moet per onderdeel echt een onderscheid maken tussen elementaire zaken en de details. Het is dan ook heel moeilijk om met een gespecialiseerde coach te werken. Ze zien in ons atleten met een geweldig fysiek potentieel, waar technisch van alles niet aan klopt. Het jeukt bij ze. Maar ja, voor ons telt alleen de essentie.'

Braun: 'We zijn sterk en we doen een paar basisdingen goed, dat is het. Finetunen kost te veel tijd. En je haalt er vaak maar een klein voordeel uit.'

Rietveld: 'Een speerwerper kan speerwerpen. Daarna heeft hij rust. Wij hebben een ander onderdeel dat we moeten trainen. Dat is belastend. Dus je herstelcurve na een prikkel is altijd verstoord. Je lijf kan het gewoon niet aan.'

Braun: 'Het is niet zo dat je altijd lang bezig bent. Mijn discustraining duurde laatst 8 minuten: drie worpen en je bent klaar. Als je 18 bent is dat lastig. Je denkt: ik moet toch ver gaan gooien. Laat het me nog tien keer doen. Gaandeweg kom je erachter dat het zo niet werkt. Het is niet zoals bij voetbal, dat je na de training nog lekker even gaat schieten op het doel. Want dan zijn de volgende ochtend je startjes net een halve procent minder. En dan heb je niet het trainingseffect dat je wilt hebben.'

Rietveld: 'Door de ontwikkeling van de technologie is de tienkamp eigenlijk net over het randje getild. Zoals het vijftig jaar geleden ging, was het beter vol te houden. Gravelbanen waren lekker zacht. De speren van zijn nu stugger. Ze vliegen verder, maar het is ook belastender voor je lichaam.

De zuivere speeltijd is kort. Verspreid over twee dagen komen jullie misschien negen minuten in actie. Overdrijven jullie niet?

Braun: 'Het stelt eigenlijk helemaal niets voor. Haha. Met de 100 meter ben je 11 seconden bezig, maar er komt veel bij kijken voordat je 100 meter in 11 seconden kunt lopen. Je bent al snel een uur of anderhalf uur bezig met de warming-up. Als je dat bij tien onderdelen doet, is het heel zwaar. Fysiek en mentaal.'

Rietveld: 'Je begint tien keer op nul. De druk om het niet fout te doen is heel hoog. Het is de mentale belasting die je ook bij golf hebt: geen fouten mogen maken. Plus de fysieke belasting van de marathon.'

Braun: 'Het tijdschema is vreselijk bij een titeltoernooi. Je bent van 9 uur 's ochtends tot 11 uur 's avonds bezig. Elke keer opladen, elke keer de hectiek eromheen. Je zou een camera op je moeten hebben om te laten zien wat er gebeurt. Er zijn periodes dat je moet eten, dat je moet inlopen, moet slapen, dat je ergens naar toe moet. Het gaat de ene keer slecht, dus je bent verschrikkelijk boos. Dan gaat het weer goed en ben je blij.'

Rietveld: 'Het schizofrene is: je moet zien te ontspannen als er tijd voor is. Je kunt niet de hele tijd in de superstress blijven.'

Braun: 's Nachts kun je meestal niet slapen en dan moet je vroeg op. Minimaal drie uur voor de eerste wedstrijd, om los te lopen. En dan begin je weer opnieuw. Je kunt nog zoveel zin hebben. Als je op de tweede dag uit je bed stapt, word je direct op de feiten gedrukt: je bent er verschrikkelijk aan toe. En dan moet je je jezelf motiveren voor hordenlopen.'

Rietveld: 'Het is niet te vergelijken met een lange Touretappe. Renners hebben geen spierschade. Die hebben geen impact van de grond. Lang fietsen vergt doorzettingsvermogen. Fysiologisch gezien is er niet zoveel aan de hand met je lijf. Je stapt van je fiets af, je vult je koolhydraten aan en je kunt weer verder. Een tienkamp die twintig dagen duurt: dat is helemaal niet voorstelbaar. De spierschade is te groot.'

Braun: 'Als hij de speer op 73 meter legt, kan hij vier dagen niet gooien. Zo zwaar is die belasting.'

Rietveld: 'De spierschade wordt gemeten in CK-waarde, van creatinekinase. In het bloed meten ze een afbraakproduct van eiwit, in millimol per liter.'

Braun: 'Normale mensen, die niet zo hard sporten, zitten ergens tussen de 50 en 150, misschien 200. Als je richting de 500 gaat heb je veel spierschade. Ik ben weleens gemeten met 4.000.'

Rietveld: 'Het is de herhaalde explosieve belasting die het zo zwaar maakt. Je moet jezelf voor de gek houden. Ik heb in de training de speer nooit verder gegooid dan 64 meter, in de wedstrijd 73. Er zit altijd een rem op. Je lijf denkt: jij wilt dat ik ver ga gooien, maar dat gaat gewoon niet gebeuren. Je lichaam neemt je tegen zichzelf in bescherming. Je moet je lichaam zo ver krijgen dat het een risico is voor zichzelf, het voor de gek houden. Alleen in de wedstrijd, als je veel adrenaline en rush hebt, gebeurt het.'

Braun: 'Je ziet bij ons zelden dat iemand ruzie heeft. Iedereen weet hoe het voelt om een tienkamp te doen, hoe zwaar de voorbereiding is geweest. Het is meer een strijd tegen jezelf dan tegen een ander.

Rietveld: 'Het is ook eigenbelang om met die flow mee te gaan. Tienkamp is te zwaar om rivaliteit op te zoeken.'

Braun: 'Je kunt beter energie halen uit de prestaties van anderen. Als hij het kan, ga ik het ook doen. Als je die sfeer met dertig atleten hebt, die boost, dan is het superleuk.'

Rietveld: 'Ik hoef niet te winnen. De tienkamp is een krachtige ervaring die je verder nergens krijgt. Het is voor mij een groot avontuur. Het gaat mij om die ervaring. Al heb ik nu een punt bereikt waarop een extra tienkamp niet veel meer gaat toevoegen. De onzekerheid van het bestaan gaat me tegenstaan. Ik weet nog niet precies hoe ik de huur van juli ga betalen.'

Braun: 'Pelle roept wel dat hij stopt, maar hij is een echte atleet. Het zou me niet verbazen als hij nog drie jaar gaat speerwerpen. Ik ben er nog lang niet klaar mee. Het mooie is: als de tienkamp is afgelopen, heb je al die emoties en gevoelens op een bepaalde manier verslagen. Dat is heel fijn. Met die ervaring kun je weer een heel jaar vooruit.'