Sommige klokkenluiders krijgen een pardon, andere niet

De Amerikaanse president Barack Obama geeft gratie aan WikiLeaks-klokkenluider Chelsea Manning. Edward Snowden en Julian Assange, die andere twee bekende klokkenluiders die Washington in een minder goed daglicht hebben gesteld, blijven wel nog in het vizier van de Amerikanen. Waarom die verschillende behandeling?

Wie niet veroordeeld is, kan geen gratie krijgen

Chelsea Manning, geboren als Bradley Manning, is in 2010 gearresteerd in verband met een naar WikiLeaks gelekte video-opname van een VS-helikopteraanval in Bagdad in 2007. Manning is daarvoor veroordeeld in 2013.

Voormalig CIA-medewerker Edward Snowden lekte in 2013 een grote hoeveelheid geheime documenten over Amerikaanse spionageactiviteiten aan onder meer The Washington Post en The Guardian. De FBI had een arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd, maar Snowden kon ontkomen uit Hongkong en vluchtte naar Moskou. Hij heeft zich echter niet voor een rechter moeten verantwoorden.

Ook Julian Assange is tot nu toe altijd uit de klauwen van het Amerikaanse gerecht gebleven. Ook met hem heeft Washington een appeltje te schillen in verband met verschillende lekken op zijn WikiLeaks-website. Assange heeft zijn toevlucht gezocht op de Ecuadoraanse ambassade in Londen. Zo vermijdt hij dat hij aan Zweden wordt uitgeleverd in verband met een verkrachtingszaak, maar vooral dat hij zich daarna tegenover het Amerikaanse gerecht moet verantwoorden. 

De feiten zijn van een andere grootorde

Chelsea Manning is veroordeeld tot 35 jaar cel voor het lekken van een video-opname waarop te zien is dat 11 Iraakse burgers worden gedood. Haar straf is zowat de zwaarste straf die een klokkenluider in de VS ooit heeft gekregen. Haar advocaten wijzen erop dat de informatie die ze heeft gelekt nooit de veiligheid van de Amerikaanse staat in het gedrang heeft gebracht.

De beschuldigingen tegen Edward Snowden wegen heel wat zwaarder. Hij heeft gevoelige informatie over spionageactiviteiten van het Bureau voor Nationale Veiligheid (NSA) gelekt. Snowden is ooit genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede en heeft ook de Internationale Klokkenluidersprijs van Transparency International gekregen. Die twee nieuwsfeiten geven een idee van het belang van de informatie die hij heeft gelekt.

De Australische journalist Julian Assange is de oprichter van klokkenluiderswebsite WikiLeaks en is in de ogen van Washington de hoofdverantwoordelijke voor het lekken van belangrijke informatie. Hij publiceerde de video "Collateral Murder" die Chelsea Manning heeft gelekt, maar ook Cablegate (geheime documenten van een computernetwerk van het Amerikaanse leger en documenten van Amerikaanse diplomaten).

Hoe vergaat het de klokkenluiders?

Tijdens zijn gevangenschap heeft Bradley Manning een hormonale behandeling ondergaan. Sindsdien gaat hij door het leven als Chelsea Manning. In de gevangenis heeft de 29-jarige transgender twee zelfmoordpogingen ondernomen. Nu ze gratie heeft gekregen, komt ze over een paar maanden vrij en kan ze aan haar toekomst beginnen te bouwen. 

Aan de toekomst bouwen is niet aan de orde voor Edward Snowden. Sinds 2013 leeft Snowden noodgedwongen in ballingschap in Rusland. Moskou heeft zijn verblijf vandaag verlengd, en dat is allicht geen toeval. Hoewel het Kremlin mogelijk zelf niet zou tolereren dat er gevoelige informatie over de de inlichtingendienst FSB te grabbel zou worden gegooid, neemt het wel een Amerikaanse klokkenluider in bescherming. Op die manier kan president Vladimir Poetin zijn Amerikaanse collega Obama uitdagen.

Ook de toekomst van Julian Assange ziet er nog vaag uit. In 2012 vluchtte hij de Ecuadoraanse ambassade in Londen binnen om te voorkomen dat hij aan Zweden zou worden uitgeleverd. Aangenomen wordt dat de verkrachtingszaak in dat Scandinavische land een soort dekmantel is om Assange uiteindelijk aan de VS te kunnen  uitleveren. De Australiër heeft al te kennen gegeven dat hij zich aan de Amerikaanse autoriteiten zal overleveren als Chelsea Manning gratie krijgt. Hij heeft vandaag nog niets van zich laten horen.

Meest gelezen