Is vrije wil een illusie?
We geloven allemaal graag dat wij zelf volledig verantwoordelijk zijn voor onze keuzes en dat we beslissingen nemen dankzij onze vrije wil. Maar volgens een nieuwe studie is vrije wil een illusie. Hebben we dan helemaal geen controle over onze beslissingen? En moeten we mensen dan wel straffen voor misdrijven?
Volgens onderzoekers aan de Princeton University zou vrije wil een illusie zijn die door onze hersenen wordt geconstrueerd. We maken onszelf na een beslissing wijs dat we die volledig vrij hebben genomen, ook al hadden we er geen controle over.
"Het is belangrijk voor mensen om controle te hebben over hun leven."
De onderzoekers deden proefpersonen geloven dat ze een beslissing hadden genomen voor de gevolgen van die beslissing zichtbaar werden. De proefpersonen kregen vijf witte cirkels te zien op een computerscherm, waarna hen verteld werd één cirkel uit te kiezen voor er één rood werd. Na de test werd de deelnemers gevraagd of ze de juiste cirkel hadden gekozen, een andere cirkel of dat ze geen tijd hadden gehad om een cirkel te kiezen.
Statistisch gezien moet één op vijf proefpersonen de juiste cirkel kiezen, maar in werkelijkheid beweerde meer dan 30 procent de juiste cirkel te hebben gekozen.
Volgens de onderzoekers gooiden veel proefpersonen de volgorde van de gebeurtenissen door elkaar, waardoor ze ervan overtuigd waren dat ze de juiste cirkel hadden gekozen. Onze hersenen creëren dus de illusie dat we een beslissing hebben genomen voor de gevolgen ervan te zien waren.
Wat als?
"Het is belangrijk voor mensen om controle te hebben over hun leven", zeggen onderzoekers Adam Bear en Paul Bloom. "Die illusie is mogelijk enkel van toepassing op snelle beslissingen, maar het is ook mogelijk dat vrije wil een illusie is voor alle beslissingen die we nemen."
En wat als vrije wil niet bestaat? Zijn we dan nog verantwoordelijk voor onze daden? En moeten we dan wel nog gestraft worden als we een misdaad begaan?
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
