RECENSIE. Zwarte donderdag op Pukkelpop

Hoe beter een met zwarte geluiden gekleurde dag aanvatten dan met wat klassieke hiphop? De set van Cypress Hill was immers zo oerklassiek als een hiphopset kan zijn: spelletjes links en rechts met het publiek, een scratchmomentje van de dj (eerlijk: we hebben er al betere gezien) en in de basic opstelling: geen tienkoppige band dus om de klank te verknallen.

Maar daar houden we net van, Cypress Hill moet niet iets anders gaan doen na 26 jaar. Uiteraard stak B-Real - ooit ter wereld gekomen met een wasknijper op zijn neus - een joint op en verklaarden ze hun eeuwige liefde aan Mary Jane in ‘I Wanna Get High’, ‘Hits From The Bong’ en ‘Dr Greenthumb’. Maar ze namen het publiek ook mee op een tochtje door ‘el barrio’ met hun latinowerk, netjes ondersteund door live percussie. Kortom: héél voorspelbaar, met uiteraard ’Insane In The Brain’ als hoogtepunt, maar wel ook gewoon goeie ouderwetse fun. Moet niet meer zijn.

Vreemdste vogel uit de stal was wellicht Mykki Blanco, ooit een hij, nu een zij na verschillende operaties. En HIV-positief, zoals ze zelf in 2011 op haar Facebookaccount aankondigde. Wie het niet gezien heeft: stel u een visuele mix voor van Iggy Pop en Serena Williams. Muzikaal brengt ze vette, korzelige hiphop maar qua attitude en feel voelt die veel meer punk aan, maar dan zonder gitaren en hanenkammen. “Dit is een vroege show, we moeten de boel wat ophitsen”, zei ze al na haar tweede nummer en ze dropte haar androgyne raps tussen een cirkel in het publiek. Even later moest iedereen gaan zitten zodat ze al hossend tussen het publiek haar boodschap kon verkondigen van het belang om naar elkaar luisteren in deze woelige tijden. Overal lachende gezichten, oprécht lachende gezichten. Haar muziek komt misschien grimmig over, maar Blanco lokte een straal zon uit de grijze hemel.

Vince Staples: bakken branie

Wat wij niet zouden geven om het zelfvertrouwen van Vince Staples te hebben. Daar stond ie dan, in zijn uppie: een gapend podium dat enkel opgesmukt was met zes lampen, een rode waas op het scherm achter hem en de occasionele gigantische rookwolk die over het podium geblazen werd. En toch wist dat 24-jarig nozempje ons en de rest van de Dance Hall met zijn branie in te pakken. Nu, wie op die leeftijd al een tweede bejubelde langspeler op zijn conto heeft staan, moet zich voor ons ook niet bepaald nederig opstellen. ‘Big Fish Theory’ heet die tweede, een onverwachte stap richting club met uiterst dansbare hiphop. Terwijl u een eind stond te dansen en springen, schopte die stiekeme Staples u in tijden van Trump en Charlottesville een ferm geweten tijdens dubbele uppercut ‘Bagbak’.

Even de woestijn in

Back on popular demand. Drie jaar geleden was de Syrische sjeik Omar Souleyman voor het eerst op Pukkelpop en ook nu liet hij de Castello pensvol drommen met zijn Arabische beats. Veel was er niet veranderd: één man op de toetsen die de beats uitpompt en Omar zelf de kalmte zelf. Beetje ijsberen, beetje handjeklap, nog altijd die rood-witte doek op zijn hoofd, snor van bij dezelfde kapper en donkere bril van dezelfde opticien. Net als toen werkte het nu wéér, maar het is ook zoals twee meiden naast ons het verwoorden: Leuk, maar al die nummers klinken hetzelfde. Een Syrische bruiloftgast zal daar ongetwijfeld anders over oordelen. Maar voor houders van ongetrainde westerse oren was het inderdaad zo: even de woestijn in, maar dan weer naar buiten, snakkend naar regen en de dichtstbijzijnde dranktent.

Massa lust subtiele Solange niet

Op Pukkelpop kreeg Solange - u weet wel, de zus van - een uur de tijd om zich live te bewijzen. Niet evident denken we om die warme, herfstige en breekbare huiskamersfeer waar haar R&B zich toch vaak in wentelt, over te brengen op een hoofdpodium. Lukte dat? Ja en neen. Aan Solange lag het niet. Een band die géén noot te veel speelde en zo helder klonk als een klok, net als haar stem en die van haar andere black sisters. Die subtiele danspasjes, de rode outfits, die rode bol op de achtergrond, als een soort weerspiegeling van de ondergaande zon aan de andere kant van de wei... Solange maakte van l’heure bleu op zeer stijlvolle wijze er haar l’heure rouge van. Maar er was dus ook een héél grote nee. Het publiek zat er totaal niet op te wachten. Je kon zonder moeite naar de eerste rij wandelen, en de reacties waren lauwer dan een pint die drie dagen in de zon heeft staan stinken. Wellicht was het meeste volk aan het wachten op de tigste keer dat Editors spelen. Mja. Wij denken er zo het onze over.

Interpol: Schoonheidsfoutjes

Eens de hiphop op was, viel er plots een donkerrode schemering uit de Marquee waar te nemen. Daar stonden immers de heren van Interpol: keurig in het pak, met hun sublieme debuut ‘Turn On The Bright Lights’ onder de arm. Soms was het wel te merken dat die plaat al vijftien jaar stof lag te vergaren: opener ‘Untitled’ - tenminste, van de plaat; de set begonnen ze met andere klassiekers - was nog wat stroef, bij ‘PDA’ zaten de net geklede New Yorkers er glad langs. Schoonheidsfoutjes die de glans van een anders keurige, zij het wat steriele uitvoering haalden.

Fans van Editors kregen waarvoor ze gekomen waren: gezwollen bombast, inclusief pyrotechnics. Drie nummers ver in de set en we hadden al drie soorten vuurwerk gezien, maar slechts één trucje. Al gebiedt de eerlijkheid ons daar aan toe te voegen dat de truc werkte. Vanaf opener ‘Cold’ al. Niet dat het een bij voorbaat met glans gewonnen match was, maar de plubiekspleasers bleven zich opstapelen: ‘Sugar’, ‘The Racing Rats’, ‘Munich’, ‘Smokers Outside The Hospital Doors’… Niet aan te ontkomen, toch niet voor wie aan de Main Stage stond, want de stadionrock van Editors is op maat gesneden van grote massa’s. En de massa zag dat het goed was.

Editors-tegenstanders die zich afvroegen wat zoveel pathos en drama met grote D in godsnaam te maken had met de emotie die Tom Smith in zijn vocalen trachtte te leggen, hadden de Club opgezocht voor een smerige set van Ty Segall. Iedereen blij.

Donderdag iemand tegengekomen op de wei die me toeriep: “Let op! Achter tien jaar hoor je hier geen gitaar meer op de wei. Die rock gaat er helemaal uit.”

Snappen we ergens wel, die denkpiste, met de opkomende migratiestromen van hiphop, r&b en dance, maar even daarna zagen we Ty Segall aan het werk in de Club. Afbraakwerken, that is. Het kot moest kapot. En toen wisten we: gaat nooit gebeuren. Gitaren zullen blijven. Een set waar de vonken van af sprongen, en daar had Segall geen pyrotechnics voor nodig. Geen idee hoe het voorlaatste nummer heette, met dat orgeltje dat maar bleef doorrammen, waarna de band voor de tigste keer nog maar eens woest inviel, maar het was helemaal af.

MacPuber

Een halte later mocht Mac De Marco aan de bak in de Club. Een stel pubers zijn het: dat T-shirtje in die broek, dat onnozel klakske, de fles whisky die alweer rondging, de drummer die animal nadoet, de flauwe zever, het naakte bovenlijf aan het eind. Maar tegelijkertijd speelt dit zootje hun nummers vlekkeloos en beschikt De Marco nog steeds over een geweldige croonerstem, en vooral: hij schrijft goeie songs. Hoe moeten we die sound eigenlijk omschrijven? Uniek in ieder geval: die rare bochten in hun typische gitaarsound, de toetsen die uit de Aldi te lijken komen. Maar zo schoon. Hoogtepunt: afsluiter ‘Chamber Of Reflection’. Met zo’n nummer in je kop de wei verlaten, daar tekenen we voor.

Clichéloze topperformance

Wij gaan kort zijn over het vakkundige, perfecte optreden van Ryan Adams op de Main Stage. Dat het dus goed was, maar ook dat de vonk om ons onbekende redenen zelden oversloeg naar het publiek. Zelfs niet bij de potige festivalversie van het mooie ‘Am I Safe’.

Over het waarom gaan wij nu even niet nadenken, omdat wij meteen daarna een PJ Harvey aan het werk hebben gezien waarvoor we nu even niet de gepaste superlatieven kunnen tevoorschijn halen. Dit was zo veel meer dan een show, dit was een clichéloze topperformance met een door merg en been zingende kunstenares, vanaf opener ‘Chain Of Keys’ tot de machtige slothattrick ’50ft Queenie’ - ‘Down By The Water’ - ‘To Bring You My Love’. Dit was minstens even gevaarlijk en dreigend als de in topvorm verkerende Bad Seeds, van wie PJ multi-instrumentalist Mick Harvey heeft ingelijfd. Lang geleden dat we nog zo’n klassedemonstratie op een podium hebben gezien, en daar zal het publiek het volmondig eens mee zijn.

Snoepjes van de dag

Door de BBC verkozen worden tot Sound Of 2017: hipper moet in het geval van Ray BLK een nieuw snoepje niet worden. De meer dan behoorlijke cover van ‘Killing Me Softly’ was het perfecte terrein om haar stem te showen, op het zwoele ‘I Want Ya’ was het heerlijk heupwiegen. Kon Ray ons krijgen? Misschien dat er op termijn iets mooi kan bloeien, maar momenteel houden we het bij deze leuke flirt.

Halverwege maken we ons de bedenking: eigenlijk zou de meditatieve, met Oosterse klanken doorspekte muziek van Tamino niet mogen werken. We zijn echter blij te melden dat Tamino’s veroveringstocht van Vlaanderen ongehinderd voortgaat: een stampvolle Club is getuige van het verder ontluiken van een toptalent. Tamino’s zoetgevooisde stem is even onweerstaanbaar als de lokroep van een sirene, met ‘Cigar’ en - uiteraard de afsluiter - ‘Habibi’ liet hij het toegestroomde publiek in trance achter.

Christian Benteke? Romelu Lukaku? Nee, hoor: het is de Britse grimesensatie Stormzy die het podium van de Dance Hall in lichterlaaie zet. Grime, dat krijgt u overigens wanneer u Amerikaanse hiphop en Britse garage laat rijpen in een vochtig Londens keldertje. Dat Stormzy popgevoeliger is dan zijn grimecollega’s draagt ook wel bij aan zijn immense succes. Het resultaat van al die loeiers van beats en messcherpe raps? Loepzuivere hattrick.

Teutoonse triomf

Kent u die mop van die drie Duitsers die samen een elektroproject startten? Wij ook (nog) niet, maar kans is groot dat de clou de woorden ‘sauerkraut’, ‘Kraftwerk’ en ‘fout in de oorlog’ bevat. Het was dan ook wijselijk om niet al te lacherig te gaan doen over de Teutoonse triomf tijdens de set van Moderat in de Marquee: dit stevig elektronisch kartel tussen synthesizer-georiënteerde oosterburen Modeselektor en Apparat levert al drie uitstekende platen lang ijzige elektronica met een gigantisch kloppend hart af.

Ook in de Marquee was het al ‘gründlichkeit’ wat de klok sloeg. Terwijl de heren van Modeselektor onsamenhangende elektronische tonen beat per beat opbouwden tot euforische finales vol bassen die je neusharen doen trillen, was het aan Sascha ‘Apparat’ Ring om je te lokken met zijn etherische vocals. Genoeg Duitse clichés aangehaald? Goed: Moderat sloeg ons om de oren met fantastische beats, en zalfde met parels van songs. Kort samengevat: een feestje.

The XX: ‘Happy Birthday’ uit 40.000 kelen

En toen welde er een petieterig traantje op in de ooghoek van Romy Madley Croft. Voor haar 27ste verjaardag – pardoes op het hoofdpodium van Pukkelpop! – kreeg de frontvrouw van The xx van bandgenoot en boezemvriend Oliver Sim een onvergetelijk cadeautje: een immense verjaardagskaart, een pak knuffels én een ‘Happy Birthday’ uit goed 40.000 kelen. Logisch dat Romy het even moeilijk kreeg. Het echte cadeau, dat was vooral voor het publiek: dat kreeg een ijzersterke show die het terrein omtoverde tot de meest knusse huiskamer.

Na gisteravond is het zelfs voor de slechtste verstaander duidelijk: het is nog steeds dikke liefde tussen Pukkelpop en The xx. Niet dat je van een evident huwelijk kan spreken: de ene is een uitbundig muziekfestival voor puistige pubers, de andere een band die uitblinkt in gitzwarte en breekbare songs. Menig wenkbrauw werd dan ook gefronst toen het trio in 2013 het hoofdpodium op mocht als afsluiter. Maar The xx raakte toen duidelijk een gevoelige snaar. Verschoning: de broze Britten grepen zoveel mogelijk van die gevoelige snaren vast om er vervolgens een sierlijke ruk aan te geven.

Dat het sinds derde worp ‘I See You’ allemaal wat vrolijker en meer dansbaar mag, kwam hun terugkomst op datzelfde hoofdpodium gisteravond alleen maar ten goede: ‘Dangerous’ legde zoveel schwung aan de dag dat we toch eens uit onze betovering moesten ontwaken om te zien of het nog wel degelijk om dezelfde drie schuchtere Londense boezemvrienden gaat. Oudje ‘Shelter’ liep halverwege dan weer al spelend verloren in het technicolor elektronische bos van Jamie XX’ ‘Loud Places’. Er scheen zowaar licht in de duisternis.

Als er ons een ding zal bijblijven van The xx gisteravond, was het dat wel: die speelvreugde! De voorzichtige dansjes en stiekeme glimlachjes! Waar het trio zeven jaar geleden bij hun Pukkelpopdebuut nog bedeesd in een hoekje wegkroop, leek het alsof de drie nooit iets anders dan de bühne gekend hebben. Openingseen-tweetje ‘Intro/Crystalised’ - met die heerlijk huppelende baslijn van Oliver Sims - kristalliseerde voor onze ogen tot een 18-karaat diamant, terwijl een verrassend losse uitvoering van ‘Say Something Loving’ dat nieuwe pareltje alle ademruimte gaf om open te bloeien. En vervolgens het publiek zachtjesaan te verstikken in alle aardedonkere pracht. Die 40.000 lallende festivalgangers was u even vergeten: u zat met Jamie, Romy en Oliver en – als u geluk had – met uw lief voor een knisperend haardvuur in de meest knusse huiskamer.

Romy, die besefte dat het dik aan was tussen haar band en de Pukkelpoppers en bedankte net na versbakken publieksfavoriet ‘On Hold’ nog eens licht stamelend de uitzinnige weide. En ze verkondigde in het afsluitende ‘Angels’ nog een laatste maal haar liefde. De aanfloepende lichten op de festivalweide deden na afloop zelden zo veel pijn.