"De staking van morgen is nodig. Punt"

Hoewel de staking over het hele land pas morgen van start gaat, zijn de Limburgse buschauffeurs al een paar dagen bezig. Ook daar klinkt het dat de moeilijke arbeidsomstandigheden niet meer te harden zijn.

Wat deze chauffeurs, en de anderen met hen, het meest dwarszit, zijn de rij- en rusttijden. "Vrachtwagenchauffeurs krijgen om de vier uur een pauze. Bij ons duurt het soms zeven uur voordat we even naar het toilet kunnen", zegt een chauffeur aan het station van Hasselt. "Ik ben in dienst sinds 2004 en sindsdien hebben ze steeds meer op de pauzes van de chauffeurs beknibbeld. Ikzelf kan vandaag niet staken, omdat ik het geld nu eenmaal nodig heb. Ik heb een lening af te betalen dus ik kan het niet maken om niet te werken."

Terwijl we hem interviewen, komen ontredderde reizigers hem vragen of hun bus vandaag uitrijdt. "Ik rijd straks om 56", zegt hij telkens met een geruststellende glimlach. En die behoudt hij, ook al wordt die dan wat bitter wanneer hij over zijn werkomstandigheden praat. "De staking is gewoon nodig", zegt de chauffeur. "De loonsverhoging wordt al jaren beloofd, maar steeds wordt op die belofte teruggekomen."

Als oorzaak verwijst de man, net als de vakbonden, naar de besparingen. "Er is simpelweg geen marge meer voor de chauffeurs", vertelt hij, waarop hij ons gedag zegt en vertrekt voor een shift, die nog goed vijf uur zal duren.

Privébedrijven

Om alvast een beetje aan de betogers tegemoet te komen, heeft De Lijn in Limburg besloten om een nieuw schema uit te tekenen dat niet op 1 september, maar pas op 1 november zal ingaan. Het geeft de planners alvast wat tijd om iets nieuws te bedenken.

Wat ons opvalt aan het station van Hasselt, is dat alle chauffeurs die daar het werk hebben neergelegd in dienst zijn bij De Lijn. De chauffeurs die werken voor bedrijven in onderaanneming, zijn daarentegen veelaal gewoon doorgegaan. Zijn de werkomstandigheden voor hen dan soms beter?

Nee, zegt Marijke Bleus, een chauffeur die voor een bedrijf in onderaanneming werkt, wanneer we op haar bus (lijn Stevoort-Leuringen-Hasselt) een ritje maken. "Je moet er aan denken dat pachters privébedrijven zijn. Zij hangen voor hun werk af van De Lijn. Je kunt dan wel staken, maar je bedrijf moet volgend jaar wel nog diensten van De Lijn krijgen."

Sinds enkele jaren is het zo dat privébedrijven in onderaanneming instaan voor de helft van het busaanbod in Vlaanderen. Wat dan precies het verschil is tussen chauffeurs van De Lijn en die van bedrijven in onderaanneming? De bussen en de chauffeurs zien er in elk geval hetzelfde uit. En over het algemeen zijn de arbeidsomstandigheden gelijkaardig. Maar hoewel de buschauffeurs van de onderaannemers een vergelijkbaar statuut hebben als die van De Lijn (dat van arbeider), moeten zij wel hun uniform zelf betalen - ook al staat daar De Lijn op. En als ze ziek zijn hoeft de openbaarvervoersmaatschappij niet voor de kosten op te draaien. Dat is handig.

Maar volgens Bleus is het zeker niet zo dat de chauffeurs van de privébedrijven slechter behandeld worden. "Integendeel", zegt ze. "Een familielid van mijn vriend, die ook buschauffeur is, werkt voor De Lijn en ik zou niet met hem willen ruilen."

'Amateurisme dreigt'

Naast de arbeidsvoorwaarden zijn ook de syndicale structuren gelijkwaardig, zegt Geert Witterzeel van de vakbond ACV. Wat ook voor alle chauffeurs hetzelfde is, zijn de tijdsschema's. En die moeten voor iedereen beter. "De staking is dan ook een schreeuw om meer menselijkheid", vertelt hij.

De samenwerking tussen pure privébedrijven en De Lijn dreigt volgens de vakbondsman echter in de toekomst te ver door te slaan. "De roep om privatisering klinkt in regeringskringen steeds luider", zegt hij. "Minister Weyts wil Vlaanderen opdelen in vervoersregio's en zo privéspelers meer ruimte geven, maar dat zal enkel leiden tot meer amateurisme."