We moeten voorzichtig zijn met het overnemen van algemeen aanvaarde wijsheid. Eenmaal zaken immers algemeen aanvaard worden net omdat ze wijd verspreid zijn kan elke kritische kijk verdrongen worden of zelfs lange tijd gewoon uitblijven. In de wetenschap spreekt men van ‘consensual validity’. Een belangrijke reden waarom we bijvoorbeeld ophouden te geloven in de sint maar niet in een god. Omdat onze omgeving dat valideert. Dit kadert in onze genetische predispositie om te doen wat iedereen doet en te geloven wat iedereen gelooft - een krachtige evolutionaire heuristiek (zeg maar mentale shortcut). Maar gezien onze ingebakken en bewezen voorkeur voor het vermijden van risico over het behalen van voordeel is het ook bij deze heuristiek misschien aangewezen hem onder een kritische loep te bekijken.

Lang leve onzekerheid

Onzekerheid troef op zoiets als de beurs. We kunnen de prijzen van morgen nooit kennen omdat ze tot stand zullen komen door het gedrag van mensen morgen. Zoiets valt nauwelijks te voorpellen. Paradoxaal genoeg zoeken beleggers vooral dat er. Zekerheid. Sta me toe Clint Eastwood te citeren als ik zeg dat wie een garantie wil een broodrooster moet kopen. Zonder onzekerheid zou de beurs ophouden te bestaan. Het zou immers een deterministisch geheel worden waarbij toekomstige waarde berekend zou kunnen worden en prijzen die perfect zouden volgen, weliswaar verdisconteerd met tijd.

Risico staat met andere woorden gelijk aan opportuniteit bij investeren, beleggen en traden. Elke transactie is een momentele gelijkgestemdheid over prijs maar een verschil in mening over (toekomstige) waarde tussen koper en verkoper.

De oorsprong van winst

Als we op zoek gaan naar waar winst uiteindelijk vandaan komt, dan kan dit uiteen getrokken worden in het aantal keer dat we winnen en verliezen en hoeveel we daarbij gemiddeld winnen of verliezen. We focussen ons met z’n allen vooral op het aantal keer dat we winnen (liefst altijd), ongeacht wat we daarbij winnen. In de natuur is de kans immers groot dat je stopt met spelen bij je eerste verlies. We willen dus vooral gelijk halen. Elke vorm van analyse is dan ook een poging om dat zoveel mogelijk te kunnen doen. Te weten wat ons winst zal opleveren. Maar veel eer dan controle hebben we daar hooguit de illusie van controle.

Wie in een put zit …

… moet eerst en vooral stoppen met graven. Als je een verliezer nooit groter laat worden dan bijvoorbeeld 5%, dan kan ook het gemiddeld verlies nooit groter worden dan dat. Dit is zeer eenvoudig te implementeren. Verkoop een vergissing (verliezer) voor deze een probleem wordt. We hebben dus onnoemelijk veel meer controle over de grootte van verliezen dan over hun aantal. Hetzelfde kan gezegd worden voor winnaars. We weten niet hoeveel we er zullen zien, maar de kunst is ze te maximaliseren als ze zich aaandienen. Dat kan door ze bij te houden, niet te verkopen en zelf meer te investeren in diezelfde richting. Maar wie z’n winsten op die manier maximaliseert en verliezers kortwiekt gaat net ont-spreiden! Ook op de beurs en bij investeren in het algemeen geldt m.a.w. het 20/80 principe. 80% van je resultaat zal afkomstig zijn van 20% van je investeringen. Het is de kunst die 20% maximaal te benutten.

En risico dan?

Spreiden mag dan inderdaad het specifiek risico van een investering verlagen, het middelt ook onze resultaten uit. De meeste mensen spelen met andere woorden niet op de beurs om te winnen maar om niet te verliezen. Een wereld van verschil. Om het met de woorden van een van ’s werelds meest vermaarde beleggers/investeerders, Warren Buffett, te stellen: spreiden is voor wie niet weet waar hij/zij mee bezig is.

Cowboy style beleggen

Risico opstapelen en hopen dat het goed komt dus? Zeker niet. Er is een verschil tussen wat we riskeren en wat we investeren. Het is zaaks om risico te beschouwen als een noodzakelijke katalysator in het proces dat ons naar rendement zal leiden. Maar het kennen en beheersen ervan is des te meer belangrijk. Het goede nieuws is dat we daartoe nooit eerder meer mogelijkheden voor handen hebben gehad dan vandaag. We kunnen tegenwoordig risico haarfijn vastleggen. Nog voor we de investering doen. In mijn boekje ‘Risicobeheersing en position sizing’ leg ik in detail uit hoe dat kan. Je kunt het hier terugvinden.

Dit brengt me opnieuw tot de stelling dat er op de beurs geen slechte tijden bestaan, enkel een slechte voorbereiding. Wees voorzichtig met spreiden is daar een onderdeel van.

De auteur heeft meer dan 25 jaar ervaring in beleggen en geeft statistiek aan de Hogeschool West Vlaanderen. Hij is mee oprichter van www.monest.net en www.chartmill.com. Beiden hebben tot doel mensen te helpen en te leren beleggen. Alle vragen zijn er tevens welkom op het forum.