Verzwakte Donald Trump bezoekt versterkt Europa - Rob Heirbaut

Tijdens zijn verkiezingscampagne leek het dat Donald Trump de Europese Unie uit elkaar wou spelen. Maar nu hij die Unie bezoekt, staat die sterker in haar schoenen, terwijl Trump verzwakt naar Europa komt.
analyse
Analyse

Rob Heirbaut is VRT-journalist, gespecialiseerd in de EU.

Donderdagvoormiddag brengt Amerikaans president Donald Trump een kort bezoek aan “onze Donald”, Europees president Donald Tusk. Ze zullen in het Europa-gebouw (ook bekend als het “ei”) een uur lang met elkaar praten over de verhoudingen tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten.

Het is de eerste keer dat de twee Donalds elkaar ontmoeten. Ze hebben wel al met elkaar gebeld, maar in een interview achteraf dacht Trump dat hij met Jean-Claude Juncker gebeld had, de voorzitter van de Europese Commissie. Juncker zal trouwens ook bij het gesprek aanwezig zijn.

Het is Trump vergeven: ook de vorige president Obama zei op het einde van zijn mandaat dat hij niet goed wist wat het verschil was tussen de Europese Raad en de Europese Commissie (net zoals de meeste Europeanen trouwens).

AFP or licensors

Het bezoek aan de Europese instellingen komt er vrij snel. Bij George Bush duurde het tot 2005 (toen hij al 5 jaar president was) eer hij de Europa-wijk bezocht. En Barack Obama wachtte tot 2014, hij was toen al 6 jaar president.

Dát hij de Europese instellingen bezoekt, is op zich al een statement. Voor zijn verkiezing tot president, en zelfs erna, toonde hij zich geen fan van de Europese Unie. Hij loofde de Britten voor hun brexit, voorspelde dat nog andere landen de Unie zouden verlaten. De EU was niet meer dan een vehikel voor Duitsland, zodat het meer kon exporteren, zei hij in een interview in Bild Zeitung. Hij dreigde zelfs met een invoertaks van 30 procent op Duitse auto’s.

De verkiezing van Trump had al alarmbellen doen afgaan in de Europese hoofdsteden. Zijn uitspraken, en zijn eerste beleidsdaden (zoals het inreisverbod voor inwoners van sommige moslimlanden), zorgden voor negatieve reacties in Europa. Donald Tusk noemde Trump een existentiële bedreiging voor Europa, in een adem met islamitische terreur, Rusland en de economische macht van China.

Sindsdien lijkt Trump wel wat gekalmeerd. De Amerikaanse vicepresident Pence kwam in februari al naar Brussel en klonk veel gematigder. Federica Mogherini reisde naar Washington voor kennismakingsgesprekken.

Net zoals op andere vlakken, heeft Trump vriend en vijand intussen ook al verrast met merkwaardige uitspraken, die compleet tegenovergesteld waren aan eerdere uitspraken. De Europese Unie noemde hij plots “wonderful”, hij was er zelfs een compleet voorstander van geworden.

Tijdens zijn verkiezingscampagne had hij gezegd dat hij eerst met de Britten een handelsakkoord zou sluiten, nog voor een akkoord met de EU. Daarmee gaf hij kritiek op Obama, die tegen de Britten (in volle campagne voor het brexit-referendum) gezegd had dat ze achteraan in de rij zouden komen om een handelsakkoord met de VS af te sluiten.

Maar Trump is intussen van gedacht veranderd: hij wil eerst met de EU een akkoord afsluiten. Ook dát lijkt trouwens fel op een koerswijziging: was hij niet de president die af wou van handelsakkoorden? Als we de Duitse pers mogen geloven, is dat een gevolg van zijn gesprek met bondskanselier Merkel in Washington. Tot 10 keer toe had hij aan haar gevraagd om een bilateraal akkoord tussen de VS en Duitsland te sluiten. Telkens had Merkel gezegd dat dat niet gaat: alleen de EU kan handelsakkoorden sluiten, niet de lidstaten apart.

Mogelijk is nu duidelijk dat het voordeliger kan zijn om een akkoord te sluiten met een economisch blok van 27 landen, dan met één land apart.

Onderhandelen met de EU

Het is allemaal niet echt duidelijk wat Trump nu precies wil. Er blijven veel vraagtekens voor Europa: wil hij uit het internationale klimaatakkoord van Parijs stappen, zoals hij onlangs nog beweerde? En hoe staat hij tegenover de sancties tegen Rusland, wegens de annexatie van de Krim?

De Europese leiders zullen wellicht benadrukken dat Europa en de VS traditioneel bondgenoten zijn in de internationale politiek, in de strijd tegen terrorisme, en dat ze samen nog altijd de wereldeconomie kunnen domineren.

Deze opvatting wordt ongetwijfeld gedeeld door een heel groot deel van de Amerikaanse diplomaten. Het valt te bezien of zij hun president al hebben kunnen overtuigen.

Hoe sterk zijn de twee "Donald(en)"?

In tegenstelling tot in 2014, toen Obama voor het eerst op bezoek kwam, is er van enige opwinding over het bezoek van Trump niet veel te merken. Ongetwijfeld hebben veel Europese leiders en diplomaten leedvermaak, nu ze zien hoe Trump in eigen land in de problemen is gekomen over mogelijke banden met Rusland.

De Amerikaanse Donald die op bezoek komt is verzwakt. De Europese Donald zit net weer wat zekerder in zijn vel, nu Wilders en Le Pen het onderspit hebben moeten delven, de Europese economie meer groeit dan de Amerikaanse, en de 27 EU-landen één front vormen over de brexit.

Meest gelezen