Parlement Gambia schaart zich achter verslagen president Jammeh, interventie dreigt

De noodtoestand geldt vooralsnog voor drie maanden. Daarmee is meteen duidelijk dat Jammeh, die het West-Afrikaanse land ruim twintig jaar als dictator heeft bestuurd, niet van plan is het veld te ruimen. Verkiezingswinnaar Barrow verblijft momenteel in het buurland Senegal. Zijn inauguratie zou donderdag plaatsvinden.

Dinsdag verschenen verschillende berichten volgens welke Nigeria, het politiek en militair machtigste land in de regio West-Afrika, oorlogsschepen richting Gambia heeft gestuurd. Senegal, het land dat het kleine Gambia aan drie kanten omsluit, zou grondtroepen in paraatheid hebben gebracht voor een mogelijke inval.

Yahya Jammeh liet voor de verkiezingen eind vorig jaar weten dat 'alleen Allah' hem van een nieuwe overwinning kon afhouden. De verbazing was groot toen de voorzitter van de kiescommissie niet hem, maar Adama Barrow als winnaar aanwees. Barrow, een vroegere banneling, was erin geslaagd zeven van de Gambiaanse oppositiepartijen te verenigen.

Aanvankelijk gaf Jammeh zijn nederlaag toe. Hij verscheen zelfs op televisie met een telefonische boodschap waarin hij Barrow met diens verkiezing feliciteerde. Maar de stemming sloeg snel om, toen een lid van Barrows coalitie duidelijk maakte dat Jammeh mogelijk vervolgd zou worden voor mensenrechtenschendingen en andere misdaden die hij tijdens zijn bewind heeft gepleegd.

Jammeh liet weten pas te zullen vertrekken als ook het Grondwettelijk Hof Barrow als winnaar aanwees. Probleem daarbij was echter dat president Jammeh eerder zelf diverse rechters van het Hof had ontslagen, zodat het niet in zitting bijeen kon komen. Ondertussen maakte de leider van de kleine Gambiaanse krijgsmacht duidelijk dat hij Jammeh als president bleef steunen.

De afgelopen weken zijn er diverse bemiddelingspogingen geweest, met name door leiders van landen die net als Gambia lid zijn van de regionale samenwerkingsorganisatie Ecowas. President Muhammadu Buhari van Nigeria is zelfs twee keer bij Jammeh op bezoek geweest. Ondertussen bleef Adama Barrow zeggen dat hij donderdag 19 augustus naar de Gambiaanse hoofdstad zou komen om als president te worden geïnaugureerd.

1.600 Nederlanders terug

Ruim 1.600 reizigers die op dit moment in Gambia zijn via reisorganisaties TUI en Corendon worden teruggehaald naar Nederland. 'Er worden ernstige ongeregeldheden verwacht rondom de machtsoverdracht van het presidentschap in Gambia. Dit kan onveilige situaties opleveren voor de in het land aanwezige vakantiegangers', zegt TUI. Ruim achthonderd mensen zijn via TUI in Gambia, dat volgens de reisorganisatie niet langer geschikt is als toeristische bestemming. TUI brengt de komende dagen geen nieuwe vakantiegangers naar Gambia. De mensen die naar Nederland teruggaan, worden woensdag en donderdag opgehaald. Corendon heeft 813 reizigers in het land en wilde dinsdagnacht al mensen ophalen, maar volgens directeur Steven van der Heijden is het laatste bericht dat het vliegveld in Banjul dinsdagavond zou zijn gesloten: 'Het is dus nog maar de vraag of we de mensen vannacht kunnen ophalen'. Corendon denkt vier vluchten nodig te hebben om iedereen mee te nemen. De reisorganisatie heeft een deel van de mensen nog niet kunnen bereiken.

Positie Jammeh onhoudbaar

Behalve op de steun die Jammeh momenteel heeft van zijn krijgsmacht, heeft de president die zelf via een staatsgreep aan de macht kwam bijna niemand meer die hem steunt. De Afrikaanse Unie maakte vorige week duidelijk dat zij hem na 19 januari niet langer als staatshoofd van Gambia erkent.

Ook hebben inmiddels vier ministers in het bewind-Jammeh te kennen gegeven niet langer te willen werken voor de man die in het verleden de politieke oppositie monddood maakte, de pers muilkorfde en andere dissidenten in de gevangenis zette of zelfs liet executeren. Onder de bewindslieden die zijn opgestapt of zelfs gevlucht, is de minister van Buitenlandse Zaken.

Gevlucht

De afgelopen weken zijn ook duizenden Gambianen hun land ontvlucht. Velen zijn de grens met het buurland Senegal overgestoken, anderen zijn verder naar het zuiden, naar Guinée-Bissau getrokken. Onder het bewind van Yahya Jammeh zijn eerder duizenden jongeren vertrokken in een poging Europa te bereiken.

De vraag nu is op de eerste plaats of de Gambiaanse krijgsmacht haar loyaliteit aan president Jammeh zal behouden. Als dat zo is, dan ligt de bal in eerste instantie bij Ecowas. De regionale organisatie heeft eerder gezegd een militaire interventie enkel als een laatste optie te beschouwen.