Heel Nederland zucht naar natuurijs

Het is half drie als burgemeester Pieter van Veen triomfantelijk in zijn tweedjasje en dikke sjaal het bakstenen clubgebouwtje van IJsvereniging De Hondsrug in Noordlaren binnenstapt. Omstandig schudt de VVD'er de handen van mannen in dikke overalls en werkmanslaarzen. Zwarte koffie klotst over kartonnen bekertjes.

Vorig jaar heeft de burgemeester hier nog tot diep in de nacht tevergeefs beerenburgertjes zitten drinken. Maar dit jaar is het gelukt. Tegen alle verwachtingen in hebben de ijsmeesters van Noordlaren de dikste ijsvloer gebouwd. En mag De Hondsrug de eerste marathon op natuurijs organiseren.

De eerste marathon is uitgegroeid tot het officieuze startschot voor de schaatsgekte in Nederland. De 'vierdaagse' op natuurijsbanen kan de opmaat zijn naar nog meer moois op vaarten en meren waar het ijs nu nog flinterdun is. Grote tochten als Holland-Venetië, De 100 van Eernewoude en, wie weet, de Elfstedentocht. Maar misschien ook niet.

Nu lijkt het erop dat de dooiaanval dit weekend alweer komt. En dat het al heel wat zou zijn als het marathonpeloton na Noordlaren ook de banen van Haaksbergen, Arnhem en Veenoord aandoet.

'Mmm ja, het is best een beetje belangrijk om de eerste te zijn', zegt voorzitter Jan Veldman van De Hondsrug bij wijze van understatement. De eerste marathon trekt de meeste aandacht, wordt live uitgezonden op televisie en de overwinning staat ook in hoog aanzien bij het peloton.

Veldman heeft geen moment rust. Steeds zijn er vragen van vrijwilligers of gaat de telefoon: sponsors, schaatsers en media. Hij voert zijn gesprekken terwijl verderop twee mannen in bodywarmer over het ijs schuifelen met reclameborden van lokale middenstanders, zoals loodgietersbedrijf Smid Glimmen en Eetcafé de Lanteern.

Verrassende winnaar

Dinsdagochtend werd Nederland nog wakker in de verwachting dat de wedstrijd dit jaar, net als vorig jaar, naar IJsch zou gaan, de ijsclub uit Haaksbergen. De vorst in het zuiden van het land zou volgens alle voorspellingen strenger zijn en maandag was de skeelerbaan van IJsch al grotendeels opgevroren. Maar toen de gehele vaderlandse pers om half acht 's ochtends aanwezig was bij de keuring van wedstrijdleider Willem Hut, bleek het ijs in de 'zonnige bocht' bij lange na niet de vereiste 3 centimeter dik. De voorspelde nachtvorst was niet streng genoeg.

Ook in Arnhem, nieuwkomer onder de vierdaagsebanen, lukte het niet. De ijsmeesters lieten daar aan het begin van de nacht nog optimistisch weten dat zij elk halfuur '2 millimeter' op de baan spoten. Die aangroei kon de warme nacht niet waarmaken.

In Noordlaren is het de hele nacht helder geweest en was het juist boven verwachting koud. De mannen van De Hondsrug hebben 's nachts het water uitgereden over het sintelbaantje achter voormalige basisschool De Rieshoek. En tegen de ochtend was het ijs bijna overal 3 centimeter. Nog een nachtje matige vorst moet ruim voldoende zijn om de hele baan dik genoeg te maken, besliste wedstrijdleider Hut.

In het peloton is niet iedereen even enthousiast over Noordlaren, weet Hut. De baan is namelijk maar 333 meter lang, in plaats van de gebruikelijke 400. De bochten zijn scherper en de rechte stukken korter. Een perfecte bochtentechniek is dus vereist voor de vrouwen (start 10 uur) en mannen (11 uur) die de wedstrijd op hun naam willen schrijven. 'Dat is niet iedereen gegeven.'

Burgemeester Van Veen heeft er in elk geval zin in, zegt hij als hij rond half vier tevreden in zijn auto stapt. Eerder in zijn carrière was hij al eens burgemeester van Haaksbergen toen die baan 'won'. Prachtig dat hij nu in Noordlaren het startschot mag lossen. 'De ambtsketen ligt al klaar.'