Nederlandse regeringsonderhandelingen in het slop: waarom wil het maar niet lukken?
De formatie van 2017 bij onze noorderburen boekt weer een primeur: om half vier vanmiddag gaat de Tweede Kamer voor het eerst debatteren over de zelfveroorzaakte patstelling bij de onderhandelingen over een nieuwe regering.
In 2012 liep de regeringsvorming nog in een rechte lijn naar het bordes voor de foto, maar de weg naar Rutte III is veel kronkeliger. De Haagse kopstukken, die vijf jaar geleden de koning uit het formatieproces verbanden, moeten op de tast een uitweg zoeken. Vandaag leggen ze zichzelf op de zetel: waarom wil het maar niet lukken met onze onderhandelingen?
Vandaag zullen alle hoofdrolspelers aan de tand worden gevoeld over de breuk tussen de ChristenUnie en D66
Nu is er alvast meer kwaad bloed dan vijf jaar geleden. In haar verslag schrijft informateur Edith Schippers zeer summier over het gesprek tussen D66-leider Alexander Pechtold en ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers dat uiteindelijk leidde tot de huidige impasse. De gedoodverfde plaatsvervanger van GroenLinks aan de onderhandelingstafel, de ChristenUnie, bleek tot verbazing van VVD en CDA na dat gesprek door D66 opeens buitenspel te staan.
Vandaag zullen alle hoofdrolspelers aan de tand worden gevoeld over de breuk. PvdA-leider Lodewijk Asscher vroeg zich al eerder af wat voor vreselijke dingen Pechtold die avond dan wel heeft gezegd tegen Segers.
Het motorblok sputtert
Er zijn daarom ook twijfels over het functioneren van het zogenoemde 'motorblok' van VVD, CDA en D66 - de drie partijen die samen Rutte III draaiende moeten houden. Rutte en CDA-leider Sybrand Buma toonden zich allebei not amused door het optreden van de D66-leider. "De variant met de ChristenUnie werd door D66 van tafel geveegd voordat hij überhaupt op tafel lag", mopperde Buma.
Ook de rol van GroenLinks zal ter sprake komen. Kopman Jesse Klaver suggereerde afgelopen vrijdag dat hij weer rond de tafel wil, maar alleen als VVD en CDA hun immigratiestandpunt opgeven. Rutte en Buma begonnen hem daarna meteen de les te lezen: met dergelijke "voorwaarden vooraf" zou verder praten geen zin hebben.
Zeker is in elk geval dat elke partijleider zich vandaag zal uitputten in welwillendheid. Niemand wil de schuld krijgen van de impasse. Segers roept vandaag in zijn column in het Nederlands Dagblad zelfs de geest van Diederik Samsom op. Instemmend citeert hij de oproep van de afgedankte PvdA-leider bij zijn afscheid: "Blijf elkaar zoeken. Blijf elkaar vinden. In het belang van de toekomst. Ik geef Samsom vandaag mijn jawoord."
Er zullen ongetwijfeld meer vrome woorden klinken vandaag. Aan de nieuwe informateur Herman Tjeenk Willink daarna de taak die woorden ook om te zetten in daden.
