‘Crisis kan Volkswagen sterker maken’
Hermannsburg
Schladebusch heeft een uitgebreid visitekaartje; hij is theoloog, predikant, bedrijfspastor, bedrijfskundige en oprichter van Christenen in de Automobielindustrie (CAI). Hij vergelijkt de situatie van Volkswagen met die van David na diens overspel met Batseba. ‘De kunst is je fouten in te zien en daarvoor verantwoordelijkheid te nemen. Pas dan kun je het dal achter je laten en kunnen anderen jou vergeven.’
Volkswagen, het moederconcern van onder meer VW, Seat, Skoda en Audi, moest vanwege het dieselschandaal miljarden euro’s opzij leggen. Dat leidde over 2015 tot een verlies van 1,6 miljard euro, de roodste cijfers in de geschiedenis van de multinational. Vandaag zal topman Matthias Müller tijdens gesprekken met journalisten en investeerders benadrukken dat ook 2016 een lastig jaar voor Volkswagen wordt. Op eigen kracht zal de onderneming herrijzen, schreef Müller afgelopen weekeinde in een brief aan het personeel.
morele problemen
Dan moet het bedrijf zijn cultuur wel veranderen, reageert Peer-Detlev Schladebusch. Hij zit in een rustieke kamer in het vormingscentrum van de Evangelisch-Lutherse Kerk in de deelstaat Niedersachsen.
Die cultuuromslag wordt een lange weg, want de dieselcrisis legt dieperliggende morele problemen bloot. ‘Volkswagen kende vaker moeilijke tijden, maar die waren het gevolg van slechte verkoopcijfers of iets anders dat je zag aankomen. Deze crisis – medewerkers sjoemelden doelbewust met dieselauto’s – kwam uit de lucht vallen. De affaire roept dan ook de vraag op wat er mis is met de cultuur van de onderneming die in de thuisstad Wolfsburg juist naam maakte met zijn enorme maatschappelijke betrokkenheid.’
Schladebusch begrijpt niet waarom Volkswagen ‘uit het belang van de onderneming’ blijft zwijgen over wie verantwoordelijk zijn voor het dieselschandaal.
‘Duidelijk is dat binnen de onderneming de druk is opgevoerd om een technisch probleem op te lossen. Daarbij zijn grenzen uit het oog verloren en waarschuwingssignalen genegeerd. Nu lijkt het erop dat verantwoordelijkheden worden ontlopen en dat schaadt het vertrouwen in de onderneming. Weet u wat er in de Bijbel gebeurde met mensen die zich niet lieten aanspreken op hun daden? We hebben nooit meer wat van hen gehoord.’
consequenties
Verantwoordelijkheid nemen gaat verder dan je collega in de ogen kijken, meent Schladebusch. ‘Er is altijd een derde partij in het spel. Christenen weten dat ze in het reine moeten komen met God, hun Schepper. Als bedrijf moet je je ook verbonden weten met klanten en leveranciers.’
Volkswagen moet tijd nemen voor bezinning en daarbij personeel uit alle lagen van het bedrijf betrekken, zegt de theoloog en bedrijfskundige die regelmatig bij Volkswagen over de vloer komt. ‘De waarheid moet boven tafel en dat moet consequenties hebben. Een nieuwe start is alleen mogelijk als binnen het bedrijf iedereen over de nieuwe koers kan meedenken. Daarbij hoort dat goed wordt nagedacht over de waarden van Volkswagen. Als ik ernaar vraag, dan wordt er bijvoorbeeld dit geantwoord: efficiency. Maar dat is geen waarde waarop je een onderneming bouwt. Hoe ben je efficiënt? Pas als die vraag op tafel ligt, ga je nadenken over wat echt belangrijk is.’ Overal op de wereld dreigen rechtszaken tegen Volkswagen vanwege het bedrog met dieselmotoren. Schladebusch gelooft niet dat uitspraken van rechters de cultuuromslag stimuleren. ‘Volkswagen kan sterker uit de crisis komen, maar daadwerkelijke veranderingen komen van binnenuit.’ <
Peer-Detlev Schladebusch is oprichter van CAI: Christen in der Automobilindustrie. ‘Leden kent de koepelorganisatie (opgericht in 2013) niet, ‘maar we hebben momenteel duizend abonnees op onze nieuwsbrief’. Dat zijn veelal werknemers van Volkswagen, Mercedes, BMW, Ford, Opel of van een toeleverancier als Bosch. CAI is een platform van gebedsgroepen, waarvan de deelnemers een keer per week in hun bedrijf gezamenlijk bidden. ‘De groep bij Mercedes, die een paar honderd deelnemers telt, is het meest professioneel georganiseerd’, zegt Schladebusch met een glimlach. De deelnemers aan de groepen met namen als Christen bei Volkswagen en Gott liebt Daimler komen veelal uit het middenmanagement. ‘Voor ons geldt hetzelfde als voor de kerken: arbeiders en jongeren zijn lastig te bereiken.’
Jaarlijks ontmoeten de leden van de gebedsgroepen elkaar tijdens de internationale autotentoonstelling IAA in Frankfurt. Dan belegt CAI een oecumenische kerkdienst en worden discussies georganiseerd. ‘Dan praten we over vragen als: Wat is jouw plek op de werkvloer? Welke rol mag techniek in ons leven spelen?’, vertelt Schladebusch. ‘Christenen hebben een opdracht in de wereld. Het schandaal bij Volkswagen bepaalt ons eens te meer bij die verantwoordelijkheid.’
