Krijgt de Belgische luchtoorlog tegen IS een vervolg?

Eind 2014 is een internationale coalitie onder leiding van de VS begonnen met luchtbombardementen tegen IS. Zes Belgische F-16's hebben al eens negen maanden meegestreden in Irak, tussen oktober 2014 en juli 2015. Sinds de zomer van vorig jaar voeren ze ook aanvallen in Syrië uit. Normaal loopt deze tweede missie af in juli, waarna de Nederlandse luchtmacht hun opdracht zou overnemen. Maar: Nederland moet passen. Hun gevechtsvliegtuigen zijn niet strijdklaar. Bovendien loopt de regeringsvorming er nog.

De internationale coalitie vraagt België daarom om zijn operatie te verlengen. Voorlopig heeft de regering-Michel die vraag steeds afgewimpeld. Maar daar lijkt nu toch mogelijk verandering in te komen. Het is wachten op een definitieve beslissing, maar binnen de centrumrechtse coalitie zou een consensus groeien om de F-16's zes maanden langer te laten bombarderen. Dat melden meerdere regeringsbronnen. Een verlenging kost goed 20 miljoen euro.

Confrontatie

Het is geen toeval dat de regering deze beslissing nu toch overweegt. De nieuwe Amerikaanse president Trump wordt morgen en overmorgen in Brussel verwacht voor een NAVO-top. Daar wordt de toekomst van het militaire bondgenootschap besproken. Bovenaan de agenda staan de financiële beloftes van de lidstaten. Tijdens een top drie jaar terug hebben alle staats- en regeringsleiders van de NAVO afgesproken om hun legerbudget te laten groeien tot 2 procent van hun bruto binnenlands product (bbp). Vandaag zitten de meeste lidstaten, waaronder België, nog ver onder dit doel. Trump pikt dat niet langer, hij kiest voor de confrontatie. Als de NAVO alleen dient om onder de Amerikaanse veiligheidsparaplu te schuilen, heeft het bondgenootschap volgens hem geen zin meer.

België spendeert vandaag 0,9 procent van zijn bbp aan het leger. Tussen 2020 en 2030 zal ruim 9 miljard euro geïnvesteerd worden in onder meer nieuwe gevechtsvliegtuigen, fregatten en drones. Maar dan nog zal het legerbudget 'slechts' stijgen tot 1,3 procent van het bbp (het Europees gemiddelde). Wellicht is er meer nodig om straks de toorn van Trump te vermijden, beseft men binnen de regering. De verlening van de luchtoperatie tegen IS lijkt daarom een ideaal zoenoffer. Een andere piste die op tafel ligt is een stop van de lopende besparingen op het leger. Dit kost 300 miljoen extra tegen 2019. Premier Charles Michel (MR) wordt vanochtend in het parlement ondervraagd over de NAVO-top en het bezoek van Trump. Naar alle waarschijnlijkheid schept hij daar meer klaarheid. 

Goodwill

Defensieminister Steven Vandeput (N-VA) wil voorlopig niet reageren. In het verleden heeft hij het politieke belang van de F-16's wel al verschillende keren in de verf gezet. Volgens hem is de inzet van de gevechtsvliegtuigen een relatief goedkope manier om 'goodwill' te creëren binnen de NAVO. Zijn partij is dan ook voor een verlengd verblijf in Syrië en Irak. CD&V lijkt zich daarbij aan te sluiten. Hun parlementslid en defensiespecialist Veli Yüksel vindt het "een goede zaak" dat België de strijd tegen IS wil voortzetten. "Zo kunnen we tonen dat we een trouwe bondgenoot zijn binnen de NAVO en dat we de strijd tegen de terreur serieus nemen." Bij Open Vld wil men geen commentaar kwijt.

De oppositie is niet tevreden. Alain Top van sp.a eist dat er eerst een tussentijdse evaluatie komt van de Belgische missie in Syrië en Irak. "We mogen niet lichtzinnig omspringen met dit soort beslissingen. De strijd tegen IS speelt zich nu af in dichtbevolkte steden zoals Mosoel en Raqqa. Daar bombarderen is echt niet zonder risico voor de miljoenen burgers die er nog wonen."

Sinds 2014 hebben de Belgische F-16's meer dan 340 vluchten uitgevoerd. Bijna de helft daarvan zijn bombardementen (de meest recente cijfers dateren van maart). Voor zover het leger weet zijn daar geen onschuldige slachtoffers bij gevallen. Er loopt wel een onderzoek naar een aanval in de Iraakse stad Mosoel midden maart. Wellicht hebben de Belgische F-16's daar niets mee te maken.