Ook dit autoschandaal zult u weer snel vergeten
Vijf Duitse autogiganten zitten middenin een ontluikend schandaal: ze maken al meer dan twintig jaar verregaande en verboden afspraken om de concurrentie in te dijken. Maar zal het hen ook zwaar schaden? Volkswagen werd na dieselgate plots de grootste autobouwer ter wereld.
Audi, BMW, Daimler (Mercedes-Benz), Porsche en Volkswagen. Die vijf speerpunten van de Duitse automobielindustrie vormen al ruim twintig jaar een kartel. Dat onthulde het Duitse blad Der Spiegel deze week. De vijf maakten samen afspraken over techniek, strategie, markten, toeleveranciers en kosten. Die afspraken gebeurden in het geheim, want zijn zeer tegen de wet. Een nieuw automobielschandaal lijkt geboren. In Duitsland dan nog, waar de autosector als schoolvoorbeeld van Gründlichkeit geldt.
Een nieuwe aardschok lijkt onafwendbaar, de vijf constructeurs zitten in diepe problemen. Of toch niet? Even terugspoelen naar 18 september 2015. Het Amerikaanse Environmental Protection Agency maakt bekend dat Volkswagen de regels rond schone lucht niet respecteert. Dieselgate is geboren. Ook dochterbedrijven Audi, Skoda en Seat hebben boter - of diesel - op het hoofd. De ene na de andere onderzoekscommissie wordt opgericht. VW-topman Martin Winterkorn neemt ontslag en het bedrijf moet in de VS een paar miljard aan boetes en schikkingen betalen. Ook op de publieke opinie maakt het indruk. Tenslotte speelt het bedrijf met onze gezondheid. Fast forward naar 30 januari van dit jaar: Volkswagen is de grootste automobielgroep ter wereld, voor het eerst. Imagoschade en verkoopcijfers hoeven elkaar niet te beïnvloeden, zo blijkt.
Het waait wel over
Dan is de vraag: wordt dit nieuwe schandaal - nu in volle ontwikkeling - even makkelijk doorgeslikt? Of zullen de Duitse autobouwers deze keer wél bloeden? "Ook dit zal overwaaien, zonder blijvende imagoschade. Omdat consumenten idioten zijn, ikzelf incluis. We laten ons constant leiden, verleiden, misleiden." Stef Verbeeck is duidelijk. Hij is merkstrateeg bij Pavlov Branding. "Denk maar aan het schandaal over het paardenvlees in de Ikea-vleesballetjes, dat zijn we ook al vergeten. De mensen denken snel: als Volkswagen sjoemelt, dan zullen andere merken dat ook wel doen. En vervolgens trekken we er ons niets van aan."
'Consumenten zijn idioten, ikzelf incluis. We laten ons constant leiden, verleiden, misleiden'
"De Duitse automerken hebben een zeer goede naam. Dat imago toont zich moeilijk te kraken", beaamt ook Johan Dillen, journalist bij Autogids. Het imago van Audi, BMW, Mercedes, Porsche en VW krijgt dus hoogstens een tijdelijke bluts, lijkt het. "Kijk naar die merken: schoolvoorbeelden van love brands. Het zijn statussymbolen, met een schare trouwe fans. Mensen worden er verliefd op en verbloemen de minpunten. Hetzelfde geldt voor Starbucks-klanten en iPhone-gebruikers", zegt Verbeeck.
Al zijn natuurlijk de verkoopcijfers niet het enige element in deze rekensom. De verschillende boetes die de Volkswagen-groep boven het hoofd hangen, bijvoorbeeld. In de VS gaat het over een paar miljard, maar daar houdt het niet op. Ook in tal van andere landen moet het bedrijf boeten. Het totaalbedrag zal dus fors oplopen. En dat terwijl de autosector nu een scharniermoment doormaakt. "Alle constructeurs zetten nu enorme bedragen opzij om te investeren in de toekomst: elektrische en zelfrijdende wagens. Als zij nu monsterboetes moeten betalen, dan wordt het krap en moeten ze ergens anders geld vrijmaken. Door te saneren, bijvoorbeeld", aldus Dillen. En dat is precies wat Volkswagen al deed sinds dieselgate. Tegen 2020 zullen er 20.000 mensen minder voor het concern werken.
De Duitse autoconstructeurs duiken in een nieuw monsterschandaal. Als de aantijgingen kloppen, zal dat enorme juridische en dus ook financiële gevolgen met zich meebrengen. Love brandsals Volkswagen, BMW en Mercedes zullen er misschien niet aan bezwijken, maar zullen herstructureren om miljardenverliezen op te vangen. Wie weet betaalt de man of vrouw in de fabriek dan weer het gelag.