'Ik ben een ongelooflijke controlfreak en debutantenangst heb ik altijd gehouden'

'De neven van Eus' of 'Fons bij de buren'?

'Het idee van Eus om in Turkije zijn familieleden te bezoeken en daarmee een beeld te schetsen van het huidige Turkije vind ik echt een voltreffer. Ook omdat hij een geweldig, natuurlijk talent heeft. Die man is gewoon zoals hij is. Als hij chagrijnig is of verstoord raakt, zie je dat meteen. Zelf maak ik wel liever Fons bij de buren omdat het niet een klassiek reisprogramma is in de zin dat je het hele land door crosst, zoals Eus. Onze formule is speelser. Ik laat me bijvoorbeeld in elk land op sleeptouw nemen door een taxichauffeur, slaap in een raar hotel dat iets over de geest van het land vertelt, en probeer tegelijkertijd een essay te vertellen waardoor de kijkers aan het einde van de aflevering denken: God, zo had ik nog nooit naar Hongarije of Portugal gekeken'

Nijmegen of Laren?

'Er is geen dorp waar je zo snel aanspraak hebt als in Laren, in die zin zou je dat als sociaal kunnen benoemen.' Met bekakte stem: 'Hé Oerlemans, maak jij nog weleens wat voor televisie? Maar er is ook een overmaat aan uiterlijk vertoon. Je komt er op feestjes waar de oprijlanen versierd zijn tot in het oneindige. Er is enorm veel gelul. Ook over elkaar natuurlijk. Laren is een jas die mij eigenlijk nooit gepast heeft, ook al woon ik er nog steeds. Terwijl ik Nijmegen heel prettig en warm vind. Omdat ik daar geboren ben, de taal spreek en daar zo veel mensen heb van wie ik houd, voel ik me er echt geweldig.'

Workaholic of zenmeester?

'Oh, ik ben totaal niet zen. Want er gebeurt altijd wat in mijn kop. Ik ben een ongelooflijke controlfreak en de angst van de debutant heb ik altijd gehouden. Mensen vooronderstellen bij mij dat ik zelfverzekerd ben omdat ik het al zo lang doe, maar als programmamaker ben ik ten diepste altijd doodsbang en onzeker. Ik zou me de rust in mezelf zo gunnen. Ik heb dingen als yoga of mindfulness nooit uitgeprobeerd, maar ik denk wel dat het mij zou helpen. Straks, als deze serie klaar is, ga ik toch eens kijken.

Scheiden of relatietherapie.

'Ik heb me heel naar gevoeld bij mijn vierde scheiding anderhalf jaar geleden. En nog steeds wel. Maar ik moet er niet aan denken om in relatietherapie te moeten. Ik sluit niet uit dat er mensen zijn die veel meer verstand van relaties hebben dan ik, maar ik ben veel te eigenwijs om naar ze te kunnen luisteren.'

Liefdesverdriet of verliefd?

'Ik vind het allebei vreselijk. Verliefdheid is gewoon een staat die niet goed is. Verliefde mensen zijn erg vervelend. Die praten nergens anders over. En voor jezelf is het ook vervelend. Het berooft je van heel veel, want er is niks anders. Die ander is altijd de hoofdzaak. Ik vind het maar een heel inefficiënte staat van zijn. Er wordt ten onrechte zo lyrisch over gedaan. Ik ben maar twee keer in mijn leven echt verliefd ben geweest. Maar ik ben vier keer getrouwd geweest, dus ik heb wel van meer mensen gehouden. Dat is toch een andere staat. Eentje die ik zeer te waarderen vind. Camaraderie is het mooiste wat er is.'

Macho of gevoelsman.

'Gevoelsman, echt niemand in mijn omgeving vindt mij macho. Ik kan wel de neiging hebben om mezelf op te sluiten in mijn gevoelens. Van binnen ben ik soms een steen. Ik geloof ook niet zo in al dat empathische geneuzel dat je voortdurend op televisie ziet. Dat gestaar in de neusgaten.'

Eenzaam of alleen?

'Eenzaam. Maar dat is ook fijn. Tegelijkertijd ben ik wel een familieman. Ik kom uit een groot gezin met acht kinderen. En als ik een redactie leid, creëer ik ook altijd onmiddellijk een familie om me heen. Ik zit nu alleen in een periode dat dat wat minder het geval is. Ik moet door mijn scheiding even tot mezelf komen. Dat doe ik door hard programma's te maken, haha. En het is ook best fijn dat ik nu 's avonds in mijn eentje ben, zonder mensen om me heen die zeggen wat ik wel en niet moet doen. Ik kan nu bijvoorbeeld gewoon drie uur lang naar Voetbal Inside kijken, dat vind ik heerlijk.'

Over the hill of goed in de markt?

'Ik ben zeker niet over mijn hoogtepunt heen. De sublimatie van wat je meent te kunnen, ligt toch altijd voor je? Daardoor zal ik op mijn 80ste ook geen afgezakte mondhoeken hebben, want dan denk ik nog steeds dat er iets heel moois in mijn verschiet ligt. Op het gebied van aandacht van vrouwen weet ik niet of ik over the hill ben. Dan zou je erop uit moeten gaan om dat te verkennen, maar dat doe ik niet.

'Ik ben tot de conclusie gekomen dat mijn geluk ligt in het maken van programma's. Die onrust in mijn werk is mijn geluk. Al besef ik dat dit een diep tragische eigenschap is, haha. Maar ik geloof dat ik beter ben in mannenvriendschappen dan in verliefdheid. Mannen hebben wat minder woorden nodig. Hugo Claus had een vriendschap van veertig jaar toen hem werd gevraagd wat het geheim van die vriendschap was. Zijn antwoord: Dat we nog nooit een goed gesprek hebben gehad.'

CV Fons de Poel

1955 Geboren in Nijmegen
1976-1977 Verslaggever bij het Nijmeegs Dagblad
1977-1982 Verslaggever bij De Gelderlander
1982-1992 Verslaggever bij Brandpunt
1992-1996 Eindredacteur en presentator bij Brandpunt
1996-2001 Eindredacteur bij Netwerk
2001 Het gevoel van De Poel
2003 Home Sweet Home
2004-2017 Het gevoel van de Vierdaagse
2010-2015 Verslaggever, eindredacteur en presentator bij Brandpunt
2016-2017 Fons bij de buren

Moeders- of vaderskindje?

'Mijn ouders waren heel verschillende persoonlijkheden. Mijn moeder was echt een dominante vrouw. Dat kan ook niet anders als je acht kinderen hebt. Ze was heel creatief, maar kon door de zorg voor al die kinderen haar talenten niet volledig benutten.

'Mijn vader was stratenmaker. Ik zag hem 's ochtends altijd op zijn fietsje vertrekken. Hij was een heel zachtaardige, kwetsbare man. Ik heb altijd wel een soort medelijden met allebei gehad. Ik dacht: wat een lot en dan moeten ze straks nog dood ook. Ik loop ook nooit langs stratenmakers. Dat klinkt een beetje sentimenteel, maar daar word ik droevig van.

'Na mijn vaders dood, op mijn 15de, ben ik als nakomelingetje dat nog thuis woonde, langzaamaan wel een moederskindje geworden. Ik verzorgde mijn moeder ook het laatste jaar van haar leven, dan ging ik haar haar kammen of nam haar mee naar voetbal.'

Snotneus of Tefalpan?

'Jesse Klaver of Mark Rutte, bedoel je? Ik heb geen uitgesproken voorkeur. Ik heb wel een grote bewondering voor Mark Rutte omdat hij zichzelf ondergeschikt maakt aan het proces. Dat vind ik een heel bijzondere eigenschap voor een politicus. Jesse Klaver ken ik helemaal niet. Toen hij tot lijsttrekker werd gekozen, heb ik hem een sms'je gestuurd met 'van harte gefeliciteerd'.

'Die hele snotneus-affaire was voor mij helemaal geen belangrijke zaak, ik kan het me nauwelijks nog herinneren. Andere mensen herinneren me eraan. Ik krijg voortdurend te horen: 'Dat heb je goed gezegd.' Of: 'Zie je nou wel dat het een snotneus is.'

'Ik snapte de hele ophef die daarna ontstond, over de talkshow die ik bij ABN Amro had gepresenteerd, ook niet. Ik vind schnabbelen, al noem ik het zelf niet zo, ongelooflijk leuk. Zo lang het maar om maatschappelijk relevante onderwerpen gaat. En als werkgevers als de Volkskrant of de publieke omroep daar moeite mee hebben, moeten ze maar minder jaarcontracten bieden. Dat is gewoon de ziekte van de journalistiek geworden. Niemand voelt zich nog veilig op zijn plek.

'Ik vind die claim dat je niks mag doen ongepast. Jeroen Smit, die het boek De Prooi heeft geschreven, staat ook voortdurend op het podium. Daar haalt hij de centen bij elkaar zodat hij weer aan een boek kan werken. Ik heb niks met de schijn van belangen-verstrengeling die dat soort optredens zouden hebben. In Nieuwspoort zitten parlementaire journalisten de hele dag met politici aan de borrel. Het is daar een groot handjeklap van primeurtje hier en daar. Die journalisten zijn soms echt een hondje ten dienste van hun volgende primeur. Dus hou op over schijn.'

_{(Tekst gaat verder onder afbeelding).}

Eva Jinek of Jeroen Pauw?

'Ik vind Eva op het ogenblik beter in haar energie zitten dan Jeroen. Dat komt ook omdat Jeroen het al zolang gedaan heeft. Ik bewonder hem zeer, ik vind het een ontzettend goede interviewer. Ik kan genieten van zijn ironische blik en zijn elastische verbale vermogen. Hij kan heel goed de juiste toon kiezen. Maar Eva zit op het ogenblik echt zo lekker op die stoel. Zij is echt gegroeid, en is nu beter.'

_{(Tekst gaat verder onder afbeelding).}

Denkend over je pensioen: Zwitserlevengevoel of angst voor de stilte.

'Ik ben nooit in vaste dienst geweest, dus ik kan tot mijn 90ste doorwerken. Maar mijn diepste verlangen gaat uit naar het Zwitserlevengevoel. Ik vrees alleen dat als ik aan zo'n dromerige kust zit, ik toch dingen ga bedenken waardoor ik daar wegtrek.'

Hemel of onder de grond?

'Onder de grond. Ik geloof niet dat je na de dood naar de hemel gaat. Het is een fijn idee, maar God bestaat niet. Althans, wij hebben hem zelf gecreëerd. Door het besef van onze eindigheid bestaat bij mensen de behoefte aan een groter concept. Maar bij mij gaat dat er niet in.'