'Hongkong heeft een speciaal plekje in mijn hart' - maar Xi's liefde is niet geheel wederzijds
De Hongkongse autoriteiten laten niets aan het toeval over voor het driedaagse bezoek van de president, die vanaf vandaag het jubileum van de machtsoverdracht van de voormalige Britse kroonkolonie aan Peking 20 jaar geleden bijwoont.
De route die de Chinese president Xi Jinping straks aflegt is hermetisch afgesloten, een handvol anti-Chinese demonstranten is net op tijd uit een gouden beeld - dat de vriendschap met China symboliseert - geplukt en legerhelikopters van een speciale antiterreureenheid hangen grommend boven de glanzende wolkenkrabbers van het zakencentrum.
Er worden grote betogingen voorspeld van zowel sympathisanten van Peking als anti-Chinese groeperingen. De Hongkongse overheid doet zijn best die laatste groep aan Xi's oog te onttrekken. Vorige week werd al een verbod op spandoeken met voor de Chinese leider onvriendelijke teksten en afbeeldingen ingevoerd.
De jonge frontman van de Hongkongse democratiseringsbeweging Joshua Wong zit met ruim twintig geestverwanten al sinds gisteren vast nadat hij in de Gouden Bauhinia was geklommen. Dat beeld deed de Volksrepubliek Hongkong cadeau tijdens de machtsoverdracht in 1997.
No-go area's
De gebieden waar Xi zich de komende dagen ophoudt, zijn no-goarea's gevormd door de inzet van 11.000 politiemensen en betonblokken die twee ton wegen. De afzettingen moeten aanslagen met voertuigen voorkomen.
'Hongkong heeft een speciaal plekje in mijn hart,' zei Xi bij aankomst op het vliegveld. Die liefde is niet geheel wederzijds. Hongkong wordt bestuurd door de Volksrepubliek China, maar heeft een autonome status met unieke economische, juridische en politieke vrijheden. De afgelopen jaren verstevigde Peking echter zijn grip op de stad. Daar protesteerden in 2014 grote aantallen inwoners van Hongkong, vooral jongeren, maandenlang tegen.
De demonstranten eisten rechtstreekse verkiezingen om hun eigen bestuurders te kunnen kiezen. De demonstraties liepen op niets uit: Xi beëdigt zaterdag de nieuwe Hongkongse bestuurder Carrie Lam, de favoriete kandidaat van Peking, gekozen door een door Peking goedgekeurde commissie van pro-Chinese politici en zakenlieden.
Meer democratie
China geeft niet alleen geen millimeter toe aan het verlangen van de jonge generatie in Hongkong naar meer democratie, maar grijpt ook vaker rechtstreeks in Hongkongse zaken in, als dat in het belang van de Chinese staat is. Toen radicale jongeren die afscheiding propageren onverwachts succes boekten bij de gemeenteraadsverkiezingen vorig jaar, werd de beperkte democratie die Hongkong geniet Peking te gortig: de Volksrepubliek ziet onafhankelijkheidspolitici als staatsgevaarlijke separatisten. Twee verkozen jongeren werden onder druk van China uiteindelijk niet beëdigd.
Ook de vrijheid van meningsuiting en persvrijheid in Hongkong zit China soms dwars: er verdwenen Hongkongse boekverkopers die grossierden in politiek beschadigende roddelpublicaties over de Communistische Partij. Ze doken later op het Chinese vasteland op.
Dergelijke maatregelen ervaren veel Hongkongers als uitholling van hun autonomie, die tot 2047 zou zijn gegarandeerd onder de formule 'Een Land, Twee Systemen'.
