Wie heeft de sleutels in handen in Brussel?

Olivier Maingain (Défi) © Photo News

Nu Benoît Lutgen (CDH) niet langer samen wil regeren met de PS, moet de christendemocraat plots op zoek naar nieuwe coalitiepartners. Vooral in Brussel dreigt dat een lastige oefening te worden. Maar wie schuift de komende weken aan aan Lutgens onderhandelingstafel?

Ken Demol

Olivier Maingain (Défi): De ‘Vlamingenhater’

Over toenmalig minister Geert Bourgeois en de benoeming van Franstalige burgemeesters in de Vlaamse rand: ‘praktijken die de Duitse bezetter waard zijn’. Over een voorstel van Yves Leterme (CD&V) – destijds premier – rond de splitsing van BHV: ‘een antwoord dat men enkel van een autist zou verwachten’. Neen, Olivier Maingain (Défi) is niet op zijn mondje gevallen.

Sinds 1995 beschermt hij als partijvoorzitter van Défi, het vroegere FDF, met hart en vuur de belangen van Franstaligen in en rond de hoofdstad. Daarmee is hij de langst zittende voorzitter van een Belgische partij. Maar niet iedereen apprecieert de rechttoe rechtaan-stijl van Maingain. Die leverde hem zelfs de bijnaam ‘Vlamingenhater’ op, iets wat hij zelf in alle talen ontkent.

De laatste jaren ontbond Maingain zijn duivels vooral in de richting van de N-VA en de MR. Met die laatste vormde hij tot 2011 nog een alliantie, maar die spatte uiteen toen MR akkoord ging met de splitsing van het kiesarrondissement BHV in de zesde staatshervorming. Voor Maingain was dat totaal ontoelaatbaar. Sindsdien mag de MR, en dan vooral premier Charles Michel, het ontgelden. Die partij is volgens Maingain niets meer dan de ‘gangsters van de N-VA’, en de Zweedse coalitie brengt volgens hem het voortbestaan van België in gevaar.

Als het uiteindelijk tot onderhandelingen komt tussen Lutgen en Maingain, is die laatste niet aan zijn proefstuk toe. In 2014 slipte hij nog handig in de Brusselse regering, ondanks protest van Nederlandstalige partijen. Het wantrouwen tussen Défi en de MR dreigt wel de coalitievorming in Brussel te hypothekeren. Of Maingain bereid is om de PS opzij te schuiven om met de MR in zee te gaan, is verre van zeker. Lutgen moet hopen dat het water tussen de twee uiteindelijk niet zo diep is als het vandaag lijkt.

Zakia Khattabi en Patrick Dupriez (Ecolo): Met propere handen

‘Ecolo wordt de toekomst van links.’ Het ontbrak Khattabi en Dupriez niet aan optimisme toen ze in 2015 verkozen werden als voorzitters van Ecolo. Voorzitters, want de Franstalige groenen hanteren als enige partij binnen België een co-voorzitterschap. Nu, twee jaar later, kunnen die profetische woorden al werkelijkheid worden. Gaat Ecolo in op de uitnodiging van Lutgen, dan kan ze de PS – ‘traditioneel links’ – uit de Waalse, Brusselse én Franse Gemeenschapsregering wippen.

Toch staat Ecolo niet te springen om halsoverkop opnieuw mee te besturen. In 2014 werd de partij nog de rekening gepresenteerd voor vijf jaar regeringsdeelname in Brussel en Wallonië. In een klap verloren de groenen de helft van hun kiezers. Misschien was het daarom dat Khattabi en Dupriez een reeks ideeën lanceerden om de politiek te vernieuwen en saneren, nog voor ze hun eerste ontmoeting met Lutgen hadden. De ecologisten zijn in ieder geval niet van plan hun vel goedkoop te verkopen.

Khattabi en Dupriez maakten van politieke vernieuwing de voorbije jaren een strijdpunt. De hoop is om in 2018 en 2019 met propere handen naar de kiezer te trekken. Dat de grootste Franstalige partijen ondertussen geplaagd worden door schandalen, is leuk meegenomen. Zo was het Alain Maron, parlementslid voor Ecolo in Brussel, die de kat de bel aanbond in de affaire Samusocial. Voor Lutgen, die de schandelen bij de PS naar eigen zeggen beu was, is Ecolo dus een logische partner. Het is maar de vraag of die gevoelens ook wederzijds zijn.

In Brussel is er nog een heet hangijzer. Ecolo onderhoudt al jaren nauwe banden met haar Nederlandstalige tegenhanger Groen. Zo vormen de twee partijen in de Kamer één fractie. Het is niet ondenkbaar dat Khattabi en Dupriez Groen mee willen nemen in een nieuwe Brusselse coalitie. Alleen willen Open VLD, SP.A en CD&V niets veranderen aan de huidige Nederlandstalige meerderheid. Groen is dus niet welkom. Doet Ecolo opnieuw een worp naar de macht, of wordt het samen uit, samen thuis?