Om budgettaire redenen sprak de Belgische luchtmacht vorig jaar met de Nederlandse collega’s af om bij de missie in Syrië in Irak met een beurtrol te werken. Gisteren hebben de Belgen de fakkel overgenomen op de luchthaven in Jordanië, vanwaaruit de aanvallen worden uitgevoerd.

Die internationale samenwerking, in dit geval met de Nederlanders en de Amerikanen, is voor generaal Fred Vansina, de commandant van de Luchtcomponent, een gewichtig argument in de discussie over de vervanging van de Belgische F-16’s, een regeringsbeslissing die voor begin 2018 gepland is. ‘Wie gebruikt welk toestel en voor welke missies? Met welke landen wil je strategische allianties aangaan? Het is echt van enorm belang dat je op een vanop een basis kan werken waar anderen met hetzelfde toestel zitten. Naar procedures, wisselstukken, onderhoud… Anders sta je hier alleen.’

'Samenwerken met Zweden, Fransen, of Amerikanen?'

Horen we hem daar zeggen dat we dan net als Nederland F-35-waarts moeten vliegen? ‘Wel, je moet rekening houden met het soort gevechten dat je over dertig jaar in de lucht moet voeren. Ons overwicht zal dan niet meer vanzelfsprekend zijn, dat zullen we moeten afdwingen. Tegelijk moet je naar de kosten over de hele levensduur van de toestellen kijken, alle apparatuur en updates incluis. De economische return speelt uiteraard ook mee en dan de samenwerkingen. Wil je de komende decennia samenwerken met de Zweden en hun Gripen, met de Fransen en hun Rafale of met de Amerikanen en de F-35?’ Italië, Denemarken, Noorwegen, Nederland en Engeland kozen al voor dat laatste scenario, voegt hij eraan toe. Lees: de waaier aan mogelijkheden is daar enorm veel groter. De kandidaat-producenten beloven contracten op alle mogelijke manieren, maar als er één element is dat kan wegen op de sluipende besluitvorming, dan wel dit.

‘Een keuze voor de F-35 zou gewoon het gemakkelijkste zijn’, zegt de generaal Dennis Luyt, Vansina’s Nederlandse evenknie. ‘Kijk eens naar wat wij nu samen kunnen doen. We hebben al heel wat operaties samen gedaan, we hebben gezamenlijke procedures, een kostenvoordeel en hebben operationeel dezelfde wapensystemen. Bij dit soort missies, waarbij je vaak snel moet beslissen en vertrekken, is dat een groot voordeel. De piloten genieten dezelfde opleiding en hebben maar een half woord nodig als ze samenwerken.’ Maar, voegt hij eraan toe, ‘de Belgen moeten die keuze natuurlijk zelf maken.’

Wat gevechtsvliegtuigen met Barry White en Gerard Joling te maken hebben? Lees de volledige reportage vanuit Jordanië