Vier redenen waarom Trumps "leugens" een doordachte strategie kúnnen zijn
De media liegen dat ze barsten. Die boodschap verkondigden de Amerikaanse president Donald Trump en zijn persvoorlichter Sean Spicer op hun eerste werkdag in de Oval Office. Lage opkomst tijdens inauguratiedag? Een leugen. Hatelijke verhouding met de CIA? Idem. Amerikaanse media spraken honend over propaganda. Maar is dit zo? Of is dit onderdeel van een doordachte mediastrategie?
Hij zei het met een stalen gezicht. Volgens persvoorlichter Sean Spicer kon de inauguratie van zijn baas rekenen op "de grootste menigte ooit". Een foto waarop de witte gaten duidelijk afstaken tegen de zwarte kolkende massa tijdens de inauguratie van Obama in 2009, werd afgedaan als manipulatie. Diezelfde zaterdag beweerde Trump tegenover CIA-medewerkers dat hij vierkant achter ze stond. Uitspraken die hij eerder deed over deze organisatie "met nazi-trekjes" bestonden opeens niet meer.
De vergelijking met persconferenties in landen die het minder nauw nemen met de democratie is dan snel gemaakt. Het doet denken aan de Iraakse minister van Informatie die ten tijden van de Amerikaanse invasie in 2003 op de televisie verkondigde dat zijn land op een overwinning afstak, terwijl de Amerikaanse tanks het land binnenreden. Of aan de Syrische leider Bashar al-Assad die, ondanks het talrijke bewijsmateriaal, keer op keer beweert de mensenrechten in zijn land niet te schenden.
Liegt Trump bewust of is zijn wantrouwen tegenover journalisten zo diep geworteld dat hij niets van ze aanneemt?
De vraag is: in hoeverre geloven deze leiders in hun eigen werkelijkheid? Datzelfde kun je je afvragen bij Trump: liegt hij bewust of is zijn wantrouwen tegenover journalisten zo diep geworteld dat hij niets van ze aanneemt? Hoewel het nog te vroeg is hier een eenduidig antwoord op te geven, kan er volgens Linda Bos, universitair docent politieke communicatie aan de Universiteit van Amsterdam, wel degelijk sprake zijn van een doordachte strategie. En wel om de volgende vier redenen:
1. Zichzelf indekken
Trump en Spicer zijn de werkelijkheid te slim af door voorafgaande aan de presentatie van de officiële bezoekerscijfers tijdens inauguratiedag met eigen cijfers te komen. "Die cijfers zijn daardoor helemaal niet meer belangrijk", zegt Bos. "Wat er ook wordt gezegd, het zal worden afgedaan als een leugen."
Volgens de universitair docent komt hier weer de populist Trump om de hoek kijken: "Het is onderdeel van de populistische strategie om de elite, in dit geval de media-elite, te diskwalificeren, corrupt te noemen en weg te zetten als immoreel."
2. Polarisatie aanwakkeren
Amerika is een verdeeld land. De verkiezingsuitslag - een overwinning voor Trump, maar een absolute meerderheid voor zijn Democratische rivale Clinton - is hier het directe bewijs van. Die polarisatie kan in Trumps voordeel werken, stelt Bos. "De echte Republikeinen en Trump-aanhangers zullen hem klakkeloos geloven. Zij zullen inderdaad denken dat de foto van de inauguratie trucage is of dat de foto eerder op de dag is genomen."
Hoewel uit onderzoek blijkt dat Amerikanen meerdere mediakanalen volgen, zullen doorgewinterde Trump-aanhangers geneigd zijn rechtse kanalen als Fox News en Breitbart te geloven. Die onderschrijven de stellingen van Trump.
3. Aandacht afleiden
Op de dag dat Trump en Spicer de pers verloochenden, demonstreerden wereldwijd honderdduizenden vrouwen tegen seksistische uitlatingen van Trump. Geen wenselijk begin voor een president die nog geen dag op de troon zit. De aandacht afleiden is dan een slimme zet. "Spicer repte met geen woord over de vrouwenmarsen", zegt Bos. "Hij beantwoordde ook geen vragen van de pers, dus deze gebeurtenis werd naar de achtergrond geschoven."
Het gaat volgens haar te ver om de eerste persconferentie van het Witte Huis te vergelijken met de gang van zaken in landen als Noord-Korea en China, waar de pers loyaal is aan de politiek. Amerika kent een geschiedenis van persvrijheid. "Je mag toch hopen dat de democratie daar anders werkt."
4. Eigen beleid legitimeren
Door de tegenstander - in dit geval de media - te diskwalificeren, legitimeert Trump zijn eigen, in vele opzichten radicale beleid. "Hij zegt: wij kunnen niet met deze mensen (journalisten) samenwerken, want zij accepteren niet dat wij hebben gewonnen", zegt Bos.
Volgens haar is pas sinds de inauguratie duidelijk dat Trump zich manifesteert als populist. "Voor die tijd zei hij geregeld dat hij een goede leider voor het volk zou zijn, maar tijdens zijn inauguratiespeech zei hij voor het eerst dat de macht bij het volk zelf zou komen te liggen."
De boodschap die daarbij hoort is dat hij de waarheid terugbrengt naar het volk. Alleen hij kan dat. Zijn tegenstanders zijn er alleen maar op uit hem onderuit te halen.
Twitter bericht wordt geladen...