Direct naar artikelinhoud

SP presenteert lijst van 'straatvechters'

Partijvoorzitter Ron Meyer gaat de verkiezingen in met een club 'straatvechters', zoals hij ze zelf noemt. Het zijn SP'ers die volgens hem 'de taal van de werkvloer spreken', mensen die hun sporen als activist hebben verdiend bij de vakbond of in de lokale politiek. Maandag presenteerde de SP als eerste van de landelijke partijen haar lijst voor de verkiezingen van 2017.

Lilian Marijnissen werkte voorheen voor de vakbond FNV.Beeld anp

De programmacommissie, met daarin onder anderen Meyer en prominent Kamerlid Renske Leijten (nummer twee op de lijst), kreeg van de zittende fractie de ruimte om te vernieuwen. Maar liefst zes van de vijftien huidige Kamerleden bedankten zelf voor een plek op de lijst.

Dit weekend liet Tjitske Siderius weten genoeg te hebben van de Haagse 'slangenkuil'. Eerder zwaaide Harry van Bommel af, de man die jarenlang het buitenlandbeleid van de SP uitstippelde en verwoordde. Ook Sharon Gesthuizen, die het vorig jaar nog opnam tegen Meyer bij interne voorzittersverkiezingen, keert volgend jaar niet terug. De negen die wel willen Kamerleden als Ronald van Raak, Sadet Karabulut en Michiel van Nispen mogen ook door. Kamerlid Henk van Gerven heeft met plek zeventien de laagste plaats van de huidige lichting.

De hoogste nieuwkomer en grootste verrassing op de lijst is Lilian Marijnissen (31). Zeven jaar na het vertrek van Jan neemt volgend jaar weer een Marijnissen plaats in de Kamerbankjes. Meijer en fractieleider Emile Roemer bezweren dat ze haar derde plek niet aan haar naam heeft te danken. 'Noem Marijnissen in de thuiszorg en ze zeggen eerder Lilian dan Jan', zegt Roemer. 'Hij heeft zich terughoudend opgesteld. Hij vindt het wel hartstikke leuk', zegt ze zelf tegen Omroep Brabant.

Aanvallende werkwijze

Marijnissen neemt acht jaar vakbondservaring mee naar het parlement. Haar pièce de résistance is een demonstratie van 15 duizend mensen, vorig jaar in Amsterdam, tegen het thuiszorgbeleid van het kabinet. Meyer, die voordat hij partijvoorzitter werd ook actief vakbondsman was, noemt haar 'de leider van een nieuwe aanvallende werkwijze binnen de FNV'. 'Ze spreekt niet alleen de taal van de mensen, ze weet ook hoe ze mensen moet organiseren.' Hij wil haar niet met haar vader vergelijken, maar noemt ze beiden 'messcherp'. 'Lilian is misschien nog wel scherper dan Jan.'

Politieke ervaring heeft Marijnissen ook, ze zit al sinds haar achttiende in de gemeenteraad van Oss. En dat geldt voor meer nieuwe kandidaten. Vrijwel allemaal zijn ze actief in de lokale politiek, als raadslid of statenlid. De straatvechters van Meijer zijn grotendeels klaargestoomd binnen de eigen partij. Het zijn niet de loodgieter of de buschauffeur in dat voornemen is Meyer niet geslaagd maar in eigen gelederen opgeleide activisten die met spandoek en megafoon de rechten van die arbeiders opeisen.

'Het gaat niet per definitie om opleiding', zegt Meyer nu. 'We hebben kandidaten met enkel middelbaar onderwijs die zich uitstekend kunnen presenteren voor hoogopgeleide mensen en we hebben academici die zij aan zij strijden met lager opgeleiden voor betere arbeidsvoorwaarden.'

Archeologe Sandra Beckerman is zo'n academicus die het activisme niet schuwt. Ze ging in Groningen de barricade op tegen 'de gasgiganten'. 'Ik wil Shell uit het systeem donderen', lichtte ze haar keuze voor Den Haag toe aan RTV Noord. Ze boekte politiek succes door als provinciale lijsttrekker de PvdA te verslaan in het rode noorden. Als zesde op de lijst mag ze een poging doen dit staaltje in Den Haag te herhalen. Meyer: 'Een slimme tante die bovendien activiste is, wat wil je nog meer?'

Peter Kwint en Bart van Kent (nummer acht en negen) zijn nieuw op de lijst, maar bekenden in Den Haag. Ze werkten als fractiemedewerkers in de Kamer en zijn nu raadslid en fractievoorzitter in de gemeenteraden van Amsterdam en Den Haag. Kwint maakt op Facebook zijn kandidatuur bekend met een citaat van de hardrockband Terror: 'Always against the odds, one with the underdogs.' Zijn eigen kansen zijn niet slecht, afgaande op de peilingen mag de SP in elk geval hopen op behoud van de eigen zetels. Ook Maarten Hijink (dertien) is als persoonlijk woordvoerder van Roemer bekend met de Haagse mores.

Het is logisch dat de partij de krenten uit de eigen pap selecteert, zegt Meyer. 'We zijn een serieuze partij. We hebben onze eigen kweekvijver om goed te kijken wat de beste plek voor iemand in de partij is.' Zo was ook de praktijk onder het voorzitterschap van Jan Marijnissen, zegt Meyer. Hij nam eind 2014 de voorzittershamer over en trekt die lijn door.

Archeologe Sandra Beckerman.

Vakbondservaring

Ook vakbondservaring is een pre bij de SP. De Rotterdamse FNV-bestuurder Cem Lacin staat op plek tien. 'Hij is de grote motor achter de schoonmaakstakingen', zegt Roemer. 'Een Rotterdammer in hart en nieren.' Nee, Lacins Turkse achtergrond speelde geen rol. 'We selecteren op kwaliteit. Het is niet zo dat wij excuusmensen zoeken.'

Dat geldt ook niet voor Mahir Alkaya (plek zestien). Hij heeft wel een 'unieke achtergrond' binnen de SP, maar dat heeft niets met zijn afkomst te maken. Hij is ambtenaar op het ministerie van Economische Zaken, het ministerie van VVD'er Henk Kamp. Op het werk is hij neutraal, als deelraadslid in Amsterdam is hij overtuigd SP'er en activist.

Nog een (voormalig) vakbondsman op de lijst: Meyer zelf, op plek 22. Hij heeft zich laten overtuigen, zegt hij. 'De partij wil alle opties openhouden.' Hij gaat niet met Roemer in de Kamer zitten, belooft hij vast.

Maar mocht de SP zo groot worden dat ze gaat regeren een lang gekoesterde wens en Roemer doorschuiven naar het kabinet, dan kan hij als 'extra power' de fractie versterken. Als fractievoorzitter? 'Dat kun je niet van tevoren zeggen.'

Mahir Alkaya is ambtenaar op het ministerie van Economische Zaken. De enige rijksambtenaar op de lijst, bovendien werkzaam voor een VVD-minister. Op het ministerie neutraal, maar als deelraadslid in Amsterdam een activistische SP'er.