Wel of geen menselijke resten in 'jodenzeep'?

Na een telefoontje van een agent meldde Visser zich dinsdag uit eigen beweging op het politiebureau in zijn woonplaats, waar hij de zeep afgaf. In opdracht van het Openbaar Ministerie (OM) zoeken forensisch experts nu uit of de geruchten waar zijn. Zo ja, dan was Visser in overtreding en hangt hem een straf boven het hoofd.

Volgens de antifascistenbond werd de jodenzeep tijdens de Tweede Wereldoorlog door de nazi's gemaakt met het menselijk vet van gevangenen. 'Het is schandalig dat iemand dergelijke spullen verkoopt', zegt woordvoerder Arthur Graaff. 'Nazispullen zijn moreel giftige dingen. Dat deze man jodenzeep op marktplaats kon zetten is te gruwelijk voor woorden.'

Toch is het maar zeer de vraag of RIF-zeep daadwerkelijk menselijke resten bevat. Hoewel er aanwijzingen zijn dat de menselijke zeep in ieder geval op kleine schaal werd gemaakt, denken de meeste oorlogsgeleerden dat het nooit in grote hoeveelheden is geproduceerd.

Complotdenkers

Johannes Houwink Ten Cate, hoogleraar Holocaust- en Genocidestudies aan de Universiteit van Amsterdam, verwijst het verhaal van de menselijke zeep naar het rijk der fabelen. Het is de afkorting RIF die mensen op het verkeerde been zette, meent hij. RIF staat voor Reichstelle für Industrielle Fettversorgung. Maar sommige mensen maakten er volgens hem RJF van, wat zou staan voor Reinest Juden Fet. Ten Cate Houwink denkt dat complotdenkers dat expres verkeerd lazen.

Ook Visser is daarvan overtuigd. 'Voor ik de zeep kocht heb ik ook mijn research gedaan. Natuurlijk, het is een uniek product, maar dat van die menselijke resten is volgens mij verzonnen.' De politie zegt het zekere voor het onzekere te willen nemen. 'Hier hebben we nooit eerder mee te maken gehad', aldus een woordvoerder. 'We onderzoeken de zeep nu. Als blijkt dat er geen menselijke resten inzitten, is er niks aan de hand. Handelen in spullen uit de Tweede Wereldoorlog is niet strafbaar.'

Daar maakt Visser dankbaar gebruik van. Via zijn bedrijf Frisian Militaria Sellers verkoopt hij allerlei nazi-objecten. Een Duits gascape tasje uit 1943 (29,50 euro), een stel luftwaffe laarzen in ongepoetste toestand (75 euro), een wehrmacht-mantel met motschade (295 euro) en een etensbord van de Reichsarbeitsdienst uit 1939 (20 euro).

Morele wroeging heeft hij niet. 'Overal wordt geld aan verdiend. We leven wat dat betreft in een vreemde wereld. Ik heb ook dingen van de bevrijders, maar dat spul van de moffen verkoopt gewoon goed.'