Hoe groot is het draagvlak van de Moslimexecutieve?

Het Executief van de Moslims van België (EMB) is de officiële gesprekspartner van de Belgische overheid bij de moslimgemeenschap. De instelling is bevoegd voor de organisatie van islamitisch godsdienstonderwijs, de aanstelling en opleiding van imams en islamconsulenten, het aanvragen van erkenningen van moskeeën, het inrichten van moslimpercelen op openbare begraafplaatsen en het toekennen van certificaten aan rituele offeraars.

De missie van het EMB is het voorkomen van radicalisme en extremisme door de islam in ons land voort uit te bouwen en te verankeren in onze democratische context.

Wie zetelt nu precies in het EMB? Vroeger werd het executief samengesteld door verkiezingen, nu verloopt dat ietwat anders. De bijna 300 Belgische moskeeën duiden elk een vertegenwoordiger aan die samen de Algemene Raad (AR) vormen. Die kiest op zijn beurt 51 leden voor de Algemene Vergadering (AV). Die 51 worden nog aangevuld met 10 gecoöpteerde leden, onder meer om een vrouwelijke aanwezigheid te waarborgen. Die AV duidt dan de 17 leden van de Moslimexecutieve (EBM) aan.

De Moslimexecutieve wordt geleid door een voorzitter -momenteel Salah Echallaoui- en bestaat uit een Nederlandstalige en een Franstalige kamer die elk worden geleid door een vicevoorzitter. De EBM gaat voor maatschappelijke kwesties te rade bij de Coördinatieraad van Islamitische instellingen van België (CIB), een burgerplatform van islamitische organisaties met Coşkun Beyazgül als voorzitter. Voor religieuze zaken gaat de EMB te rade bij de Raad der Theologen die momenteel wordt voorgezeten door Taher Tujgani.

Het draagvlak voor de Moslimexecutieve binnenin de moslimgemeenschap is niet bijster groot. Een deel daarvan komt voort uit de woelige ontstaansgeschiedenis. Toen in de jaren 70 de islam is erkend als officiële godsdienst, moest er een instelling komen die de financiering van de islamitische eredienst kon regelen. In eerste instantie heeft het Islamitisch Cultureel Centrum (ICC), de door Saudi-Arabië gefinancierde Grote Moskee van Brussel, die taak op zich genomen.

Zowel seculieren als bepaalde groepen binnen de moslimgemeenschap vonden dat de Saudi’s een te grote vinger in de pap te brokken hadden en dat leidde tot de oprichting van de zogenoemde Raad der Wijzen. Die raad zou voortaan de nieuwe gesprekspartner van de overheid bij de moslimgemeenschap worden, maar die werd geboycot door aanhangers van de ICC die -niet geheel onterecht- het gevoel hadden dat het centrum hiermee buitenspel werd gezet.

Er leek beterschap te komen met de oprichting van de Moslimexecutieve eind jaren 90. De leden ervan werden verkozen uit de moslimgemeenschap zelf, maar enkele verkozen leden werden door de overheid geweerd, omdat ze negatief werden beoordeeld door de veiligheidsdiensten. Die overheidsinmenging leidde tot nieuwe legitimiteitsproblemen. Het beterde niet in 2005 toen nieuwe verkiezingen werden geboycot door de Brusselse Marokkaanse gemeenschap.

In 2014 is de huidige Moslimexecutieve benoemd volgens een nieuwe procedure (zie: "Wie zit er in de Moslimexecutieve), maar ook dat heeft de instelling niet uit het woelige vaarwater gehaald. Los nog van de recente corruptie en interne machtspelletjes, blijven het gebrek aan draagvlak de organisatie parten spelen. Die legitimiteitsproblemen zijn immers moeilijk om op te lossen. De vertegenwoordigers van het EMB hebben een zeer verschillende achtergrond, zowel theologisch, ideologisch als etnisch. Het is dus niet evident om tot een gemeenschappelijk standpunt te komen.

Hoe groot is dan de impact van beslissingen die worden genomen door de Moslimexecutieve? De beslissingen zijn vooral symbolisch van belang. Strikt genomen heeft de Moslimexectieve immers geen beslissingsmacht. Het is de officiële gesprekspartner van de overheid bij de gemeenschap, maar het is de overheid zelf die de beslissingen neemt.

In het geval van het verbod op onverdoofd slachten geeft de Moslimexecutieve aan het hier niet mee eens te zijn, op basis van een advies van de Raad van Theologen. Vanuit de moslimgemeenschap is dat een krachtig signaal. Al staat het de overheid, in dit geval Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA), vrij om die negatieve reactie naast zich neer te leggen.

Wat wel nog steeds een mogelijkheid is, is dat de Moslimexecutieve naar de rechter stapt om het verbod ongedaan te maken. Voorlopig lijkt zet het EMB in op dialoog om tot een oplossing te komen die zowel het dierenwelzijn als de godsdienstvrijheid van moslims respecteert.