‘Ik dacht dat een werkloosheidsvergoeding bedoeld was als vangnet voor mensen die tijdelijk zonder werk zitten. Maar blijkbaar geldt dat niet voor burgemeesters, schepenen en OCMW-voorzitters.’ Peter Reekmans, burgemeester van Glabbeek en actief bij Lijst Dedecker, is tijdens het onderzoek voor zijn nieuwe boek op een vreemde kronkel in de wetgeving gestoten.

Lokale politici die werkloos zijn of dat worden tijdens hun mandaat, verliezen bij de RVA automatisch hun uitkering, aangezien ze een ander inkomen hebben. Maar via een omweg blijven ze die uitkering toch behouden. Ze kunnen namelijk een aanvraag doen om datzelfde bedrag uit de gemeentekas te blijven krijgen, bovenop hun loon. De gemeente mag dat niet weigeren.

Volgens de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) is de maatregel ooit ontstaan om werklozen die verkozen geraken, aan te moedigen om hun mandaat op te nemen. ‘Maar daar zijn inderdaad vragen bij te stellen’, zegt Marjan Verbeek van VVSG. ‘Een uitkering is een vervangingsinkomen, bedoeld om inkomen te vervangen. Dat is hier niet het geval.’

‘Een onlogische en oneerlijke praktijk’, noemt Reekmans het ronduit. ‘Want dat betekent dat deze burgemeesters en schepenen meer tijd hebben voor hun mandaat dan de collega’s die wel nog moeten gaan werken. Ik ben zelf burgemeester van een kleine gemeente en combineer dat met een halftijdse job, maar eigenlijk zou ik me beter laten ontslaan. Dan kan ik voluit gaan voor de politiek. Meer kans dat ik daarna herverkozen geraak.’

‘Dag en nacht werken’

De regeling geldt alleen voor burgemeesters, schepenen en OCMW-voorzitters van gemeenten met minder dan 35.000 inwoners. Hoeveel van hen daar nu precies een beroep op doen, is niet bekend. Het komt alleen naar de oppervlakte als de lokale oppositie daar trammelant van maakt. Dat is onder meer het geval in Haaltert, waar OCMW-voorzitster Gina Verbestel (Open&Liberaal) een extra uitkering krijgt, en in Retie, waar zowel de burgemeester als één van de schepenen er gebruik van maakt (beiden van de lokale partij Nieuw Retie).

Maar volgens Koen Claessens, de betrokken schepen in Retie, is deze regeling de enige mogelijkheid om genoeg tijd te maken voor zijn schepenambt. ‘Dit komt de inwoners van de gemeente ook ten goede’, zegt hij. ‘Nu kan ik voluit voor de gemeente gaan. In combinatie met een job zou me dat niet lukken. Ik werk nu al dag en nacht. Bovendien is het toch normaal dat je vraagt waar je recht op hebt? Ik heb dat niet beslist.’

Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur, Liesbeth Homans (N-VA), is bevoegd voor de gemeenten. Maar volgens haar hangt dit vast aan een federale wetgeving, waar ze geen vat op heeft. Zij laat het aan de lokale politici zelf om te oordelen of het eerlijk is of niet. ‘Het vertrekt altijd vanuit een individuele vraag’, zegt ze in een reactie. ‘De opportuniteit hiervan laat ik over aan de ethiek van de aanvrager.’