Het Binnenhof: 30 juni

Goedenavond. De Srebrenicaclaim rijt oude militaire en politieke wonden open: was Dutchbat een laf of een kansloos bataljon?

Hier zijn uw politieke Dagkoersen, die u natuurlijk ook per e-mail kunt ontvangen als u het hier het juiste hokje aanvinkt.

GESPREK VAN DE DAG
De onmogelijke missie

'De Nederlandse VN-militairen in Srebrenica kunnen de veertigduizend omsingelde moslims in de vallei niet echt beschermen. De Dutchbat-soldaten op de observatieposten in de bergen voelen zich dan ook bewaarders van de grootste openluchtgevangenis ter wereld.'  

Aldus correspondent Frank Westerman op 22 juni 1994 in de Volkskrant. Hij sprak met eerste-luitenant Corne van Overveld. 'Militair-technisch hebben we weinig in te brengen. Het beschermen van de pocket lukt niet. Wat wij hier doen is het opknappen van een klusje voor de politiek.'  

Wij weten inmiddels hoe het afliep. Een jaar later, in de zomer van 1995, werd Srebrenica overlopen door Bosnische Serviërs en keek Dutchbat III machteloos toe hoe 8400 moslimmannen- en jongens werden weggevoerd, hun executie tegemoet. Sindsdien is Dutchbat III het meest misprezen en bespotte infanteriebataljon uit de moderne geschiedenis van onze krijgsmacht.

En dat zijn twaalf Dutchbat-veteranen nu zat. Want was het hun schuld dat zij kansloos waren of was het de Haagse politiek die hen slecht voorbereid en slecht bewapend op een 'onmogelijke missie' stuurde richting een levenslang trauma?

De twaalf stelden daarom vandaag de Nederlandse staat aansprakelijk. Ze vinden dat de overheid 'ernstig nalatig en onzorgvuldig is geweest'.

Pikant politiek detail: het laatste zetje naar de rechtsgang kregen zij zaterdag van minister Hennis van Defensie, die in haar speech op Veteranendag zei dat de opdracht destijds 'reeds op voorhand onuitvoerbaar was'. Als zelfs de minister het zegt...  

Toch was dat van Hennis géén ondoordachte opmerking met onvoorziene gevolgen, beklemtoont het ministerie. De bewindsvrouw sprak het afgelopen jaar indringend met Dutchbatters over hun ervaringen en wilde hen daarom nog eens doelbewust 'een hart onder de riem steken'. 

Het ministerie wijst erop dat ook de parlementaire enquêtecommissie in 2003 al concludeerde dat Dutchbat door kabinet en Kamer met de taak van vredeshandhaving naar een gebied werd gestuurd waar allesbehalve vrede was.

Toenmalig minister Kamp concludeerde ook toen al dat de fout bij de politiek lag en dat Dutchbat recht had op volledige rehabilitatie. In die zin lijkt de juridische toegevoegde waarde van Hennis' woorden inderdaad gering, op één punt na: dat de missie wat haar betreft reeds 'op voorhand' onmogelijk was.

Of, zoals kolonel De Jonghe in NRC Handelsblad waarschuwde, drie maanden voor de val van Srebrenica: 'We hebben de middelen niet om af te schrikken of om terug te slaan.'

Voorbedachte politieke rade dus, vinden de Dutchbatters. Ze zeggen uit te zijn op zorg, op waarheidsvinding en ja, ook op compensatie.

WAT WE LAZEN
Wethoudersverdriet

Het Binnenhof kan hard zijn voor ministers of Kamerleden die de fout in gaan, maar sta ook eens stil bij de slachtoffers van de gemeentepolitiek. Sinds de invoering van het dualisme in 2002 (wethouders zijn sindsdien geen lid meer van de gemeenteraad), de versnippering van de gemeenteraden én de opkomst van de sociale media is niemand z'n politieke leven meer zeker. In 2015 stapten alweer 144 wethouders op - ruwweg 10 procent van het totaal. Het leger diep gekrenkte, beschadigde oud-bestuurders groeit elke week.

Gelukkig staan zij er niet helemaal alleen voor. Zo organiseerde outplacement bureau LoopbaanNaPolitiek een cursus reputatiemanagement, waar de gevallenen stoom konden afblazen, over hun toekomst nadachten en zich zeer openhartig toonden. 'Ik heb twee weken niet gegeten en geslapen.'

Verslaggever Ariejan Korteweg was erbij.

WENDING VAN DE DAG
Demmink vrij van blaam?

'Het circus-Demmink, die vreemde, zich voortslepende voorstelling op allerlei niveaus, met complottisten en journalisten en een hoop gejongleer met namen van hoge heren', zo noteerde verslaggever Toine Heijmans eerder dit jaar toen oud-topambtenaar Demmink zich weer eens moest verweren tegen oude beschuldigingen van kindermisbruik.

Na jarenlange geruchten leek de zaak de laatste tijd dan toch aan het rollen gebracht toen zelfverklaarde slachtoffers en getuigen zich meldden en het Openbaar Ministerie een onderzoek deed. De Demminkjagers - overtuigd dat hier een hoge amtenaar jarenlang vanwege zijn positie uit de wind werd gehouden- hielden hun adem in... zou het dan toch?

Maar daar lijkt het niet op. Het OM liet vandaag weten af te willen zien van verdere vervolging. Behalve de eerder gedane aangiften heeft het onderzoek geen nieuw bewijs opgeleverd.

_{Dagkoersen is de politieke nieuwsbrief van de Volkskrant. Onze politieke redactie neemt u elke middag rond 17.00 uur mee naar het Binnenhof. De Haagse vierkante kilometer is een snelkookpan waarin een tweet in de ochtend kan uitgroeien tot een Kamerdebat in de middag en een crisis in de avond. U leest het in Dagkoersen. Meld u hier aan om deze nieuwsbrief dagelijks in uw mailbox te ontvangen.}