Rapport: overheid moet weer in overleg met migranten
De Nederlandse overheid kan minder adequaat ingrijpen bij oplopende maatschappelijke spanningen doordat het structurele overleg met inspraakorganen van minderheden is afgeschaft. Dat blijkt uit een onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken).
In korte tijd is een fijnmazig netwerk van representatieve vertegenwoordigers van etnische gemeenschappen in verval geraakt. De onderzoekers van Van de Bunt adviseurs pleiten dan ook voor de herinvoering van dit Landelijk Overleg Minderheden (LOM) in een nieuw jasje. Het onderzoeksrapport ligt sinds eind januari bij de Tweede Kamer. Asscher wil niet reageren op de aanbevelingen. Hij schuift de kwestie door naar het volgende kabinet.
Vooral voor Turkse en Marokkaanse Nederlanders heeft een eigentijdse versie van structurele inspraak onmiskenbaar bestaansrecht, concluderen de onderzoekers. Want ministers hebben 'geloofwaardige en betrouwbare' gesprekspartners nodig. Die kunnen worden betrokken bij het dempen van spanningen, bij projecten om de achterban te activeren, om emancipatoir beleid te ondersteunen en om erachter te komen wat er leeft in de gemeenschappen.
Ook Walter Palm, van augustus 1982 tot 1 februari 2017 'integratieambtenaar', breekt een lans voor de herinvoering van deze inspraakmogelijkheid. Hij noemt het besluit om het Landelijk Overleg Minderheden op te heffen 'een bedrijfsongeval'.
Het werd in 2011 door het kabinet-Rutte I 'zonder evaluatie bij het oud vuil gezet'. Dat gebeurde 'om politieke redenen': dat kabinet had gedoogsteun van de PVV. Doelgroepenbeleid is niet meer van deze tijd, was het voornaamste argument. De overheid moet burgers als individuen benaderen. Immers: 'Niet de afkomst telt, maar de toekomst.'
Nu hij met pensioen is, kan Palm vrijuit praten. Hij is geen verantwoording meer schuldig aan een minister - hij diende er zestien, die de afgelopen decennia het integratiebeleid vorm gaven. Het LOM-model kreeg internationale erkenning, zegt Palm. Hij ziet nu de negatieve effecten van het wegvallen van het overleg, dat in 2015 formeel is gestopt. 'Migrantengroepen hebben minder invloed op het beleid, waardoor het minder draagvlak en dus minder kans van slagen heeft. Zonder draagvlak is elk beleid tot mislukken gedoemd.'
Zonder draagvlak is elk beleid tot mislukken gedoemd
Palm was bij het overleg in 2004, na de moord op filmmaker Theo van Gogh. En in maart 2008 bij de internetpremière van de anti-islamfilm Fitna van PVV-leider Geert Wilders. Minderhedenorganisaties kwamen toen snel naar buiten met verklaringen, waarin zij zich distantieerden van gewelddadige en provocatieve acties en opriepen tot kalmte. 'In tijden van maatschappelijke spanningen is een soort LOM-structuur onontbeerlijk', zegt Palm.
Dat vindt ook Ahmet Azdural van het Inspraak Orgaan Turken in Nederland (IOT). 'Na de couppoging vorig jaar juli in Turkije liepen de onderlinge spanningen in Nederland snel hoog op. Dat zou niet of niet in die mate zijn gebeurd als er structureel overleg was.'
De onderzoekers vinden het niet zinvol het overleg in de oude vorm voort te zetten. Het is weinig effectief de minister te verplichten tot structureel overleg met vertegenwoordigers van groepen die nauwelijks aandacht vragen: Nederlanders met een Surinaamse, Antilliaanse, Chinese of Zuid-Europese achtergrond. Een flexibeler aanpak is bij die groepen meer op zijn plaats, zo vinden de onderzoekers.
De spanningen zouden minder snel oplopen als er structureel overleg was
Lees verder
Integratie-expert: 'Inburgering, dat bespreek je als overheid niet in de moskee'
De overheid heeft zo radicaal haar banden met migrantenorganisaties doorgesneden dat het draagvlak voor beleid in gevaar komt. Dat zegt Walter Palm, die bijna 35 jaar betrokken was als 'integratieambtenaar' (+). 'En draagvlak is het sleutelwoord voor succesvolle integratie.'