Trump leek niet eens te luisteren: zo werd deze G7-top een fiasco
Handen schudden, van het uitzicht genieten en het vooral niet met elkaar eens worden over het klimaat en de vluchtelingencrisis. Dat is de (voorlopige) uitkomst van de G7-top in het Siciliaanse heuvelstadje Taormina, waar de jaarlijkse ontmoeting van 's werelds grootste industrielanden vrijdag en zaterdag plaatsvond.
Het moest een top worden waarop de grote thema's van deze tijd zouden worden besproken. Het werd een top die grotendeels in het teken stond van de zelfmoordaanslag in Manchester, afgelopen maandag. Niet alleen vloog de Britse premier Theresa May halverwege al naar huis, door de aanslag steeg ook het thema terrorisme een paar plekjes op de agenda.
Zo werd er vrijdagavond al een gezamenlijk persbericht verspreid over nieuw gemaakte afspraken op het gebied van de tereurbestrijding. Een opsteker, verklaarden de verzamelde wereldleiders. Een douceurtje, aldus de duiding van de vele op Sicilië aanwezige analisten en hulporganisaties.
Het bleek inderdaad een van de weinig succesjes van Taormina. Op voorhand hoopte vooral het gastland Italië dat de almaar groeiende vluchtelingencrisis het hoofdthema zou worden van de bijeenkomst. Niet voor niets sliepen de wereldleiders op Sicilië: het eiland waar in drie jaar tijd bijna een half miljoen bootvluchtelingen aankwamen. En niet voor niets waren ook de leiders van zeven Afrikaanse landen uitgenodigd om zaterdagochtend deel te nemen aan de discussies.
Italië hoopte voor eens en voor altijd te laten zien dat de migratiecrisis een probleem van de hele wereld is, en niet alleen van het handjevol landen rondom de Middellandse Zee.
Lees ook: Taormina, gastheer G7-top, weigert prehistorische kronkelweggetjes te verbreden voor Trump
Desinteresse
Die Italiaanse hoop bleek ijdel. Al voor de gesprekken goed en wel waren begonnen, blokkeerden de Amerikaanse en Britse delegaties de belangrijkste voorstellen om de vluchtelingencrisis te beteugelen. De vijf pagina's die de Italianen voor het slotakkoord hadden geschreven, werden na een veto van de Amerikanen vervangen door een serie korte platitudes over migratie.
Symbolisch voor de Amerikaanse desinteresse in het onderwerp was het gedrag van de Amerikaanse president Donald Trump tijdens een toespraak van de Italiaanse premier Paolo Gentiloni. Toen deze in het Italiaans de ernst van de vluchtelingencrisis aanstipte, en sprak over het belang van structurele oplossingen, nam Trump niet eens de moeite naar de vertaling te luisteren. Zijn oortje bleef ongebruikt voor hem op tafel liggen. (Update: Witte Huis-woordvoerder Sean Spicer ontkent dat en zegt dat Trump een oortje draagt in zijn rechteroor. Dat zou dan wel zeggen dat Trump als enige G7-leider een eigen oortje heeft en geen hoofdtelefoon gebruikt zoals de anderen.)
Twitter bericht wordt geladen...
Het draaide bij de Amerikaanse president slechts om terrorismebestrijding, defensie en handel. "Ze zijn hier niet gekomen om dure woorden uit te wisselen over het belang van bewegingsvrijheid", zo typeerde een Europese diplomaat de Amerikaanse delegatie tegenover Reuters.
De G7 is van oudsher een groep gelijkgestemden die op hun jaarlijkse bijeenkomsten trots de punten op de i van hun gezamenlijke beleid komen plaatsen. Dit jaar lag dat anders. Er werden nauwelijks compromissen gesloten, de belangrijkste beslissingen werden uitgesteld, als ze al niet van tafel werden geveegd. Of zoals gastheer Gentiloni het op zijn afsluitende persconferentie verwoordde: "Dit jaar waren de discussies, misschien wel meer dan ooit, authentiek."
De G7 is van oudsher een groep gelijkgestemden. Dit jaar lag dat anders
Trump tegen de rest
De hoofdschuldige voor het uitblijven van consensus was Donald Trump. Tekenend was zijn standpunt over het klimaat - op voorhand het andere hoofdthema van de top. De vraag die daarbij werd gesteld: zou het de zeven meest geïndustrialiseerde landen ter wereld lukken om het klimaatakkoord van Parijs te herbevestigen? Het antwoord dat uiteindelijk kwam: nee.
Dat lag volledig aan Amerika. In een zes-tegen-een-discussie was het de Amerikaanse president tegen de rest. De enige concessie van Trump, die ooit zei dat de opwarming van de aarde een door China verzonnen onzinverhaal is, was om zijn beslissing met een week uit te stellen, aldus een van de drie tweets die hij tijdens de top stuurde. Een persconferentie gaf hij niet.
Als doekje voor het bloeden stemde Trump uiteindelijk wel in met een waarschuwing aan Rusland. De G7 dringen aan op de uitvoering van het Minsk-vredesakkoord voor Oost-Oekraïne, anders dreigen nieuwe sancties. Ook haalden de zes overige landen de VS over om een verklaring over het protectionisme en andere oneerlijke handelspraktijken te steunen.
Dat neemt niet weg dat deze top de annalen zal ingaan als een fiasco. Zelfs de meestal optimistische Duitse bondskanselier Angela Merkel, de nestor van het gezelschap met inmiddels twaalf G8/G7-bijeenkomsten achter de rug, zei na afloop dat vooral de discussie over klimaat erg moeizaam was verlopen. "Om niet te zeggen: heel erg onbevredigend."
