Drie mensen verdronken deze week in de Waal. Wat te doen?

Wie je het vrijdag ook vraagt op de strandjes aan de oever van de Waal bij Tiel, zwemmen doen ze er niet. 'De stroming is veel te sterk', zegt Youri Heins (17). 'Je voelt het direct als je een stap in het water zet.'

Op mooie dagen zien de strandjes aan de mond van het Amsterdam -Rijnkanaal er aanlokkelijk uit. Dat moet ook de 13-jarige Syrische schoolgenoot van Heins hebben gedacht toen hij donderdagmiddag het water inging, maar er niet meer levend uit kwam.

Hij was het derde slachtoffer in de Waal in vijf dagen tijd. Dinsdag trof de politie het lichaam van een man aan, vermoedelijk een 51-jarige Pool die zondag niet terugkwam van een zwemtochtje. Op woensdag vond de politie een 39-jarige man uit Andelst. Hij werd voor de ogen van zijn vrouw, dochter en een vriend meegesleurd door de stroming en verdween onder water.

Drie doden in dezelfde rivier, vlak bij elkaar. Dat komt onder meer door de lage stand van de Waal vanwege de droogte in combinatie met de sterke stroming, zegt Rijkswaterstaat, die verantwoordelijk is voor het toezicht op de rivieren. Door het lage waterpeil komen grotere stukken zand bloot te liggen. De stroken lijken rustige strandjes, maar de afstand tot de diepe vaargeul is juist kleiner en de stroming sterker bij passerende schepen.

De verdronken Syrische jongen was een leerling van het RSG Lingecollege, dat vanwege de hitte donderdag een tropenrooster had ingesteld. Vier leerlingen uit de speciale internationale schakelklas voor migranten besloten naar de Waal te gaan. Twee van hen konden niet zwemmen.

'Ik zag ze donderdag in het water spelen en vermoedde al dat ze niet wisten waarmee ze bezig waren', zegt de restauranthouder Giovanni Rosetti (42), die dagelijks langs de strandjes wandelt. 'Ik waarschuwde ze nog, maar ze zeiden niets terug.'

Niet veel later merkten de jongens dat de grond onder hun voeten verdween. Het lukte een van de tieners met een zwemdiploma om een vriend vast te pakken en naar de kant te helpen. Maar toen hij omkeek, zag hij de andere jongen kopje onder gaan.

Waarschuwingsborden

Het zwemmen tussen de kribben is niet verboden, maar Rijkswaterstaat raadt sterk af het water van de Nederlandse rivieren in te gaan. 'Het is levensgevaarlijk om hier te zwemmen', zegt ook Politie Oost-Nederland.

Zij vindt dat mensen het rivierwater überhaupt moeten mijden, vanwege de grote temperatuur- en diepteverschillen. 'Met het warme weer is het verleidelijk, maar voor je het weet sta je tot je middel in het koude water, terwijl je een meter terug alleen nog maar je enkels onder water had. Je kan bevangen raken door de kou en worden gegrepen door de stroming', zegt politiewoordvoerder Paul Koetsier.

Toch staan in Tiel en op veel andere plekken geen waarschuwingsborden. Ook is nergens in het water aangegeven waar de vaargeul begint en waar het wettelijk verboden is om te zwemmen. Waarschuwingsborden zijn volgens Rijkswaterstaat geen goed idee. 'Dat zou zelfs contraproductief kunnen werken, omdat men ervan uit zou kunnen gaan dat op plaatsen waar geen bord staat, het veilig is om te zwemmen', zegt woordvoerder Mirjam Roling.

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu wil niets weten van een geheel zwemverbod in rivieren en is zelfs voor uitbreiding van recreatiegebieden langs rivieren. Zolang de veiligheid maar voorop staat, zegt woordvoerder Geert Koolen.

Om ongelukken te voorkomen waarschuwt Rijkswaterstaat op sociale media. Samen met de politie varen ze tevens over de rivieren om toezicht te houden. De honderden kilometers aan rivierwater maakt het onmogelijk iedereen in de gaten te houden.

Naar de Syrische jongen heeft de politie donderdag uren gezocht. 's Avonds werd het levenloze lichaam gevonden. Als Rosetti een paar uur na de waarschuwing op weg is naar zijn restaurant, ziet hij op de Echteldsedijk de ambulances staan.

Het aantal personen dat per jaar bij het zwemmen in buitenwater verdrinkt, varieert volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek jaarlijks van 5 tot 10. Het aantal lichamen dat in het water wordt gevonden, is veel hoger. Volgens Rijkswaterstaat gemiddeld tussen de 70 en 100 per jaar, onder hen zijn bijvoorbeeld ook personen die zelfmoord hebben gepleegd.