Etnografische foto's uit de schatkist van de Wereldcollectie
Het Bergen van Adriaan van Dis, een musical van The Bridges of Madison County, een festival voor de contrabas en waarom Hugo Claus de grootste toneelschrijver van Nederland is. Dit en tien andere voorspelde culturele hoogtepunten zijn de komende maanden te zien. Hier vindt u tip 6: Nederlands Fotomuseum.
Uit een massa etnografische foto's koos stylist Ellie Uyttenbroek er 400 die extra opvielen door hun uitstraling voor een expositie in het Nederlands Fotomuseum.
Het zijn de leukste museummomenten: wanneer de deksels van rijke, maar grotendeels onbekende deelcollecties worden gelicht en het publiek de kans krijgt eronder te kijken. Zo'n moment staat begin mei op de agenda van het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam. Voor de tentoonstelling Etnomanie dook de Rotterdamse stylist Ellie Uyttenbroek in de schatkist die de Wereldcollectie heet en die bestaat uit honderdduizend historische en hedendaagse foto's uit alle delen van de wereld. De verzameling komt oorspronkelijk uit het Wereldmuseum in Rotterdam, dat vlak na de oprichting in 1885 (toen het nog Museum voor Land- en Volkenkunde heette) begon met het bijeensprokkelen van foto's.
Het doel was destijds vooral educatief: om 'de jonge koopman een beeld te geven van leven en werken van vreemde volken'. Al snel groeide de verzameling uit tot een van de belangrijkste volkenkundige fotografiecollecties met nadruk op de mens in al zijn verschijningsvormen. Rotterdamse handelaren, avonturiers, missionarissen, zendelingen: allemaal droegen ze bij aan de totstandkoming van het archief. Het grootste deel van de verzameling komt uit het Midden-Oosten, Noord-Afrika, Azië en Amerika. In 2008 werd de Wereldcollectie in 'eeuwigdurende bruikleen' gegeven aan het Nederlands Fotomuseum, waar ze een plek vond naast de (inmiddels) meer dan vijf miljoen foto's van vooral Nederlandse fotografen uit de 19de en 20ste eeuw die het museum rijk is.
De verzameling groeide uit tot een van de belangrijkste volkenkundige fotografiecollecties
Aan Uyttenbroek de schone taak de verzameling te ontsluieren. Dat klinkt makkelijker dan het is, want waar in vredesnaam te beginnen? Antwoord: bij de stijl natuurlijk.
Sinds 1994 sorteert Uyttenbroek samen met fotograaf Ari Versluis de Nederlandse samenleving op uiterlijke kenmerken. De serie Exactitudes groeide uit tot een heerlijke database van maatschappelijke groepen, van gabbers tot Indorockers en van Holly Hobbies tot Teknohippies, vertegenwoordigd door steeds twaalf sterk gelijkende representanten. Behalve een prachtig tijdsdocument is de serie ook het bewijs (of de gerust- dan wel teleurstelling) dat, hoe obscuur je club ook is, minstens elf anderen eruitzien als jij. Wat is stijl? Wanneer ben je uniek? En bestaat authenticiteit überhaupt?
Met die blik keek Uyttenbroek (die zichzelf 'style profiler' noemt) naar de Wereldcollectie. Voor Etnomanie selecteerde ze 400 portretten die haar opvielen vanwege pose, outfit of individuele expressie van de geportretteerde, of dat nu een Indonesische jongeman uit de 19de eeuw of een straatschoffie van tien jaar geleden is. Ze worden gepresenteerd in een kleine 'schatkamer'. Met honderd portretten gebeurde iets meer: die werden door Uyttenbroek en grafisch ontwerper Mary Pelders Vos digitaal gestileerd en uitvergroot. Er werd kleur toegevoegd en sommige onderdelen werden extra uitgelicht, waardoor de oude foto's meer van nu lijken. 'Ik kijk naar de mensen op de foto's op dezelfde manier als ik kijk naar mensen in het huidige straatbeeld', zegt Uyttenbroek. Rotterdam is daarvoor de ultieme 'etnomanische' stad, smeltkroes van diverse (sub)culturen. Licht op, dat deksel.
Etnomanie, 20/5 t/m 27/8, Nederlands Fotomuseum, Rotterdam.
Dit is een van de 14 voorspelde culturele hoogtepunten. Klik hier voor de overige tips.