'Bejaarden verhuizen is geen ramp'

Laten we afspreken dat een verhuizing van een bejaarde van het ene verzorgingshuis naar het andere weliswaar vervelend is voor de betrokkene, maar dat het géén ramp en géén schandaal is.

Al een paar keer opende het 8uur-journaal met de grote onrust die er is over de sluiting van verzorgingshuizen. Een directeur met de tranen in zijn keel, familieleden die met van woede vertrokken gezichten melden dat ze het 'werkelijk niet meer weten' en dan de zielige bejaarden zelf.

Wat mis ik dan Wim Kok die bij zulk gejeremieer nog weleens durfde zeggen: 'Nou, nou, dat valt allemaal best wel mee.'

Ja, voor de bejaarden zelf vind ik het zielig. Moeten verhuizen is niet leuk als je al heel oud bent. Maar, van familieleden, verzorgers en directieleden mag je verwachten dat ze niet alleen maar meehuilen, maar ook burger zijn. Burgerschap betekent dat je niet alleen uitgaat van je eigen belang, maar ook van dat van anderen en van de samenleving.

Iedereen weet dat onze AWBZ, de langdurige zorg, een kostenpost was geworden die we niet op de schouders van onze jongeren kunnen leggen. We willen voor hen goed onderwijs houden, en we willen niet dat meer dan de helft van hun inkomen direct naar de belasting gaat om de zorg voor de ouderen te bekostigen. We willen dat jongeren een huis kunnen huren of kopen om een gezin te stichten, en dat ze een papadag en een mamadag kunnen nemen om voor hun kinderen te zorgen.

Daarom ben ik dit kabinet dankbaar dat het de AWBZ gaat hervormen, iets waar geen eerder kabinet zich aan heeft durven branden.
Burgerschap betekent dat we dit, als familieleden en verzorgers, uitleggen aan de verdrietige bejaarden. Als dat niet lukt, probeer ze dan te troosten en te helpen: 'Het is jammer dat u moet verhuizen, en ik begrijp dat u zich zorgen maakt, maar we gaan u helpen, en we zorgen voor u, en dan komt het allemaal goed!'

Ook de oudste en dementste bejaarden hebben soms een wonderlijk aanpassingsvermogen, ervaar ik in mijn werk als muziekdocent. Verkas je ze, dan voelen ze zich soms eerst ontheemd, ontworteld, ontvoerd, bedrogen of bedonderd. Maar zo vaak zie ik ze dan vriendschap sluiten met de dame naast hen, of zelfs met de hele kring.

Sommige mensen kunnen zich ongelooflijk goed aanpassen. Anderen kunnen zich weldadig laten troosten. En er zijn ook mensen die los van alles en iedereen een rotsvast vertrouwen hebben.

Mevrouw Kingma (87), geboren in Franeker, antwoordde laatst op mijn vraag of zij ook zo'n bezorgde moeder had: 'O ja, maar bezorgd is mijn moeder nog steeds over ons. Bezorgd op een goede manier, ze vólgt je, altijd, dat is zo fijn!'

Mijn eigen oma was nooit kerkelijk geweest, maar ze zei me altijd dat ze ervan overtuigd was dat je 'werd gedragen' als het lijden te zwaar werd ...

En ik? Ik ben een ongelovige hond, maar ik vind het wel heerlijk om elke week met mijn bejaarden 'Scheepke onder Jezus' hoede' te zingen. Dan geloof ik het: 'Al staat de zee ook hol en hoog, en zweept de storm ons voort, wij hebben 's vaders zoon aan boord, en 't veilig strand voor 't oog.'

^{Renée Braams is neerlandica, muziekdocent en columnist voor Volkskrant.nl}